Севда бинти Зема разыяллаху анха Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң икинҗи аялы… Хезрети Хатыҗа разыяллаху анха Энемизден соңра өйленен икинҗи машгаласы… Ынанҗы угрунда өз ата Ватаныны терк эдип, Хебешистана хиҗрет эден илкинҗи мусулманлардан… Өзи мухаҗирлерден  болуп, дул аяллыгандан Әлемлериң Серверине аял болмак багтыярлыгына етен, иманда дурнуклылыгың символы, җомартлыкда тайсыз зенан…

     Яшы илерлән, дул, эмма сөйги долы көңле эе болуп, Серверимизе аял болмак мертебесине эрк этмекде башарҗаңлык гөркезен иман әри.. Мөмүнлериң Энеси…

      Хезрети Севда илкинҗи гезек агасының оглы Секран Ибни Амира дурмуша чыкды. Адамсы билен бирликде мусулман болды. Мекгеде мусулманларың илкинҗи халкасыны гурады. Бу ики багтыяр әр-аял бутлары гоюп, Әлемлериң ярадыҗысы бейик Аллаха ве Ресулы Хезрети Мухаммет саллаллаху алейхи веселлеме иман гетирип, оңа табын боланда, мүшрүклериң җебир-җепаларына сезевар эдилдилер. Якын дост-ярлары ве доган-гарындашлары мүшрүклериң тарапында болуп, булара азар-яманыны бердилер. Зулум чыдап болмаҗак дереҗә етенде, хиҗрете ругсат берилди.

      Хезрети Севда разыяллаху анха ве әри Секран Хебешистана хиҗрет эден илкинҗи топара гошулдылар. Алла ёлунда малларыны, мүлклерини, доган-гарындашларыны терк эдип, хиҗрет этдилер. Ынанчлары билен о ерде яшамак мүмкинчилигине эе болдулар. Арадан кән вагт гечмәнкә, Секран ибни Амириң рахатсызланмаклыгы себәпли Мекгә гайтдылар. Бираз вагтдан соң, Секран арадан чыкды. Севда разыяллаху анха бәш кичиҗик чагасы биле дул галды.

   Ол берилйән җебир-җепалара гарамаздан дининден дәнмеди. Иманыны ыхлас биле илерлетди. Дүнйәси үчин динини үйтгетмеди.

    Әлемлериң Сервери Хатыҗа Энемиз арадан чыкандан соң, онуң билен гечен сүйҗи гүнлерини ятлаярды. Чагаларына эҗелериниң ёклугыны билдирмек ислемеди. Оларың ялңызлыгыны гидирип, гайгыларыны унутдырмак үчин гайрат эдйәрди. Серверимизиң хоҗалыгының кешиги өз үстүне дүшүпди. Бүтин эсхабы-кирам Серверимизиң нур җемалына серетдиклериче, гама гарк болуп, Онуң халыны йүзүнден окап, дердини пайлашмак ислейәрдилер. Оңа бир ынсан хөкмүнде теселли бермәге җан эдйәрдилер. Серверимизиң бир пурсат өң болса-да, өйленип, ялңызлыкдан гутулмагыны җан-дилден арзув эдйәрдилер. Йөне хич кимиң бу меселеде дил ярмага богны ысанокды. Гүнлериң бир гүни Осман ибни Мазуның аялы Хавле разыяллаху анха Серверимизиң өйүне гелип:

-Эй, Ресулаллах! Яныңыза гиренимде, Хатыҗаның ёкдугыны месе-мәлим дуйдум-дийди. Серверимиз-де:

-Хава, ол чагаларың энеси, өйүң эесиди-дийип, җогап берди. Бу мылайым җогабы эшидип, Хавле разыяллаху анха пурсаты элден гидирмеди-де, Серверимизе:

-Ери, сиз нәме үчин өйленмейәрсиңиз, эй, Ресулаллах!-дийди. Серверимиз:

-Хатыҗадан соң, ким биле,  диенде, Хавле разыяллаху анха:

-Гыз ислесеңиз гыз биле, дул ислесеңиз дул биле-дийип, җогап  берди. Серверимиз оларың кимлердигини соранда, Хавлы разыяллаху анха:

-Аллахың гулларындан саңа иман гетиренлериң илкинҗиси Эбу Бекириң гызы Айша. Бейлекиси-де, саңа ынанан ве айдянларыңа табын болан дул мухаҗир Севда бинти Земадыр-дийди.

    Бу җогапдан хошал болан Серверимиз Хавла:

   -Бар, гит-де олар билен геплеш-дийди.

     Хавла разыяллаху анха бегенҗинден яңа ганат баглап учярды. Бу шерепли хызматы ерине етирмек үчин деррев Зема ибни Кайс ибни Абдышемсиң өйүне гитди. Бегенҗинден гөзлери янып дуран Хавле разыяллаху анха Севда разыяллаху анханың янына барды-да:

-Эй, Севда Алла Тагаланың сени нәхили хайыр-берекете етиренини билйәрмисиң?-дийди. Севда разыяллаху анха гыссаглы:

-О нәхили?-дийип, соранда, Хавле:

-Ресулаллах мени сениң үчин гудачылыга иберди-дийип, җогап берди.

    Севда разыяллаху анха бу хабара өрән бегенди. Ол бейле теклибе гарашян ялыды. Чүнки адамсы Секран арадан чыкандан соң, бу хабар билен багланшыклы дүйшлер гөрүпди. Хат-да иң соңкы гөрен дүйшүнде гөк йүзүндәки Ай сүзүлип, өз үстүне инип, дашындан айланярды. Дүйшүни адамсы Секрана гүррүң беренде, ол:

   -Сен хакыкатдан хем шейле дүйш гөрен болсаң, бу мениң өлҗегиме, сениң болса, Пыгамберимизе дурмуша чыкҗагыңа ышаратдыр-дийип ёрупды.

    Севда разыяллаху анха бу хабардан соң деррев шу дүйши ядына дүшди. Бейле мертебә етип билмек хер кесе несип эденокды. Ол Хавла бу теклиби какасына етирмегини хайыш этди. Хавле Зема ибни Кайсың янына гидип, әхли зады болшы-болшы ялы хабар берди.

     Севда разыяллаху анхаң какасы энтек мусулман дәлди. Муңа гарамаздан, Ики Җаханың Гүнеши Серверимизиң гызыны талап этмеси, онуң үчин элден гидирилмеҗек пурсатды. Өзи гарры боландыгы үчин, гызының кын гүнде галҗагыны гайгы эдйәрди. Үстесине-де ол бу теклиби өзүне бир мертебе билип, хич хили икирҗеңленмән деррев кабул этди ве Серверимиз хакында:

   -Догрусы Ол өрән шерепли бир янёлдаш-дийди.    

     Севда разыяллаху анха бегенҗинден учярды. Йөне Ресулаллаха лайык хызмат эдип билеринми?! диен сораг калбына ынҗалык бермейәнлиги үчин бирбада анык җогап бермеди. Чүнки онуң бәш саны етим чагасы барды. Олар Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимизи нәрахат эдер өйдүп гайгыланярды.

      Рахмет Пыгамбери болан Серверимиз җогап гиҗигенсоң, Севданың янына барып, өзи геплешди. Онуң чагаларыны алада эдйәндигини биленде, юмшаклык билен:

   -Саңа Алланың Рахмети болсун! Хатынларың хайырлысы кичи чагалары себәпли кынчылыклар билен габатлашаныдыр. Сени маңа никалар ялы гарындашларыңдан бирини тап-дийди.

      Хезрети Севда разыяллаху анха бу иши гайын атасы Хатиб ибни Амире ынанды. О-да дөрт йүз дирхем галың кесгитләп, Севда разыяллаху анханы Әлермериң Серверине никалады. Бу ника Пыгамберлигиң онунҗы йылы хиҗретден үч йыл өң Ремезан айында Мекгеде хакыкат йүзүнде амала ашды. Шол вагтлар Севда Энемизиң яшы элли төверегиди.

     Хезрети Севда разыяллаху анха Энемизиң Серверимизе дурмуша чыкмагына о дөвүрде хениз мусулман болмадык агасы Абд ибни Зема гаршы чыкды. Ника гыйылярка, җахылыет адатларына гөрә, ол хаҗ эдип йөрен вагты хаҗыны ярысындака кесип, сач-сакалыны ёлуп, болмаҗысы болды. Соңра болса Ыслам биле шерепленип, җахылъет дөврүнде эден ишине пушман этди. О херекетлери ядына дүшсе, өз-өзүнден утанярды ве шол херекетлерини шу сөзлери билен диле гетирерди: «Севда бинти Земаның Ресулаллаха дурмуша чыкяндыгыны эшиденимде, сачларымы ёлуп, үсти-башыма гум соврушым ялы, гүлкүнч хала дүшен ерим ядыма дүшенок».

    Хезрети Севда разыяллаху анха Энемиз иманы угрунда җаныны пида этмәге тайярды. Аллаха ве Ресулына он ики сүңңи билен берлен садык бир мөмүнди. Әхли ынсанлар ялы, ол хем энчеме гөргүлер гөрди. Онуң ынанҗы билен яшамак угрундакы, иманыны горамак меселесиндәки гуҗур-гайраты, дурнуклылыгы Серверимизе җуда тәсир эдипди.

     Ол сүйҗи дилли, гүлер йүзли, иманындан зерре ялы эгсилмейән нусгалык аялды. Онуң Хебешистана хиҗретинде чекен җебирлери, чагалары билен дул галмагы, гүзеран айламакдакы гөрен гөргүлери, Ики Җаханың Гүнеши Серверимизи бипарх гоянокды. Серверимиз оны етимлери билен тәк башына ялңыз гоймак ислемейәрди. Онуң дердине чәре тапмагы өзүне везипе хасап эдйәрди. Чүнки ол чагалары билен бирликде көмеге ве хемаята мәтәчди. Шол себәпден Серверимиз Севда разыяллаху анха Энемизе өзи билен машгала гурмагы теклип этди. О-да муны ганымат билди ве шатлык билен кабул этди. Әлемлериң Серверине аял болмак онуң үчин эльетмез багтды. Севда Энемиз бу багтыярлыгы өмрүниң иң улы сермаясы хасап этди. Онуң чекен җебирлери, гөрен гөргүлери Серверимизиң машгаласы болмагы биле хеммеси ызда галды.

    Фахри-Каинат (Барлыгың гуванҗы) саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз аялларының әхлисине Алла Тагаланың эмри билен өйленди. Хезрети Айша Энемиз билен никалашандан соң, Севда Энемизе өйленди. Хезрети Айша кичиҗикди. Дурмуша чыкар ялы яшда дәлди. Диңе нышанланды, ягны өңүнден белленилди. Ондан өңүрти Севда Энемизе өйленди. Хадысы-Шерифде: "Мениң әхли аялларыма өйленмеклигим ве гызларымы гөзли-башлы этмегим-буларың хеммеси диңе Җебрайыл алейхис саламың Алла Тагаладан  гетирен ругсады эсасында амала ашды"-дийилйәр.

     Сервери-Каинат саллаллаху алейхи веселлем Севда Энемизе өйлененине кән вагт гечмәнкә, хиҗрете ругсат берилди. Серверимиз Мединә хиҗрет этди. Севда Энемиз Мекгеде галды. Серверимиз Мединә ерлешенден соң, Зейд бин Харисе биле Эбу Рафини Мекгә иберип, олара Севда Энемиз билен гызлары Умми Гүлсүмдир Патманы гетирмеклерини табшырды.

     Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анху-да оглы Абдылла ибни Эбу Бекире хат язды хем-де Абдылла ибни Урейкут разыяллаху анхуны үч дүе биле шол топара гошуп, Мекгә иберди. Машгала агзаларыны хем-де Хезрети Айшаны гетирмеклерини иследи. Зейд разыяллаху анху өз аялы Умми Эймени-де шу себәп биле гетирмекчиди. Оларың хеммеси бирликде Мекгә барып, машгала агзаларыны алып, Мединә гайтдылар.

    Севда бинти Зема разыяллаху анха үчин Месҗидиң янында бир отаг салыныпды. Энемиз ол ерде ерлешдирилди. Ол шундан соңракы өмрүни Серверимизе ве чагаларына хызмат этмек билен гечирди.

     Ол Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң ханейи сагадатларында (мукаддес оҗагында) иң говы хызмат этмәге гайрат этди. Ол өрән арасса йүреклиди. Хатыҗа Энемизиң җигериниң паралары болан чагаларына эдил өз энелери ялы серетди. Олардан хич хызматыны гайгырмады. Патма билен Умми Гүлсүме мәхир-мухаббети хас зыядады. Онуң сөйги долы херекетлери Серверимизиң калбына багтлылык берйәрди.

     Ол Серверимизи бегендирҗек хич бир хызматдан, пидакәрликден ыза галмаярды. Ол өзүнден соңкы икинҗи аял хөкмүнде Ресулаллахың өйүне гелен Хезрети Айша разыяллаху анха Энемизе-де хызмат этди.  Хатда өз нобатыны-да оңа берди. Херекетлерини, өзүни алып баршыны, яш гелин хошал болар ялы дереҗеде этмәге чалышды. Сөйги долы бир көңүл биле, мәхир-мухаббет биле оңа якынлашды. Хемме зады онуң яшлыгына багышлады.

      Севда Энемиз үчин Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң өйүнде болмак, онуң никасында яшамак иң улы багтыярлыкды. Бу ныгмат оңа етйәрди. Башга гарашян зады ёкды. Яшы бир чене барыпды. Ири сүңклиди. Нәзиклиги говы гөрерди. Ол бир гүн Ики Җаханың Гүнеши Серверимизе:

   -Эй, Ресулаллах! Маңа ниетлән гүнүңи Айша багышладым. Оңа бердим. Мени диңе никаңда сакласаң етер. Кыямат гүни Аллах мени сениң аялың эдип дирелтмесини ислейәрин-дийип, көңүл ислегини мәлим этди.

    Айша Энемиз-де оны өленден соң хемише шу пидакәрчилиги биле ятлап, шейле диерди: "Еринде болмак ислейән аялларымдан маңа иң сөйгүлиси Севда бинти Земадыр. Ол гарран вагты шейле дийипди: "Эй, Ресулаллах! Саңа болан нобатымы Айша багышладым».

     Ол песпәл, алчак көңүлли, эли ачык җомартды. Дүнйә малына үнс бермезди. Элине гелен, өзүне совгат берлен затлары садака хөкмүнде дагадарды. Етими, пакыры бегендирмекден леззет аларды. Бир гезек Хезрети Омар разыяллаху анху оңа көп мукдарда пул иберди.  "Бу нәме" дийип сорады. "Пул" дийленде, "Хурмамы нәме, бейле көп иберер ялы" дийип, хеммесини гарыплара дагатды.

    О сап йүрекли, көңли бай, хызматлы, гайратлы ве Ысламы төвереге яйратмак меселесинде гайрата бай Энемизди. Ол өйүндәкилериң, доганларының хиҗретден өң мусулман болмакларына себәп болды.

     Хезрети Севда разыяллаху анха Энемиз Ухуд сөвешинде мусулман яралыларың яраларыны даңып, олара сув дашап, хызмат этди. Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз билен бирликде Веда (хошлашык) хаҗында болды.

      Ол Серверимиз дары-бака гиденден соң, бир гезек хаҗа ве умра гитмеди. Мунуң себәбини соранларында:

   -Индиден бейләк Аллахың эмр эдиши ялы өйүмде отурҗак-дийип, җогап берди. Севда Энемиз шу хили  херекетлери биле “Ахзаб” сүресиниң 33-нҗи аятындакы Алла Тагаланың шу эмрини ятлаярды: "Эй, Пыгамбериң аяллары! Өйлериңизде отурың! Оввалкы Җахылъет дөврүниң аялларының ачылышы ялы ачылып сачылмаң». 

    Онуң Ики Җахан Гүнеши Серверимизден эшидип, роваят эден хадысы дөрт я-да бәш саныдыр. Буларың бири шудур:

     Бир гүн Ресул-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң пәк аяллары бир ере җемленишдилер ве өз араларында:

   -Эйсем-де, Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем арадан чыкандан соң, Оңа илки хайсымыз говшарыс?-дийип, гүррүң эдипдирлер ве мунуң җогабыны диңе Серверимизиң өз агзындан эшитмеги исләпдирлер. Хеммеси бирликде Пыгамберимизиң хузурына гелип:

   -Эй, Ресулаллах! Бизиң ичимизден илкинҗи болуп, хайсымыз сизе говшарыс?-дийдилер. Ики Җаханың Гүнеши болан Серверимиз олара сүйҗи-сүйҗи гүлүмсирәп:

   -Мен дүнйәден гайданымдан соң, маңа иң илкинҗи говушҗагыңыз, голы узын боланыңыздыр-дийди.

       Бу хикметли җогабы эшиден Энелеримиз бири-бирлериниң голларының узынлыгыны өлчемәге башладылар. Севда Энемизиңки хеммесинден узынды. Муны өзүне ышарат хөкмүнде кабул эден Энемиз, Серверимиз ахыръете гөч эденден соң, диңе тагат-ыбадат эдип, ахыръет тайярлыгы билен болды. Эмма Зейнеп бинти Җахш Энемиз ондан өң рахмете гитди. Серверимизе говушды.

    Серверимизиң аялларының арасында иң җомарды Зейнеп бинти Җахш Энемизди. Севда Энемиз Серверимизиң о датлы хем хикметли сөзлерине диңе шонда дүшүнип галды. Бу ерде гол узынлыгы-җомартлык манысыны берйәрди.

   Хезрети Севда бинти Зема разыяллаху анха Энемиз Хезрети Омар разыяллаху анхуның халыпалык эдйән дөврүнде етмиш төвереги яшларындака, арадан чыкды. Аллах ондан разы болсун. Бизи шепагатларына лайык эйлесин. Әмин.