Энсарының байдак гөтериҗиси

САГД ИБНИ УБАДЕ

разыяллаху анху

                  

     Сагд ибни Убаде разыяллаху анху Мединеде Хазреч кабыласының баштутаны… Энсарының (Мединели мусулманларың) байдак гөтериҗиси… Җомартлыгы ве сөвешлерде ок атыҗылыгы билен мешхур... Ачык сөзлүлиги,  хак хасаплаян,  максадында батыргай херекетлери билен таналан сахаба…

     Ол икинҗи Акаба гөрүшмесинде мусулман болды. Везипе ынанылан он ики адамың бири хөкмүнде сайланылды. Ол Энсарыларың арасында Курайшың Мекгеде мусулманлара гөркезилен гөргүлерден пайыны алан еке-тәк кишидир.

     Энсарылар Акаба гөрүшмесинде Пыгамберимизи Мединә чагырыпдылар. Мүшриклер муны эшидип, Энсарыларың ызына дүшүп, олардан Сагд ибни Убаде разыяллаху анхуны тутуп, Мекгә гетирип, оңа гөрги яманыны гөркездилер. Сагд ибни Убаде разыяллаху анху Курайшың элинден Җубейр ибни Мутим ве Харис ибни Харб ибни Умеййәниң себәпкәрлиги билен халас болды. Шонда ол мүшриклериң ынананлара гаршы нәхили бирехимдиклерини гөрүп, иманы өңкиден гүйчленип, Мединә дөнди.

     Онуң машгаласы гелип чыкышы боюнча байды. Ол атасындан гелйән җомартлыгы билен мешхурды. Сагд бүтин малыны Алла ёлуна ве Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң хызматына берди. Сөйгүли Пыгамберимиз Мединә хиҗрет эденде, ол хер гүн Эбу Эйюп Эл-Энсарының өйүне нахар иберди. Мыхманлары гарашылап, Мухаҗирлери (Мекгеден гелен мусулманлары) гөзегчилик этди. Онуң бу хызматлары: «Сагдың табагы Пыгамбер саллаллаху алейхи веселлемиң әхли отагында айланярды»-дийип, роваят эдилди. 

      Онуң мыхманпаразлыгы: «Энсарының бир кысмы ики я үч мухаҗир билен өйлерине гидйәркә, Сагд ибни Убаде секиз-он киши биле гидерди…» диен шекилде ятланылярды. Зу Каред сөвешинде ол гошуна иер ялы он дүе йүки хурма берди. Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз оңа: «Аллахым! Сагда ве машгаласына рахмет эйле» дийип, дога этди. Сагд  разыяллаху анху хем өз гезегинде: «Аллахым аз маңа лайык дәл, мен-де оңа лайык дәл!.. Маңа  җомартлык эдерим ялы мал бер!» дийип, дога эдерди. Ол Алла Тагаладан ёлунда җомартлык эдер ялы көп мал иследи.  Чүнки Сагд разыяллаху анху Алланың хазынасының гиңдигине ынанып, көп ислейәне артыкмаҗы билен берҗегини билйәрди.

     Хер гүн Эсхабы-Суффадан (Пыгамберимизиң месҗидиниң көлегесинде отурып, хемише Ыслама хызмат эден кишилерден) сегсен кишә етҗек ийип-ичер ялы зат иберерди. Ол эҗеси арадан чыканда, Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи  веселлем Серверимизден:

   -Иң хайырлы садака хайсыдыр?-дийип сорады. Сөйгүли Пыгамберимиз:

   -Сув пайламакдыр-дийди. Сагд разыяллаху анху шондан соң Мединеде бир гуйы газдырып, оны мусулманларың хызматына берди.

     Сагд ибни Убаде разыяллаху анху Бедир, Ухуд, Хендек, Хайбар сөвешлерине хем-де Мекгәниң азат эдилмегине гатнашды. Ол окы өрән говы атарды. Сөвешлерде Серверимизиң янындан айрылмазды. Сагд разыяллаху анху Энсарының байдак гөтериҗиси болуп, сөвешлерде Мухаҗирлериң байдагыны Алы ибни Эби Талып,  Энсарының байдагыны-да Сагд ибни Убаде гөтерерди. Сөйгүли Пыгамберимизиң сөвеш билен багланшыклы гечирйән сөхбетлерине хөкман гатнашарды. Ол ачык сөзлиди. Эдилмеси герек болан бир ишиң ачык ыглан эдилмесини ислейәрди. Ынсанлара говы  гөрүнмек үчин билйән хак ёлундан асла дөнмезди. Онуң бу херекетлери Хунейин сөвешиниң олҗалары пайлашыланда хас айдың йүзе чыкяр.

   «Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз олҗалары даргадярка, калпларыны Ыслама имриндирмек ислейәнлере илки берип, олар билен айратын бир гызыкланды. Энсар ве Мухаҗирлериң кәбирлерине ганыматдан (олҗадан) пай бермеди. Бу херекет Энсарының арасында совук гаршыланды. Чүнки Ресулаллахың элинден бир пай алмак олар үчин улы багтыярлык хем белент дереҗеди. Олар шундан махрум галандыклары үчин, көңүллерине хер хили пикирлер гелип, араларында хышы-вышы эшидилмәге башлады. Шондан соң Сагд ибни Убаде кабыланың баштутаны хөкмүнде Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң янына гидип, оны ягдай билен танышдырды. Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз Сагда:

   -Эй, Сагд! Эйсем, сен хем шу пикирдемисиң?-дийип сорады. О-да ач-ачан:

   -Эй, Ресулаллах! Менем ковмумың бири болмакдан башга бир зат дәлдирин-дийди. Сөйгүли Пыгамберимиз:

   -Бейле болса, гит-де ковмуңы мениң үчин бир ере җемле-дийди. Сагд Энсарыны җемледи. Фахры Каинат саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз Энсарының хасратлы бакышларына гүлүмсирәп,  шейле дийди:

  -Эй, Энсары җемагаты! Араңыздакы хасрат хем маңа гаршы өйкәңиз нәме? Сиз зелалат (азашмак) ичинде вагтыңыз мен сизе гелип, мениң себәп болмагым билен догры ёла дүшмәнмидиңиз? Сиз бири-бириңизе душман вагтыңыз мениң гелмегим биле Алла калпларыңызы бирлешдирмедими? Мениң хиҗретим биле Алла сизи бай этмедими?

  Бу сорагларың гаршысында Энсар пушман эдип, нәме җогап берҗеклерини билмедилер. Оларың хеммеси:

    -Хава… Аллахың Ресулының үстүмиздәки лутфы-кереми улудыр. Миннетдарлык ве шукран Аллаха ве Ресулына дегишлидир-дийип, боюндыкларыны сөйги ве хорматларыны билдирдилер. Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем сөзүни шейле довам этди:

   -Эй, Энсар җемагаты! Кәбирлериңизиң калпларыңызы Ыслама имриндирмек үчин береним ве сизиң мусулманлыгыңызың кәмилдигине бил баглап бермейәндигим себәпли гынанярсыңызмы?

  -Эй, Энсар җемагаты! Ынсанлар алан гоюнларыдыр-дүелерини әкидйәркәлер, сиз хем Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем биле юрдуңыза дөнмек ислемерсиңизми? Җаным эмринде болан Аллаха касам эдйәрин ки, эгер хиҗрет фазилети болмасады, хөкман мен Энсардан бири болмак исләрдим… Халк бир тарапа йөнелсе, мениң Энсар тарапына йөнелҗегиме шүбхе ёкдур.

  -Аллахым! Сен Энсара, Энсарының чага-чугаларына рахмет эт-дийип, сөзүни тамам этди.

  Бу хүнҗи дәнеси ялы сөзлериң гаршысында Энсар җемагаты мөңңүрип, агламага башлады. Гөзяшдан яңа сакгаллары өл-мыҗҗык болды. Бу сөйги долы, мерхемет долы сөзлер Энсарың көңүллерини рахатландырды. Баштутанлары Сагд ибни Убаде разыяллаху анху биле бирликде:

   -Биз кысмат хем пай хөкмүнде Аллахың Ресулына разы болдук-дийип гыгырдылар. Ытагатларыны, табынлыкларыны, мухаббетлерини тәзеледилер.

   Шейле ачык сөзли болмак ве батыргай херекет этмек улы питнелериң өңүни  аляр… О йылдыз ынсанларың херекетлери бизлере нәхили гөзел нусга… Аллахым бизлери-де олар ялы, дурнуклы ве асык сөзли эт… Арамызда дерт гойма. Доганлыгымыза тозан гондурма. Ытагатымызы, табынлыгымызы ве мухаббетимизи кәмил эйле…Әмин.

   Сагд ибни Убаде разыяллаху анху Хезрети Эбу Бекирразыяллаху анхуның халыпалыгы дөврүнде Мединеде галды. Соңра Шам тарапына гитди. Тә өмрүниң ахырына ченли о ерде яшады. Милады йыл хасабының 635-нҗи йылында Хавранда арадан чыкды.

     Керемли Хак бизлере Сагд разыяллаху анху ялы ачык сөзли хем гайратлы болмагы ве шепагатына етип билмеги несип эйлесин. Әмин.