Дессан киби бир өмүр

МУСАБ ИБНИ УМЕЙР

разыяллаху анху

 

     Мусаб ибни Умейр разыяллаху анху Ыслам илчилериниң илкинҗиси… Илкинҗи Куръан мугаллымларындан... Мединәни улы хиҗрет гүнүне тайярлан бир йигит… Обама-оба, өйме-өй айланып, Ысламы дүшүндирен, вагызлар эден, чакылыкчы әр... Ысламы яйратмак меселесинде гайратлы яш йигит... Онуң дессан ялы гечен өмри Ыслам мүҗәхиди үчин аҗайып бир нусга...

    Ол Ыслама гирмәнкә машгаласы болелин яшаяндыгы үчин онуң яшлыгы бол-телкиликде гечди. Ол Курайш яшларының иң гөзе гелимлиси, гелшикли гейнени хем-де гөрмегейиди. Атыры көп сепинерди. Гүлер йүзли, нәзик херекетли ве юмшак хәсиетлиди. Җуда зехинлиди. Өрән  овадан гепләрди.

    Ол дүнъеви ныгматларың ичинде йүзүп йөрмесине серетмезден, көңлүнде бир бошлук барды. Ол нәмедир бир затдан биынҗалык болуп, довамлы гөзлегдеди.

    Бир гүн тәзе бир диниң гелендиги барадакы хабар Мекге яшларының арасында геплешилйәрди. Мусабың гөвни рахатлык чешмеси Ысламы гөзлейәрди. Тәзе Пыгамбери гөрмек хем оңа табын болмак ислейәрди.

    Мусаб ахыры тәзе дине гирмегиң карарына гелди. Сөйгүли Пыгамберимизиң Эркамың өйүндедигини билип, гөни онуң янына гитди. Серверимизиң хузурына барып, келимейи-шехадет гетирип, Ыслам биле шерепленди.

    Мусаб мусулман боланда эҗесинден башга хич кимден чекинмейәрди ве горкмаярды. Ол эҗесинден бир мүддет Ыслама гиренини гизледи. Эмма Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң янындан, Эркамың өйүнден хич дашлашмады. Эҗеси онуң мусулман боланыны эшидип, өйде габап гойды.

    Нәче гүн оглуны ач-сувсуз саклады. Ысламдан эл гөтерерине гарашды. Мусаб разыяллаху анху болса нәхили җебри-җепа чексе-де, дининден дәнмеҗекдигини айтды. Ол сүйҗи сөз, гүлер йүз билен эҗесине ялбарды. Онуң-да хак дине гирмегини иследи. Эҗесине сөзи гечмедик Мусаба Мекгәни терк этмекден башга чәре галмады. Бир ёл тапып, Хебешистана хиҗрет этди.

    Ол ынанҗы угрунда бар рахатлыгыны бир кенара ташлады. Ийим-ичимде, гейим-геҗимде көп хорлуклар гөрди. Эмма иман кейпихонлыгыны йитирмеди. Көңли хейҗанлыды. Ол Аллах хем Ресулының сөйгүси билен долы багтыяр яшайышы довам этди. Чүнки ынсаның бегенч чешмеси иманды. Ол болса Мусаб разыяллаху анхуның калбында пүре-пүрди.

    Бир мүддет соңра Мекгә геленде эгни яма-яма көйнекли Мусабы гөрен сахабаларың гөзлеринден яшлар пайрады. Әлемлериң Сервери онуң гелшини гөрүп гүлүмсиреди ве:

    -Бир заманлар Мекгеде Мусабың эне-атасының янындан рахат ери ёкды. Эмма о буларың хеммесини Аллах ве Реулына болан сөйгүси себәпли терк этди-дийди.

    Хава!.. Мусаб инди бир гүн ийип, энчеме гүн иймейән таква дурмушы яшаярды. Эмма онуң иман нуры билен парлаян рухы оны гөзлериң хормат биле, көңүллериң хайран биле бакян ынсанына өврүпди.

    Ресулаллах Серверимиз саллаллаху алейхи веселлем оны улы бир везипә сайлаҗакды. Ол якында Ресулаллахың Мединедәки илчиси болҗакды. Акабада әхт эден Энсары сахабалара Куръан өвретҗекди ве ынсанлара Аллахың динини дүшүндирҗекди. Биринҗи Акабада әхт эден 12 киши сөйгүли Пыгамберимизден дини хөкүмлери ве Куръаны-Керими өвретмеси үчин бир мугаллым хайыш эдипдилер. Ресулы Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз-де бу везипе үчин Мусабы сайлады.

    Ол зехинли хем ёкары ахлаклыды. Ынсанлары сөйүп, херкесе көмек эдерди. Гүлер йүзли, хош сөзлүди. Ол таквалыгы, ыхласы шейле-де гөзел ахлагы билен тиз вагтда Мединелилериң көңүллерини эеләпди. Ол Эсад бин Зурара разыяллаху анху билен биле гидип, кабылаларың (тирелериң) арасында вагыз-несихат эдип, Аллахың китабыны окап, Ысламы дүшүндирйәрди.

    Бир гүн Абдулешхел огулларының хорматлысы Усейд ибни Хузайр гахар-газап билен Мусабың өңүне гечди-де:

    -Нәме үчин бизиң юрдумыза гелдиңиз? Нәме үчин бизиң эҗизлеримиз билен иш салышярсыңыз? Саламатда галмак ислесеңиз, бу ерини терк эдиң!-дийди.

    Мусаб разыяллаху анху мылайым сөз, мәхирли гарайыш биле шейле җогап берди:

   -Сөзүми диңлемек үчин аяк чекиң. Эгер сөзүми халасаңыз кабул эдиң, халамасаңыз сизиң билен ишимиз ёк.

    Усейд гылыҗыны бир яна гоюп, оңа гулак асды. Мусаб разыяллаху анху оңа Куръан окады ве Ысламы дүшүндирди. Көңли Ыслам нуры билен айдыңланан Усейд:

  -Бу аҗайып сөз маңа шейла ярады. Бу дине гирмек ислейән, нәме этмели?-дийип сорады.

    Ол Мусаб разыяллаху анху билен бирликде келимейи-шехадет гетирип, Ыслам биле шерепленди. Усейдиң мусулман болушы хакындакы хабар гысга вагтың ичинде Мединә яйрады. Онуң ызындан Сагд ибни Муаз гелип, мусулман болды.

    Баштутанлары мусулман боландан соң, ики кабыладан топар-топар Мединели гелип, Ыслама гирдилер. Мусаб разыяллаху анхуның гайраты хем акыллыбашлы херекетлериниң эсасында Ыслам Мединәниң чар күнҗүне яйрады.

     Инди Медине хиҗрет гүнүне тайярды. Гысга вагтдан соң, Аллахың еке-тәк сөйгүлиси Хезрети Мухаммет саллаллаху алейхи веселлем биле Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анху бу шәхере хиҗрет этди. Мусулманлар Мединеде җем болуп, илки месҗит салынды. Соңра Энсар билен Мухаҗириң арасында кыяматлык доганлык биняды гурулды. Шейлеликде, мусулманларың кувваты орта чыкды. Дөвлет болуп, илкинҗи Ыслам гошуны дүзүлди. Нетиҗеде, Медине Ыслам дөвлетиниң салланчагы болды.

     Мусаб ибни Умейр разыяллаху анху Бедир ве Ухудда мухаҗирлериң байдагыны гөтерди. Ол Ухутда ики зырх (демир эшик) гейипди. Мусулманларың башагайлыгыны пейләп, сөйгүли Пыгамберимизиң төверегини гуршап алан мүшрүклере гаршы арсланлар ялы күкрәп, Мусаб еке өзи дынман гылыч уруп, оларың үнсүни Пыгамберимизден совды. Онуң Ухуддакы гахрыманчылыгы барада шейле гүррүң берилйәр:

    -Мусаб ибни Умейр Ухуд гүни байдагы алды ве мүшрүклериң ичине гирди. Мүшрүклерден ибни Камие атлы гелип, Ресулы Экреме хүҗүм этди. Муны гөрен Мусаб бир гылыч саланда, душманың саг элини гопарды. Душман бу гезек чеп элини урды. Мусаб оны-да гопарды. Мусаб хер гылыч уранда:

   -Мухаммет диңе бир ресулдыр. Ондан овал ниҗе пыгамберлер гелип-гечипдир-диен аяты окаярды.

    Узакдан атылан найзаның сүнҗүлмеги биле шехит дүшен Мусабың элиндәки байдагы онуң суратында бир перишде алыпды. Онуң шехит боланындан хениз хабары болмадык Серверимиз: «Илери... эй, Мусаб, илери...» дийип сесленйәрди. Байдагы элинде гөтерен перишде ызына өврүлип середенде, Мусабың шехит боландыгы аян болды.

   Сөйгүли Пыгамберимиз сөвеш депесини гезип йөркә, Мусабың җесединиң башуҗунда дурды. Гөзяшларының арасында: «Мөмүнлерден шейле бир йигитлер бардыр ки, олар Аллаха берен сөзүнде догрулык гөркездилер. Олардан кәбирлери тә шехит болянча гарпышҗакдыгына дегишли берен сөзүни ерине етирди. Кимиси-де шехит болмага гарашды. Олар берен сөзлерини асла үйтгетмедилер» («Ахзаб» сүреси: 23-нҗи аят) аятыны окады.

   Соңра чуң дуйгуларыны шу җүмлелерде аян этди:

   -Аллахың хузурында шехит болуп дирелҗексиңиз, эй, Мусаб!. Янындакы достларына-да:

   -Булары зыярат эдиң... Гелип олара салам бериң... Тә кыямата ченли ким гелип олара салам берсе, саламыны алҗакдыгына, җаным эмринде болан Аллаха касам эдйәрин-дийди.

    Шехитлер депин эдиленде Мусаб разыяллаху анхуве кепен эдер ялы зат тапылмады. Хаббаб ибни Эрет разыяллаху анхуның накыл этмегине гөрә:

   «Бу эзиз шехидиң екеҗе халады барды. Башыны япсаң, аяклары ачыляр, аякларыны япсаң, башы ачылярды. Шу ёксуллыгың гаршысында Неби саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз бизе шехидиң башыны өртмегимизи ве аякларының үстүне «изхир» дийилйән ыслы отдан гоймагымызы эмр этди-диййәр.

   Узаклардан-да болса, бир фатиха (элхам), үч ыхлас (кулхувалла) биле, көңүллеримизиң чуңлукларындан гелен сөйгилер биле бу эзиз шехиди саламлап, Керемли Хакдан онуң җихад рухуны, эдебини, сөйгүсини бизлере-де несип этмесини ве шепагатларына лайык эйлемесини ныяз эдерис. Әмин.

  Салам саңа эй, Мусаб!...

  Салам сизе эй, шехитлер!

  Салам сизе эй, Ухудың шехитлери!..

  Аллах олардан разы болсун. Көңүллеримиз оларың ышкы биле долсун. Реббимиз шехитлериң руханыетини үстүмизден айырмасын. Әмин.