Мединеде арадан чыкан илкинҗи мухаҗир                
ОСМАН ИБНИ МАЗУН 
разыяллаху анху

 

     Осман  ибни Мазун разыяллаху анху Мединеде арадан чыкан илкинҗи Мекгели… Бакы габрыстанына депин эдилен илкинҗи мухаҗир... Таквалыкда өмүр сүрен захид (теркидүнйә) киши… Алладан башгасының хемаятында болмагы ислемейән, мүшрик дайысының хемаятындан йүз дөндүрен йигит…

    Ол илкинҗи мусулманлардандыр. Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз Дарул-Эркама ерлешмезден озал, Ыслам билен шерепленди. Какасы Мазун ибни Хабиб, эҗеси Сахиле бинти Анбесдир. Аялы Хавле бинти Хакимдир. Абдырахман ве Саиб атлы ики саны огуллары барды.

    Ол җахылыет дөврүнде-де тәмиз ярадылан, аграс ынсанды. Онуң Ысламдан өңем аҗайып яшайшы барды. Ол хич хачан арак ичмезди. «Аклымы гидирип, өзүмче ёклары үстүмден гүлдүрен зады мен асла ичмен» диерди. Онуң Ыслама гириши барада Ахмет бин Ханбалың "Мүснет" атлы китабында шейле гүррүң берилйәр: «Пыгамберимиз саллаллаху алейхи веселлем Мекгеде өйүниң янында отырды. О ерден гечип барян Осман ибни Мазун разыяллаху анху Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлеме середип йылгырды. Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз-де оңа:

  -Бираз отурармысың?-дийди.

  О-да гаршысында отурды. Бирликде сөхбет эдип отыркалар, Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимизде бир хал пейда болды. Гөйә гаршысында дуруп, бири оңа бир зат айдян ялы, Ол саллаллаху алейхи веселлем болса, башыны атып, оңа дүшүндим диййән ялыды. Бу ягдай аз пурсат довам этди. Осман бу халың нәмедигини Серверимизден сорады. Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз өз янына Аллахың илчиси Җебрайылың гелендигини ве "Нахл" сүресиниң 90-нҗы аятыны индирендигини хабар берди:

  «Аллах адалаты, ыхсаны ве гарындаша бермеги эмр эдйәр. Зынаны, эрбетликлери ве ынсанлара зулум этмеклиги гадаган эдйәр. Сизе тутарсыңыз дийип,  шейле өвүт берилйәр».

     Бу вахың иниши Осман ибни Мазуның көңлүнде иман нуруның парламасына себәп болды. Шол ерде Ыслама гирди. Ысламың илкинҗи гүнлеринде Османың бу херекети Фахры-Каинат саллаллаху алейхи веселлем Серверимизи өрән бегендирди. Осман машгаласына-да Ысламы дүшүндирди ве булар мусулман болдулар. Бейлеки мусулманлар ялы, Осман разыяллаху анху хем мүшрүклериң җебир-җепаларына чыдамалы болды. Эмма иманына зепер етирмеди. Соңунда Хебешистана хиҗрет этди.

    Ол хиҗрет эден илкинҗи топарың баштутаныды. Мусулманлар Хебешистанда ынанчлары билен хас рахат яшадылар. Эмма мухаҗирлер хер пурсатда догуп-дөрән, өнүп-өсен ерлери болан Мекгеден хабара гарашярдылар. Ики Җаханың Гүнешинден айралыга ве тәзе гелен вахыдан бихабардыкларына җуда гынанярдылар.

     Мухаҗирлер “Курейш Ысламы кабул эдипдир” диен хабары эшидип, ата ватанлары болан Мекгә дөнмәге башладылар. Эмма Мекгә голайлашанларында бу хабарың яландыгыны билип, хер кес өз достуның хемаятына пеналанмалы диен нетиҗә гелдилер. Кимси хемаят этҗек бирини тапды, кимси гизлинликде Мекгә гирди.

     Осман ибни Мазун разыяллаху анху Велид бин Мугирәниң хемаятыны кабул этди. Кабул этсе-де этди велин, бир мүшрүгиң хемаятында болмак оңа рахатлык бермеди. Ол бу ягдайы иманың кәмил дәлдиги билен дүшүндирип, өз-өзүни шейле хасаба чекди: «Мениң дост-ярларым Алла ёлунда дерт чекип йөркәлер, мениң бир мүшрүгиң хемаятында рахат яшамаклыгым, мениң үчин песликдир» дийип, Велид бин Мугирәниң янына гитди-де, оңа:

   -Эй, Абдышшемис! Индиден бейләк сениң хемаятыңы кабул этмейәрин-дийди. Велид:

   -Нәме себәпден, эй, доганымың оглы?-диенде, Осман:

   -Мен индиден бейләк Аллахың хемаятыны кабул эдйәрин. Ондан башгасының хемаятына гирмек ислемейәрин-дийип, җогап берди. Велид:

   -Эгер шейле болса, Кәбә гит-де бу пикириңи илиң ичинде ач-ачан эт-дийди.

    Икиси билеликде Мекгеден Кәбә гитдилер: Осман ибни Мазун  разыяллаху анху о ерде Курейше гарап:

    -Мен Аллахдан башгасының хемаятында болмагы халамаярын. Шо себәпден Велидиң хемаятыны кабул этмейәрин-дийип, ыглан этди ве Велидиң гарамагындан айрылды.

 

**************

      Ол  бир гүн Курайшың үйшен ерине гидипди. Лебид шыгыр окаярка: «Аллахдан башга хер бир задың батылдыгы  шүбхесиздир» манысындакы бир бейти окады. Осман ибни Мазун разыяллаху анху:

   -Догры айтдың-дийди. Лебид:

   -Хер ныгматың ёк болҗакдыгы хөкмандыр-диен бейти оканда, Осман разыяллаху анху:

   -Ялан сөзледиң, җеннет ныгматы ёк болмаз-дийди. Лебид  Курейшлилере:

   -Сизиң меҗлисиңизде бейле кимселер болмазды, сизе нәме болды?-дийди. Шол пурсат Абдуллах ибни Умеййе атлы мүшрик Осман ибни Мазун разыяллаху анхуның бир юмрук билен гөзүне елмеди. Бу онуң хоссарсызлыгыны билип шейтди. Велид шонда егенине:

   -Көмегими рет этмесең, бейле болмазды-диенде, Осман разыяллаху анху:

   -Аллах ёлунда бейлеки гөзүме урулса-да, гам  иймеҗекдигиме касам ичйәрин. Мениң сенден хас гүйчли бириниң хемаятындадыгым шүбхесиздир! Маңа нәче эзъет этселер-де, бу ёлда йөреҗекдирин-дийип, батыргай җогап гайтарды. Бу ваканың шаяды болуп дуран Сагд ибни Эби  Ваккас разыяллаху анху доганының уруланына йүреги гыйылып, о капырың депесинден бир юмрук индирди. Абдуллах ибни Умеййе гана гарк болды. Ол герек җезасыны алды.

     Осман ибни Мазун разыяллаху анху Мекгеде галан мүддетинде башына гелйән бела-бетерлери сабыр билен гаршылады. Ики Җаханың Гүнеши Мединә гөчмәге ругсат беренде, доганлары, аялы Хавле бинти Хакем ве оглы Саиб биле бирликде Мединә гөчди. Сөйгүли Пыгамберимиз оны Эбул-Хейсем билен доган этди.

    Ол хич хачан дүнйә малына үнс бермеди. Гиҗелери намаз кылып, гүндизлери ораза тутарды. Хер бир зады билен Аллаха йөнелен абид, захид бир кишиди. Бир гүн Сөйгүли Пыгамберимиз саллаллаху алейхи веселлем эсхабы билен отырка, меҗлисе гирди. Эшиги ямалыды. Фахры-Каинат Серверимиз оңа хасрат билен бакды-да:

     -Сизден бириңиз гидениңизде бир эшик, гелениңизде бир эшик гейсе, өңүңизе бир табак гойлуп, бейлекиси әкидилсе, өйлериңиз Кәбәниң өртүлиши ялы өртүлсе, о гүн халыңыз ничик болар?-дийди.

       Бу хүнҗи дәнеси ялы сөзлери диңлән Осман ибни Мазун разыяллаху анху мундан соң таква яшайшы сайлап алды. Улы илиң иййән ныгматларындан-да гачмагы карар этди. Онуң бу халындан хабары болан Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз оңа:

   -Мен сениң үчин иң говы нусга дәлми? Гөзлериң, бедениң, машгалаң сениң үстүңде хаклары бардыр. Намаз кыл, эмма шол бир вагтың өзүнде ят ве укла, ораза тут, кәте-де тутма.  Эй, Осман! Алла Тагала мени руханылык биле дәл, ерине етирмеси аңсат дин биле гөндерди-дийди.

    Ол шондан соң халкдан гыра чекилен абидлерден дәл-де, терсине, өмрүни ягшы амаллар биле безән ве галан вагтыны Алла ёлунда җихәд билен гечирен гөрелде аларлык җихәд әри болды.

    Осман разыяллаху анху Хак ёлунда ядаман ишледи. Хайырлы ишлерде хемише онуң пидакәрлиги гөрүлди. Осман ибни Мазун разыяллаху анху Бедир сөвеши довам эдйәркә кеселледи ве хиҗретден отуз ай соң эбеди әлеме гөч этди. Ол вепат болан дөврүнде, хениз мусулманларың өзбашына  габрыстаны ёкды. Серверимиз Мединәниң төвереклерине айланып: «Бакылык биле эмир эдилдим» дийди. Шондан соң Осман ибни Мазун разыяллаху анху о ерде депин эдилди. Шейлеликде, Мединеде илкинҗи арадан чыкан сахаба ве Бакы габрыстанлыгына җайланан илкинҗи мухаҗир оды.

    Аялы габрының башуҗында: «Эй, Эба Саиб! Җеннет саңа несип этсин» диенде, Серверимиз саллаллаху алейхи веселлем: «Аллах ве Ресулыны сөерди диймегиң етерликди» дийди.

     Кепенленмәге тайынланярка, Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз Османың алнындан өпүп, гөзяшларыны саклап билмән:

    -Эй, Эбу Саиб! Аллах саңа рахмет этсин. Дүнйәден чыкып гитдиң… Эмма не сен оңа үнс бердиң, не-де о саңа…-дийди.

    Депин эдиленинден соңра:

   -О бизиң нәхили гөзел (селефимиздир), нусгалык ынсанымыздыр-дийип, габрының башына бир даш дикди.

    Соңракы өленлери-де «нирә җайлалың» дийселер, Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз «Селефимиз Осман ибни Мазуның янына» дийип, җогап берердилер.

    Серверимиз гызы Рукыййә арадан чыканда-да: «Бизиң хайырлы селефимиз Османа говуш…» дийипди. Серверимиз хер пурсатда довамлы оны ятларды.

    Керемли Хак  шепагатларына мынасып эйлесин. Әмин.