Аллахың Арсланы… Җихад әри…

АЛЫ ЭЛ-МУРТЕЗА

разыяллаху анху

 

    Аллахың Ресулына чага вагтында иман гетирен… ˝Ылым шәхериниң гапысы˝ дийлип таналан, гарадан гайтмазлыгы хем гахрыманчылыгы билен бутлары гопарып ташламакда мешхурлык газанан яш сахаба… Өмрүнде асла бута сежде этмедиги үчин „Керремаллаху веҗх“ диен лакамы алан яш йигит... Төвекгелликде хем гахрыманчылыкда гөркезен гең-таң себәплери үчин „Керрар“ хем „Эседуллахил-галиб-Аллахың арсланы“ дийлип таналан бир җихад әри...

  Сөйгүли Пыгамберимизиң гиеви, дөрдүнҗи халыпасы хем агасының оглы болан Хезрети Алы разыяллаху анхуның лакамы „Эбул-Хасан, Эбу Турапдыр“. Какасы Эбу Талып, атасы Абдылмутталыб, эҗеси Патма бинти Эсетдир. Аллаха җаны-тени билен берлендиги үчин оңа „Муртеза“ ады берилди. Мекгеде хениз 8-10 яшларында чага вагты Ресулаллаха иман этди. Онуң тербиеси билен етишди. Хезрети Алының Ыслама гириши хакындакы вака ине, шейледир:

  Мекгеде гытчылык болан йылы Ресулы Экрем саллаллаху алейхи веселлем агасы Аббаса:

   -Эбу Талыбың чагалары көп, гүнүни гөрмеси кынрак. Онуң чагаларындан бирини алсак нәхили болар?-диййәр. Шондан соң Эбу Талыбың янына барып, максатларыны айданларында, ол Алыны Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлеме, Җафери-де Аббас разыяллаху анхуве берйәр.

     Алы шол гүнден башлап, Сөйгүли Пыгамберимизиң янындан асла айрылмаяр. Ол саллаллаху алейхи веселлемиң мүбәрек өйүнде ийди, ичди, улалды. Гүррүңлерини диңледи, эден ыбадатларыны гөрди. Бир гезек Пыгамбер Серверимиз саллаллаху алейхи веселлемиң Хатыҗа Энемиз билен билеликде намаз окаянларыны гөрүп, Хезрети Алы:

   -Сизиң бу херекетиңиз нәме?-дийип сораяр. Хезрети Пыгамберимиз оңа шейле җогап берйәр:

  -Эй, Алы! Бу Аллахың динидир. О Аллах бирдир. Шәриги ёкдур. Лат ве Уззаны терк эт!

    Соңра болса, ширкиң ынсан үчин бела-бетердигини дүшүндирйәр. Тевхидиң манысыны айдыңлашдырып, өзүниң Пыгамбердигини айдып, Алыны-да өз динине чагыряндыгыны мәлим эдйәр.       Бу сөзлере бирбада нәме дийҗегини билмедик Алы:

   -Какам билен бир маслахатлашайын-диййәр. Серверимиз:

   -Маслахатлашсаң маслахатлаш, йөне башга хич киме дуйдурайма-дийип, берк табшыряр.

  Ёлда гидип барярка, Алының гөвнүне шейле пикир гелйәр:

   -Мен онуң динине гирмек үчин маслахатлашар ялы, Аллах мени яраданда какам билен маслахатлашып яратдымы? Шондан соң дерхал ызына өврүлип, Ресулалланың янына ылгап гелйәр-де, келимейи шехадет гетирип, Ыслам билен шерепленйәр.

   Иман нуры бир ынсаның калбына дүшдими, ынсаның калбына ягшы пикирлер гелип, оңа багтыярлык ёлуны ачар. Ине, гөрсеңиз бир кичиҗик чагадан гарашылмадык пикирлер орта чыкды. Шу пикирлери билен хем Ресулаллахың разылыгыны газананлардан болды.

  Алы бүтин өмрүне чуңңур пикирленди, диңе хикметли сөзлер сөзледи. Онуң бу айратынлыгына бутлары йыкмакдакы херекетлеринде хем гөз етирмек боляр. Бу хакда онуң өзи шейле гүррүң берйәр:

  Бир гүн Ресулаллах билен Кәбә бардык. Ресулаллах:

   -Эй, Алы! Омзума чык-да, бутлары йык-дийди. Менем эдеплилик билен:

   -Эй, Ресулаллах! Сизиң мүбәрек омзуңыза аяк гоймага ким хет эдип билер?-дийдим. Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз:

   -Эй, Алы! Хак хызматында болан аяк энбияның (Пыгамбериң) омзуна басса, гең гөрүлмез-дийди. Мен аркасына чыкдым. Эгер шо пурсат ислесем, гөге-де элими етирип билердим. Мен о пурсаты сөз билен асла дүшүндирип билемок. Соң аркайын бутлары йыкып бөлек-бөлек этдим. Ызындан Серверимиз мени ере дүшүрди. Билеҗе о ерден узаклашдык.

   Хезрети Алы разыяллаху анху горкманы-үркмәни билмейән гахрыманларданды. Хиҗретде Алланың Ресулының дүшегинде икирҗиңленмән ятды. Җаныны о сөйгүлиниң ёлунда пида  этди. Ол яшды, дынчды. Мекгеде онуң билегини эпләп билҗек хич ким ёкды. Алланың Ресулы оңа ызларындан гелмесини, Мединә етенлеринде өзлерине гошулмагыны эмр  этди. Ол гиҗе-гүндиз диймән ёл ашып, Мединә  етди. Чишден яңа ганҗарып дуран аякларыны гөрен Пыгамберимиз саллаллаху алейхи веселлем сакланып билмән аглады. Оны гуҗагына алып, мүбәрек түйкүлиги билен аягыны сыпалап, онуң саглыгы үчин дога эдип, шу аяты окады. „Ынсанларың ичинде шейле бир кимселер бардыр ки, олар Аллахың разылыгыны газанмак үчин җаныны пида эдерлер“… («Бакара» сүреси, 207-нҗи аят). 

   Хезрети Алы разыяллаху анху әхли сөвешлере гатнашды. Онуң эдерменликлерине әхли сөвешлерде шаят болмак болярды. Бедирдәки, Хендекдәки, Хайбардакы гөркезен гахрыманчылыгы диллерде дессан болупды.

  Ол Бедирде байдак гөтериҗиди. Мейдана чагырылан баша-баш сөвеше Курайша гаршы Энсарылардан үч киши чыкды. Курайшлылар улумсылыкларындан яңа буларың гелип чыкышлары боюнча өзлерине лайык дәлдиклерини айданларында, Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем:

   -Тур, эй, Убаде! Тур, эй, Хамза! Тур, эй, Алы!-дийди.

  Үч йигит мейдана чыкып, адата гөрә атларыны айтдылар. Курайшлылар:

   -Боляр, сиз бизе лайыксыңыз-дийип разылашдылар. Гылычлар сырылды. Хезрети Хамза билен Хезрети Алы бир хемледе душман тарапдан Шейбе хем Велиди өлдүрдилер. Хезрети Убаде биле Утба ики гарры бири-бирини яраладылар. Хезрети Алы бир өврүм эдип, о мүшрүк Утбаның хем ишини битирди.

  Хендек сөвешинде Курайшың пәлванларындан Амр ибни Абдудың гаршысына:

   -Амр болса, болуберсин, мен чыкайын эй, Ресул Алла!-дийип, мейдана окдурылды. Ресулы Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз өз совудыны оңа гейдирди. Зүлпүкар атлы гылыҗыны-да билине дакып, ызындан болса шейле дога этди: „Эй, Реббим! Янымда бир доганымың оглы Алы галды. Сен оны гора, мени ялңыз гойма“.

   Хезрети Алы разыяллаху анху илки Амры Ыслама чагырды. Амр ках-ках билен гүлүп:

   -Сен кимсиң ханы айт гөрели?-диййәр. Ол хем:

   -Мен Алы ибни Эбу Талып-диенде, оны кичи гөрүп:

   -Сениң педериң биле өрән кән вагт эдил гарындаш ялы гатнашдым. Инди сениң ганыңы дөкмек маңа өрән кын-диййәр. Хезрети Алы разыяллаху анху:

  -Хава, эмма мен сениң ганыңы дөкмекден леззет аларын. Эмма сениң хем атыңдан дүшүп, эдил мениң ялы пыяда болмагың герек-диййәр. Бу сөз Амрың җахылыет  дамарларыны отлады. Деррев атындан инип, Хезрети Алы разыяллаху анхуның үстүне хүҗүм этди. Гылыҗының гүйчли зарбасы билен онуң галканыны ики бөлди. Хүҗүм этмек гезеги Хезрети Ала геленде, ол зүлпүкар билен бир уранда Амры өлдүрйәр. Муны гөрен мүшрүклер чадырларына дыкылярлар. Шо пурсат туран апы-тупан оларың гошларыны ер билен егсан эдйәр. Мүшрүклер перишан халда сөвеш мейданыны терк эдйәрлер.

  Хайбар басылып алнанда, Хезрети Алы разыяллаху анхуның галканы ере гачыпды. Деррев галаның гапысыны өзүне галкан эдинип, бир эли галаның гапысында бейлеки эли билен болса гылыҗыны галгадып, яхудыларың келлесини еке-екеден учурды. Шейдибем, мусулманларың гала гирмесине ёл ачды. Хайбар онуң бу мертлиги нетиҗесинде басылып алынды. Шу себәпден Хайбар ятлананда, хөкман, деррев Хезрети Алы разыяллаху анху яда дүшйәр.

  Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң хызматкәри Эбу Рафи: “Сөвешден соң, бу галаның гапысыны диңе секиз киши болуп галдырып билдик” дийди.

   Хезрети Алы разыяллаху анху шейле дереҗеде гүйчли боландыгына серетмезден, ол ченденаша песпәл, җомарт, ягшылык этмеги сөййән, адалатлы хем мерхеметлиди. Халыпалык эдйән дөврүнде базардан хурма сатын алды. Янындакылар:

   -Бизе бериң, биз гөтерелиң-дийселерем:

   -Ёк, машгалабашының гөтермеги герекдир-дийип, хич киме бермеди.

 Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем оны өрән говы гөрерди. Ол саллаллаху алейхи веселлем бир гүн сахабаларың арасында:

   -Эй, Алы! Сен бирине ягшылык этсең, о-да саңа яманлык этсе, сен шонда нәме эдерсиң?-дийип сорады. Алы хем:

   -Ягшылык эдерин-дийди. Серверимиз саллаллаху алейхи веселлем совалыны бирнәче гезек гайталады. Алы разыяллаху анху хер гезекде-де:

   -Ягшылык эдерин, ягшылык эдерин-дийип, җогап берди. Сахабалар диңе шундан соң, Пыгамберимиз саллаллаху алейхи веселлемиң Хезрети Алы разыяллаху анхуны сөймегиниң себәбине дүшүнип галдылар.

   Сөймек хем сөйүлмек аңсат иш дәл… Эмма оңа эе болмак, улы багтыярлык… Сермаясыз сервет… Түкенмез берекет… Эй, Реббимиз! Бизлере-де ахлагымыз биле, хызматымыз биле сөен хем сөйленлериң арасына гирмеги несип эйле!..

   Онуң алты акче (пул бирлиги) билен мусулман доганыны бергиден чыкармагы, йүзүне түйкүрен капыры багышлап, өз угруна гойбермеги, базара айланып базардакылара: „Халка догрулыгыңыз билен мени бегендирерсиңиз“ диен өвүтлери бермеги, онуң хәсиетиниң артыкмач тарапларыдыр.

   Хезрети Алы разыяллаху анху сөйгүли Пыгамберимизиң гызы Хезрети Патма разыяллаху анха өйленди. Хасан, Хусейн, Мухсин атлы үч огул овлатлары дүнйә гелди. Мухсин кичиҗиккә, Хезрети Патма Энемиз ёгалды. Умми Гүлсүм, Зейнеп ве Рукыййе атлы-да гызлары болды. Пыгамбер несли шу агтыклар билен довам этди.

   Хиҗретиң кыркынҗы йылының Ремезан айыды. Хезрети Алы разыяллаху анху җума гүни ирден эртир намазына гидип барярка, ибни Мүлҗем атлы кесеки бири зәхерли гылыҗы билен хүҗүм эдип, оны яралады. Хезрети Алы разыяллаху анху бу хадысадан ики гүн соң, 63 яшында шехит болуп, паныдан бакыя гөч эйледи. Хезрети Хасан разыяллаху анху тарапындан җыназасы окалып, Неҗеф габрыстанлыгында депин эдилди.

  Керемли Хакдан онуң батыргайлыгыны хем гахрыманчылыгыны, җихад долы дуйгуларыны бизлере-де несип этмесини ве шепагатларына мынасып болмагымызы ныяз эдйәрис. Әмин.