Хезрети Умаме разыяллаху анха, Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң илкинҗи гыз агтыгы... Нубуввет бакҗасының илкинҗи чечеги... Хезрети Алы разыяллаху анхуның Хезрети Патмадан соң икинҗи аялы...

   Ол Мекгеде дүнйә гелди. Эҗеси Нубуввет бакҗасының илкинҗи гүли Хезрети Зейнеп разыяллаху анхадыр. Какасы Эбул-Ас ибн Ребидир. Ол Мекгәниң хорматлыларындан ынамдар ынсан. Догручыллыгы ве мертлиги биле мешхур болан сөвдегәр.

    Умаме эҗеси Хезрети Зейнеп разыяллаху анха биле Мекгеде чагалык йылларыны өрән кынчылыкда гечирди. Ол хениз чагалык бахарыны яшаярка ынанҗы угрунда эҗесиниң чекен җебрине шаят болды. Хезрети Умамәниң мәхрибан бабасы Аллахың илчиси болупды. Ол саллаллаху алейхи веселлеме ынсанъети җахылъетиң гараңкылыгындан халас этҗек иң соңкы Пыгамберлик везипеси берилипди.

   Иң соңкы дин Ыслам ве иң соңкы китап Куръаны-Керим вахы ёлы биле Умамәниң Бабасы саллаллаху алейхи веселлеме индирилйәрди. Аллаху Тагала гулларының арасындан оны сайлапды. Җебрайыл Алейхис салам оңа вахы гетирйәрди. Мекгеде тәзе бир говга башланыпды. Тевхид говгасы...

   Аллахың илчиси хөкмүнде сөйгүли бабасына илкинҗи ынанан Умамәниң мамасы Хезрети Хатыҗа разыяллаху анхады. Онуң ыз яны эҗеси Зейнеп ве дайзалары Хезрети Рукыййе, Уммү Гүлсүм ве Патма разыяллаху анхум дагылар Ыслама ылгапдылар.

   Кичиҗи Умамәниң какасы Эбул-Ас ибни Реби болса энтек Ыслама гирмесе-де, машгаласының ынанҗына пәсгел беренокды. Онуң сөйгүсинде ве хорматында етмезчилик гөренокды.

    Кичиҗик Умаме ине, шейле бир хөвүртгеде, эҗеси мусулман, какасы мүшрүк машгалада улалярды.

* * * * * * * * *

    О кәте-кәте топлумың башагайлыгында аяк астында галан какасының чекйән җебирлерине-де шаят болярды. Мүшрүклер мусулманлары довамлы социал тайдан гысышың ашагында галдырмага дарашярдылар. Шу кемситмелере гарамаздан Эбул-Ас машгаласына баглы, сөйги ве хормат биле чагаларына хызмат эдип, хер кесиң бил баглаян, башарныклы ве эдерини билйән адам хөкмүнде Курейшиң абрайлы адамларының янында кичеленокды. Аялыны ве гайын атасыны җуда говы гөрйәрди.

  Умаме эҗесиниң мәхир-мухаббети ве гөзегчилиги астында етишди. Какасының мертлиги ве дүрслиги биле улалды. Мүшриклериң җебри артанда сөйгүли бабасы Аллахың Ресулы эсхабының Мекгеден Мединә хиҗретине ругсат берди. Хас соңра-да Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анху биле бирликде Өзи-де хиҗрет этди.

   Бүтин эсхабы-кирам ынанчларында хас аркайын яшап билмек үчин өнүп-өсен шәхерлери болан Мекгәни гөзяшлары биле ызда галдырдылар. Умаме ве эҗеси Зейнеп разыяллаху анха болса, меҗбуры ягдайда мүшрүклериң арасында Мекгеде галды.

   Олар довамлы Эбул-Асың хидаяты үчин дога эдйәрдилер. Эмма О хениз Ыслама гирмәнди. Шу аралыкда мүшрүклер гошун йыгнап, Мединә хүҗүм этмеги карар эдипдилер. Эбул-Асы-да араларына гошмак үчин җан эдйәрдилер. Оны екесиредйәрдилер. Нетиҗеде, җемгыетиң кемситмелерине чыдамадык Умамәниң какасы, мүшрүклер билен билеликде сөвеше гитмеги карар этди.

   Эбул-Ас нәме этҗегини билмейәрди. Чүнки гаршысына сөвешҗеги гайын атасыды. Оңа асла гаршы чыкмак ислемейәрди. Эмма мүшриклериң басгысындан хем халас болуп биленокды. Шейлеликде, Эбул-Ас олар билен бирликде ёла дүшди. Бедире барды ве есир дүшди.

   Есирликден халас болмагың өвез төлеги хөкмүнде сөйгүли Зейнебини Мединә иберҗекди. Ол шу шерте боюн болса, есирликден бошап билҗекди. Ол шу шерте боюн болуп, Ики Җаханың Гүнеши сөйгүли Серверимизе сөз берипди.

   О мерт бир ынсанды. Сөзүнде дурян адамды. Мекгә гайдып баранда, сөйгүли аялы Зейнеп разыяллаху анхадан ве гызы Умамеден биалач айра дүшҗекди. Берен сөзүнде дурмак үчин әкитмәге геленлери Мекгәниң дашына ченли угратмалыды.

   Олар билен айрылышмага чыдам эдип билмеҗекдиги үчин сөйгүли аялы биле гызыны Кинане ибни Реби билен Мекгәниң дашына чыкартды. Бу хабары эшиден мүшриклер Умамәни ве эҗесини ызарладылар. Чөллере чыкып, оларың ызындан етдилер. Гүндизиң гүни олары хер кесиң гөзүниң өңүнде ибермек ислемедилер. Хат-да гылычларыны галгадып, дүйәниң үстүндәки кеҗебәни ере агдардылар. Хезрети Зейнеп ве гызы Умаме кеҗебе билен билеликде ере язылдылар.

  Умаме эҗесиниң башына дүшен гүнлерини ве өзлерине нәме үчин бейле сүтем эдилйәндигини билмән дертли гүнлери шу ерде агы билен яшады. Эҗеси гөврели боландыгы үчин дүеден йыкыланда чагасы дүшүп, ган-кокуң ичинде галыпды.

  О хениз чагады. Элинден артыкмач гелйән зат ёкды. Диңе эҗеси шуны эт дийсе, оңа көмек эдип билйәрди. Башларына гелйән белаларың нәме себәпден гелйәндигини-де билмейәрди. Эҗеси Мекгә гетирилип, бирнәче гүн беҗерги аландан соң, Мединә гитмек мүмкин болупды.

  Ысламың илкинҗи гүнлеринден бәри әхли җебри-җепалара дөз гелмели болан Умамәниң эҗеси Хезрети Зейнеп разыяллаху анха хиҗрет дөврүнде башына геленлериң әхлисине улы сабыр биле чыдам этди. Эмма адамсының хидаяты хич ядындан чыканокды. Хемише оны догаларына шәрик эдйәрди. Бир пурсат өң болса, чалтрак хидаята дүшмеги үчин догаларында ялбарярды.

    Нетиҗеде, Улы Реббимиз догаларыны кабул этди. Рахметини Эбул-Асың калбына индирди. Онуң көңлүнде хидаятың ышыгы парлады ве бир йыл соңра, мусулман болуп, Мединеде машгаласына говушды.

   Умаме бу багтыяр өйде 14 яшларына гелипди. Ол эҗесини, какасыны ве бабасыны өрән говы гөрйәрди. Оларың сөйгүлери  биле улалярды. Мекгедәки чекен җебирлери ызда галыпды. Эмма сөйгүли эҗеси хиҗретде җуда хорланыпды. Шондан бәри о диен өзүне гелип баранокды.

   Олар Мединеде диңе бир-ки йыл багтлы дурмушы яшадылар. Чүнки Хезрети Зейнеп разыяллаху анха йыгы-йыгыдан кеселлейәрди. Иң соңкы гезек кеселләнде гүйчден-кувватдан гачандыгы үчин дүшегинден галып билмеди. Ягдайы гүн-гүнден бетерлешип, гаты хорланды.

   Доганлары Хезрети Уммү Гүлсүм ве Хезрети Патма дагылар бибилериниң янындан айрылмадылар. Бейлеки Энелеримиз билен билеликде Зейнеп разыяллаху анха хызмат этдилер. Умамәни якындан гөзегчилик эдип, оны сөйги биле гуҗакладылар. Ондан эҗесиниң хасратыны гидирмәге чалышдылар. Саналгы демини түкеден Хезрети Зейнеп разыяллаху анха сөййәнлериниң арасында рухуны Реббине табшырды.

   Адамсы Эбул-Ас Зейнебиниң дүнйәден гитмесине чыдаман, өзүнден гитди. Сөйгүли Серверимиз ве эсхабы-кирам оңа теселли бермек үчин гайрат этди. Хат-да гызы Умаме-де какасының дердини еңиллешдирмәге чалышды. Эҗе-кака-гыз багтлы хөвүртге гурупдылар.

   Эмма өмүр чызыгы ахыры бир ерде гутарҗакды. Хич ким эбеди дәлди. Ынанан ынсанлар үчин бу бир ылахы хакыкатды.   Муны сабыр билен гаршыламак герекди.

   Оларың хөвүртгеси бир сөйги оҗагыды. Бири-бирлерини өрән говы гөрйәрдилер. Оларың машгаласы рахатлыга гуршаланды. Хезрети Зейнебиң эбеди әлеме гөч этмеги билен ызда аталы-гыз галды.

    Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз гиевини ве агтыгыны довамлы гөзегчилик этмәге башлады. Хемише онуң мертлигини ве дүрслигини ятлап, оңа хормат этди.

   Серверимиз саллаллаху алейхи веселлем агтыгы Умамәни-де өрән говы гөрерди. Совгатлар билен оңа сөйгүсини дуйдурып дурмагы ятдан чыкармазды. Кичиҗик Умамәни чага вагты намазда омузларында гөтерерди. Оны гуҗагына алып, эсхабының янына чыкарды. Хәзир Умаме сөйгә җуда мәтәчди.

   Бир гүн бабасы Фахри-Каинат саллаллаху алейхи веселлем Серверимизе бирнәче бөлек алтын совгат гелипди. Оларың ичинде бир овадан монҗук-да барды. Серверимиз оны алып, Энелеримизиң янына гитди-де: «Муны маңа иң сөйгүли боланыңыза берҗек» дийди.

   Энелеримиз өз араларында: «О монҗугы Эбу Бекириң гызына берер» дийдилер. Олар бу мертебәниң Хезрети Айша разыяллаху анха дегишли болҗагыны пикир этдилер. Эмма Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз мөмүнлериң Энелериниң пикир этмелерине дәл-де, сөйгүли агтыгы Умамә совгат берҗекдигини айтды. Агтыгы Хезрети Умамәни чагырды ве монҗугы онуң бойнуна дакды.

  * * * * *  * * * * * *

    Хезрети Умаме разыяллаху анха яшлык чагына гелипди. Эҗесиниң арадан чыкмагы билен өй ишлери өз үстүне галыпды. Какасының хызматларыны эдйәрди. Эҗесиниң хасратының ызына какасының-да хасраты гошулды. Ызындан сөйгүли бабасы Аллахың Ресулы сөйгүли бабасы саллаллаху алейхи веселлем-де бакы әлеме учды. Ызында дайзасы Хезрети Патма галыпды. О-да алты ай ялы гысга вагтың ичинде бакы дүнйәде-сөййәнлерине говшупды.

   Дайзасы Хезрети Патма разыяллаху анха арадан чыкманка шейле весъет эдипди.

  -Эй, Алы! Мен арадан чыканымдан соң, сен өйленмелисиң. Чүнки сениң ве чагаларымың перишан болмагыны ислемен. Чагаларымы өвей энәң элинде гоймага-да йүрегим этмез. Шунуң үчин бибим Зейнебиң гызы Умамәни өзүңе никаламагыңы ислейәрин!...

   Шу весъет себәпли Хезрети Алы разыяллаху анху Умамә өйленмелиди. Чагаларының-да, өзүниң-де мәхреме хызмат әтиячлары барды. Дайза эҗе орнуна, дайзаң гызы-да дайза ерине гечйәрди. Эгер шейле этселер, багтлы хем рахат өмүр сүрердилер. Бу дүшүнҗелер биле Хезрети Алы разыяллаху анху Хезрети Умаме разыяллаху анха өйленди. Хезрети Умаме энтек улы гызды. Илкинҗи гезек Хезрети Ала никаланды.

   Хезрети Алы разыяллаху анхудан Мухаммет Эвсат атлы оглы болан Умаме разыяллаху анха яшлыгының бахарында Хезрети Алы разыяллаху анхуны-да йитирди. Ол Хезрети Алы разыяллаху анхуның шехитлигинден соңра, Мугире ибни Невфеле дурмуша чыкды. Яхя атлы оглы болды. Шу оглундан соң оңа «Умми Яхя» дийилди.

  Дурмуш довам эдйәрди. Вагты геленлер Эбеди Әлеме гөчйәр, ерине тәзелер дүнйә гелйәрди. Ылахы кысмат чызгысы шу шекилде довам эдйәрди.

   Бу гелиш-гидишлер дүнйә тәзе догланлар ве арадан айрыланлар кыямата ченли бир нызам ичерисинде акып гитҗекди. Хезрети Умаме разыяллаху анха-да Аллахың өзүне такдыр эден өмрүни яшады. Сөенлерини хасрат билен ят эдип саналгы непеслерини тамамлап, Мугире ибни Невфел разыяллаху анхуның никасында вагтында эбеди әлеме гөчди. Керемли Хакдан шепагатларыны ныяз эдерис. Әмин.