Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз ынсанлыгың хайсы йөни  билен өлчерсеңем, Ол бүтин ынсаныет үчин деңсиз-тайсыз нусгадыр. Везипеси я-да дереҗеси нәхили болса болсун, тапавуды ёк, хер бир ынсан үчин онуң өмрүнде нусга алар ялы дерслер хем ыбратлар бардыр.

  О, Аллаху Тагала тарапындан сайланан бир рехбер ынсандыр. Хер дайым төверегини ягтылдан нур ышыгыдыр. Хем гул хем илчидир. Ынсан болуп догулып, улалып, ийип-ичип, әтиячларыны гидирип өмрүни халкың ичинде гечирен бир Пыгамбердир.

   О әхли ынсанлыга иберилди. Ынсанлыгың рахатлыгыны ве багтлылыгыны ёла гоймак үчин «хатемун-Небиййин, Пыгамберлериң иң соңкусы» болуп гелди. Кыямата ченли-де гайдып Пыгамбер гелҗек дәлдир. Шу себәпден Алла Тагала оңа мадды ве рухы дурмушында кәбир хусусы халлары берди. Дүнйә яшайшында-да оны душманлардан горады. Чакылыгыны аркайын довам этмегини, хич кимден чекинмезлигини китабы кериминде билдирди: «Эй Ресул! Реббиңден саңа индириленини яйрат. Эгер муны этмесең, илчилигиңи этмедик боларсың. Аллах сени ынсанлардан гораҗакдыр. Догрусы Аллах кәпирлер җемагатына рехберлик этмез». («Маиде» сүреси: 67-аят)

     «Эй, Пыгамбер! Саңа ве саңа уян мөмүнлере Аллах етер» («Энфал» сүреси: 64-аят)

    «Эгер саңа хиле этмек ислеселер, шуны билки, Аллах саңа етерликдир. О сени ярдамы биле ве мөмүнлер биле голдаяндыр (дестеклейәндир)». («Энфал» сүреси: 62-аят)

   Фахри-Каинат (Барлыгың гуванҗы) саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң ыбадатында-да айратын халлары барды. Техеҗҗут намазы умматына сүннет, оңа парзды. Зекат алмазды. Аяклары чишйәнчә, ыбадат эдерди. Бол-бол садакалар берерди. Бир хаҗында йүз дүе гурбанлык эдипди.

   Ики Җаханың Гүнеши Серверимизиң хусусы халларындан бириси-де машгала дурмушы ве өйленмеклигиди. Онуң көп гезек өйленмесиниң себәби ве хикметлери барды. Җахылыет дөврүнде хич гадыр гоюлмаян аяла гадыр гоймак ве көп аяла өйленмәниң өңүни алмак исленипди. Ысламдан өң нәче аял алсаң алыбермелиди. Оңа хайсыдыр бир чәк гоймак ёкды. Ыслам дөрт саны аяла өйленмеклиги догры хасаплады ве муңа серхет чекди. Шол бир вагтың өзүнде-де аяллара адалатлы болмаклыгы эсасы шерт эдип гойды.

   Фахри-Каинат саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз Алла Тагаланың хемаятының саясында айыпсыз өмүр сүрди. Өз ислегине гөрә херекет этмеди. Агзындан бош сөз чыкмады. Хай-хөвесине уймады. Диңе өзүне вахый эдилени сөзледи. Вахыны билдирди. Онуң тербиечиси (мүреббиси) Аллах Җелле Җелалухудыр. Оңа хер бир зады Алла Тагала өвредерди. Өзи уммиди (ылымсызды). Эмма Алла Тагаланың билдирмеги биле хер бир зады билерди. О билдирмесе, хич бир зат билмез ве хич хили херкет этмезди. Мунуң үчин Керемли Хак онуң хакында: «Аркадашыңыз (Мухаммет) азмады ве батыла ынанмады. Ол ислегине гөрә-де геплемез. О (билдирлен затлар) вахый эдиленден башгасы дәлдир» («Неҗм» сүреси: 2-4-аятлар) буйрандыр.

   «Ахзап» сүресиниң 21-нҗи аятында-да ынсанлар үчин онуң иң гөзел нусгадыгыны билдирип, бүтин ынсанлара шейле перман берипдир: «Ант болсун ки, Ресулаллах сизиң үчин, Аллаха ве ахыръет гүнүне говушмагы умыт эденлер ве Аллахы көп зикир эденлер үчин аҗап бир нусгалыкдыр».

   «Пыгамбер сизе нәме берен болса, оны алың, сизе нәмәни гадаган эден болса, ондан сакланың» («Хашр» сүреси: 7-аят)

     О ярадыланларың хич бириниң етип билмедик макамының (дереҗесиниң) эесиди. Ынсаның-җының Пыгамбери болуп, Куръаны хем ынсанлара хем-де җынлара өвретди.

    О, Куръаның яшаян җанлы нусгасыды. Онуң ахлагы Куръанды. Онуң машгала дурмушы хикметлер биле долуды. О, Мекгеде сөйлен ве сыланан шахсыетди. Хич кимсе онда ахлага ве эдебе терс гелйән кичиҗик херекети-де гөрмәнди. Ерлилиги асыллы машгаладанды.  Атасы хем агалары Кәбәниң хызматында дурупдылар.

   Онуң ярадылышы беден тайдан идеал ынсанды.  Хезрети Юсубың гөзеллиги онуң янында хич затды. Шу себәпден хер кес оңа гызыны сөе-сөе берерди.

   Шейле мүмкинчилиге эе боландыгына серетмезден, ол илкинҗи гезек өйлененде өзүнден 15 яш улы, дул галан аял  Хезрети Хатыҗа разыяллаху анха өйленди. Онуң биле 25 йыл яшашды. 4 гызы, 2 оглы, алты саны  чагасы болды. Ол  Хезрети Хатыҗа Энемиз өлйәнчә башга аяла өйленмеди. Сөйгүли Пыгамберимизиң көп аяллара өйленмеклиги 50 яшларындан соңракы дөвре габат гелйәр. Серверимизиң өйленмеклигиниң әхлиси өзүне махсус себәплер  ве ылахы эмириң эсасында амала-ашды.

   Фахри-Каинат саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз машгала дурмушыны өрән парахат ягдайда довам этдирендир. Хич бир аялына иңирдәп, нәрахат эден дәлдир, онуң машгала дурмушы багтдан пүре-пүр болуп гечендир. О, яшлары, пикир-дүшүнҗелери бири-бирине меңземейән аяллары биле багтлы гүнлери яшады. Хеммесини дең гөрди. Энелеримиз-де онуң Сөйгүсини газанмага чалышдылар. Аялларың хер бирине өзүче чемелешер, олары хич-хачан ынҗытмазды. Олара нәзиклик билен чемелешерди. Хер дайым гүлер йүзлиди. Хер гүн янларына барып, олар биле  отурарды, сөхбет эдерди. Ярадылышларының нәзик тебигатлыдыгы үчин аяллара мерхеметли хем үнсли болмак герекди.

     Ики Җаханың Гүнеши Серверимизиң мүбәрек өйи тутушлагына иманың ве ысламың хөвүртгесиди. Гөзел ахлагың яшалян мекдебиди. Энелеримизиң-де хер бири айры-айры ыслам мугаллымыды. Мөмүн аяллар мүшгүллерини, айратын меселелерини шу мекдепде Энелеримизден сорап өвренердилер. Алахың Ресулының машгала дурмушына дегишли роваятларың улы бөлеги Энелеримизиң накыл этмеги биле бизиң гүнлеримизе гелип етди. Пыгамберимиз бүтин ынсанлык үчин уюлмасы җәхдинден иң говы нусга болан болса, Энелеримиз-де эдил шонуң ялы кыямата ченли гелҗек ыслам зенанларына иң говы ахлагың нусгасы болуп яшадылар.

  Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз Ысламы яйратмак меселесинде өзүне көмекчи болан кәбир эсхабы биле гарындашлык багыны кувватландырмак ислейәрди. Шу себәпден якын достлары Хезрети Эбу Бекир ве Хезрети Омар разыяллаху анхумың гызларыны өзүне никалады. Айша ве Хафса разыяллаху анхума өйленди.  Хезрети Осман ве Алы разыяллаху анхума өз гызларыны никалады. Рукыййе ве Умми Гүлсүм разыяллаху анхуманы  Хезрети Османа, Патма разыяллаху анханы-да  Хезрети Ала берди.

   Фахри Каинат саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз дүрли сөвешлерде шехит дүшен сахабаларының хоссарсыз машгалаларына, етим галан чагаларына-да мерхемет ганатларыны ачарды. Олары аҗайып шекилде хемаят эдерди. Олары иман меселесинде ялңыз гоймазды. Герек болса, никасына алып, олара аркадаг боларды. Севда, Умми Селеме, Умми Хабибе, Зейнеп бинти Хузейме Энелеримиз биле өйленмеклигинң хикмети шуды.

    Аллахың Ресулы саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң өйленмеклигиниң сыясы ве җемгыетчилик себәплери-де барды. Улы-улы кабыла баштутанларының гызларына өйленмеклиги, олары өзүне баглап, хат-да көпүсиниң ыслама гирмесини газаныпды. Оларың мусулманлара болан өйке-кинелерини, душманчылыкларыны юмшадып, ысламың яйрамасыны аңсатлашдырыпды. Ине, Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз Умми Хабибә өйлененден соң, Эбу Суфян сөвеш пурсатларында-да Пыгамберимизиң гарышысына хич чыкан дәлдир. Сафиядыр, Җувейрия өйлененден соңра-да яхуди кабылаларының душманчылыклары азалып, көпүсиниң-де кабылаларының ыслама имринмегине себәп болупды.

    Топлумда яйран Җахылыет адатларыны арадан айырмак ве олары дүзетмек, ыслах этмек-де Фахри-Каинат саллаллаху алейхи веселлем Серверимизе бир везипеди. Шонуң үчин арапларың арасында яйран огуллыклары өз оглуң ялы гөрмек адатыны айырмак ниети биле өз огуллыгы Зейидиң бошадан аялы Зейнеп бинти Җахш разыяллаху анха өйленди. Серверимиз батыл адаты өз дурмушында гөркезмек билен арадан айырды.

    Ики Җаханың Гүнеши Серверимизиң бирден көп өйленмеклигиниң хикметлери гөз өңүнде тутулып, онуң рухы шахсыети ве хусусы халлары пикир эдилсе, көп гезек өйленмеклигиниң ылахы эмре гөрә хакыкат йүзүнде амала ашандыгы мәлим боляр. Бир пыгамбер үчин Аллахың эмрини ерине етирмекден говы зат болуп билерми? О ынсанлара сөзлери биле, эдим-гылымы, нусгалык өмри биле ёлбашчы, рехбер хөкмүнде гелендир. Алла Тагала оны Китабы кериминде шу аяты җелиле билен голдапдыр: «Аллахың өзүне халал кылан затларында Пыгамбере хайсыдыр бир вебал (гүнәкәрчилик) ёкдур. Озал  гелип геченлериң арасында Аллахың адаты шейледи. Аллахың эмри хөкман ерине етҗекдир, язылан бир кысматдыр».

  «О Пыгамберлерки Аллахың иберен эмирлерини билдирерлер, Аллахдан горкарлар ве ондан башга кимседен горкмазлар. Хасабы гөрүҗи хөкмүнде Аллах хер кесе етер».(«Ахзаб» сүреси: 38-39-аятлар).