Стамбулдакы шехит сахаба

ЭБУ САЫД ЭЛ-ХУДРИ

разыяллаху анху

 

    Аллаха төвекгеллик этмек, Оңа бил багламак, Оңа табын болмак ынсана багтлылык гетирер. Ынсаны хантамачылыкдан халас эдип, бай кылар, мертебә етирер.

    Мөмүн төвекгеллигиң эесидир. Ол биминнет хем чыдамлыдыр, намыслы ве сабырлыдыр. Ол «Аллах гулуна етерлик дәлми?» диен ылахы пермана табындыр. Ол бу совалың сырына дүшүнип, «Аллахымыз бар, не гамымыз бар» дийип, дурмушың кынчылыкларының гаршысына сабыры чыкарып билер.

    Мөмүн гүйч-кувватының, ыззат-хорматының Аллахың хузурындадыгыны, оны диңе Оңа гуллук этмек билен газанып боляндыгына ынанар. Ол әхли задың Аллахдан гелҗекдигине гарашар. Әтияҗыны оңа арз эдер, ондан исләр. Бендесине бил багламаз. Мөмүн бүтин хайыр гапыларының Аллахың гудраты биле ачылҗакдыгына болан ынанҗы биле яшар.

   «Ким Аллахдан горкса, Аллах оңа чыкмага ёл, бир чәре гөркезер ве оңа гарашмаян еринден рызк гөндерер. Ким Аллаха бил багласа, О оңа етер. Аллахың эмирини ерине етирҗекдиги шүбхесиздир» («Талак» сүреси: 2-3-нҗи аят)

    Мөмин ине, шу буйругы дурмушында өзүне ёлдаш эдинер. Багтыярлык  чагындан бизиң шу гүнүмизе ченли өзүни Аллаха табшырып, диңе Ондан ярдам исләп, оңа төвекгеллик эдип яшаян җемагатларда; эдеп, тәмизлик, нәзиклик, намыс, сөйги, рехим-шепагат, гайратлылык хем пидакәрлик ялы аҗайып аламатлар җемленипдир.

   Сөйгүси, хормат ве Алла горкусы себәпли әтияҗыны гизлән иманлы, мухаббетли ынсанларың бири-де Эбу Саыд эл-Худры разыяллаху анхудыр.

    Сөйгүли Пыгамберимизиң: «Ынсанларың кувватлысы болмагы ислейән Аллаха даянсын» диен весъетини дурмушына нагыш эден Эбу Саыд эл-Худры разыяллаху анху хиҗретден 10 йыл өң энеден доглупдыр. Эҗеси Энисе, какасы Мәлик бин Синан мусулман боландыклары үчин Эбу Саыды Ысламы тербие билен етишдирдилер.

    Ол яшы кичи боландыгы себәпли Бедир хем Ухуд сөвешлерине гатнашмандыр.

    Какасы Ухудда шехит боланда, машгаланың кешиги оңа дүшди. Чүнки башга хич кимселери ёкды. Эбу Саыд өрән намысҗаңды. Ол ягдайы нәхили кынам болса, халыны хич киме айтмазды. Сырыны билдирмезди. Машгаласы нәхили кын ягдая дүшсе-де, ол сабыр эдерди.

   Бир гүн эҗеси оңа:

   -Чагам, тур, гит-де Ресулаллахдан бир затлар сора. Пылан-пылан адамлар янына гидип, арзыны айданларында, оларың дадына етишипдир. Сенем гит, белки биз үчин хайырлы болар-диййәр.

    Эбу Саыд эл-Худри эҗесине:

   -Энтек дур, эҗеҗан, бир затлар гөзлешдирейин, тапмасак гидерис-диен җогабы берди. Гүнлер гечдигиче, оларың дертлери артярды. Ачлык зерарлы гарынларына даш баглапдылар. Бу ягдая чыдамадык Эбу Саыд разыяллаху анху Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң хузурына барды. Әлемлериң Сервериниң сахабаларына өвүт-несихат эдип отураныны гөрен Эбу Саыд разыяллаху анху хем отурып, диңлемәге башлады. Аз салымдан Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем хузурындакылара шейле дийди:

    -Ким Алладан башга хемме затдан йүз өврүп, хемме задың диңе Аллахдан гелҗекдигине гарашса, Аллаху Тагала оны бай кылар. Сабырдан ёкарда хич хили рызк ёкдур. Эгер сабыра разы болмаян болсаңыз, ислейәниңизи берейин.

    Сөйгүлиниң агзындан чыкан бу хүнҗи дәнеси ялы сөзлер Эбу Саыд Эл-Худры разыяллаху анхуның көңлүнде утанҗаңлык гуллеринин ачылмагына себәп болды. Онуң Алла болан иманы ве төвекгеллиги хас-да зыядалашды. Утанҗаңлыгындан яңа хич зат сораман ызына гайтды. Ишләп хич киме мәтеч  болмазлык үчин гайрат этди. Вагтың гечмеги билен ишлери ёла дүшүп, Мединәниң иң бир бай адамларының бирине өврүлди. Сөйгүли Пыгамберимиз: «Ким ынсанларың иң байы болмак ислесе, Алланың янында болан затлара, элиндәкә гөрә хас көп бил багламалыдыр» - дийди.

   Ине, Эбу Саыд разыяллаху анху шу хили байларданды.

   Эбу Саыд  эл-Худры разыяллаху анху хадыс хем фыкыхда уссатды. Ол 1170 хадыс роваят эдендир. Ол Хезрети Эбу Бекир, Омар ве Осман разыяллаху анхумың дөвүрлеринде Мединеде фетва (питива) бермек биле мешгулды. Догры билйән задыны чекинмән айдарды. Мәтәчлере ярдам эдип, герек болса алып, өйүнде ерлешдирерди.

    Роваята гөрә, ол Стамбула гаршы сөвеше гатнашып, Эдирнегапы төверегинде шехит дүшүпдир. Габры Акшемседдин хезретлери тарапындан тапылыпдыр. Ол  Карие месҗидиниң төверегинде депин эдилипдир.

   Реббимиз бизлери-де онуң ялы утанч-хаялы, эдепли эйлесин. Ондакы төвекгеллиги, канагатлылыгы хем сабры дурмушда гөркезмеги ве төверегимизиң рухы горагчылары болан бу йылдыз ынсанларың шепагатына мынасып болмагымызы несип эйлесин. Әмин.