Дар агаҗында илкинҗи шехит

ХУБЕЙБ ИБНИ АДИЙ

разыяллаху анху

 

     Хубейб разыяллаху анху Аллах ве Ресулының ёлунда дар агаҗының астында җан берен илкинҗи шехит… Хиҗретден өң мусулман болан йигит… Өзүни ыбадата берен абид… Энсардан болуп, Эвс кабыласындандыр.

    Хубейб разыяллаху анху миземез иманлы, ачык көңүлли, песпәлди. Гиҗелерине туруп, даң атянча, намаз кыларды. Сөвеш мейданларында герчек, сычрап дуран эсгерди. Ол Бедире хем Ухуда гатнашып, улы гахрыманчылыклар гөркезендир. Хат-да Мекгели мешхур мүшрик Харис ибни Невфел-де онуң эли билен өлдүрилендир.

     Хубейб хиҗретиң дөрдүнҗи йылында болан Реҗи вакасында Мекгели мүшрүклере есир дүшди. Ол шейле агыр ягдая дүшенде-де, Аллахың Ресулына болан мухаббетден, оңа табынлыкдан зерре ялы-да ырак (даш) дүшмеди. Ол мүшрүклере иманың сесини эшитдирип, иманда табынлыгың хем дурнуклылыгың оңайлы нусгасы болды.

     Бир гүн Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем Курайш билен багланшыклы маглуматлары топламак үчин, оларың сөвеш тайярлыкларына дегишли хабарың чындыгыны-яландыгыны анык билмек үчин он кишини ёла гитмәге тайярлады. Шол он кишиниң арасында Хубейб разыяллаху анху хем барды.

     Булар гүндизлерине гизленип, гиҗе-де ёлларыны довам этдилер. Сәхер вагты Реҗи сувуның янында бираз дынч алып, хурмаларыны чыкарып ийдилер. Гүн догуп башланда, голайдакы дага тарап чекилдилер. Хузейл кабыласындан бир аял гоюнларыны сува якмага геленде, хурма шәниклерини гөрүп, бу ере Мединелилериң гелендигини билип, деррев Лихян огулларына хабар берди. Олар бу хабары эшидип, Бедирде хем Ухудда өлдүрилен якын гарындашларының арыны алмак үчин ики йүз киши болуп, мусулманларың ызларына дүшдилер ве дагың депесинде тапышдылар. Олар мусулманлара табын болмакларыны теклип эдип, эгер боюн болсалар, Мекгели мүшрүклере табшырҗакдыкларыны  айтдылар. Йөне көңүллеринде иман нуры парлаян йигитлер өз араларында маслахатлашып, сөвеш карарына гелдилер. Гылычларыны чыкарып, хүҗүме гечип, гөрүлмедик гахрыманчылыклар гөркезип, табын болмагы өзлерине намыс билдилер. Шехитлиги ганымат билип, чарпыша-чарпыша едиси шехит, үчүси-де есир дүшди.

     Есирлери Мекгә әкитмек үчин Хубейб ибни Адий, Зейд ибни Десинне ве Абдуллах ибни Тарик разыяллаху анхумларың эллерини багладылар. Ёлда гидип баряркалар, Абдуллах ибни Тарик разыяллаху анху зор билен элиндәки багы гопарып, гачмана башлады. Лихян огуллары даша тутуп, оны яраладылар ве шехит этдилер. Хубейб хем Зейд разыяллаху анхумәни Мекгә әкидип, ол ерде габадылар.

    Өзлерини Аллаха табшыран бу ики муҗәхидиң гылы гымылдамаярды. Горкы-үрки ятларына дүшенокды. Мертлик хем совукганлылык билен шехит болмага гарашярдылар. Олар Аллахың өзлери билен биледиклерине ынанярдылар. О гөрйәрди, билйәрди хем әхли затдан хабардарды. Оларың көңлүне рахатлык берйән иманларыды. Зынданда болсалар-да, Керемли Хакың хеззет-хорматына мынасып болупдылар.

    Бир гүн Харисиң гызы эли-голы баглы Хубейби үзүм иййәркә гөрди. Ол алҗыраңңы ягдайда хем ылгаярды хем-де:

    -Алладан ант ичйән, оны бир хоша үзүм салкымыны ийип отырка гөрдүм. Аслында ол зынҗыра баглы ахыры… Үстесине-де бу пасылда Мекгеде үзүмиң екеҗе дәнеси хем ёк…-дийип гыгырярды.

    Ине, иман шейле болмалы… Иман көңүлде сес эдип дурмалы… Гүйҗүң- кувватың О Бейик Алланыңкыдыгына мәкәм ынанмалы… Шу имана етмели ве шу иман биле рухуңы Хака табшырмалы...

    Хубейб биле Зейд ибни Десинне разыяллаху анхумәни дарда асмак үчин Мекгәниң дашына Теним диен ере әкитдилер. Мүшрүклер хем томаша этмек үчин үйшүпдилер. Олар Хубейбиң иң соңкы ислегини сорадылар. О-да:

    -Мени өз халыма гоюң, ики рекеат намаз кылайын-дийди. Сес-селемсизлигиң ичинде хушу хем хузур биле ики рекеат намаз кылды. Намазыны гутарып:

   -Эгер өлүмден горкуп, намазы узак окады диймеҗегиңизи билседим, намазы хас көп окардым-дийди.

     Ол шейтмек билен дардан асылманка, ики рекеат намаз кылмак дәбини башлан, илкинҗи ынсан хөкмүнде тарыхың сахыпаларына гирди.

     Хубейб разыяллаху анхуны дар агаҗына чыкаран мүшрүклер оңа:

    -Эй, Хубейб, хәзир сениң ериңе Мухаммедиң болмагыны исләрмидиң? Диниңден дөн, эгер дөнмесең, сени өлдүрерис-дийдилер. Эмма ол иманлы герчегиң берен җогабына хеммелериң акылы хайран болды. Ол Сөйгүли Пыгамберимизе болан ышкыны, мухаббетини шу сөзлери билен диле гетирди:

    -Аллах ёлунда боландыгым үчин өлдүрилмегимиң мениң үчин хич хили әхмиети ёкдур. О-ла Мухаммет саллаллаху алейхи веселлемиң мениң еримде болмагыны ислемек экени, мен онуң мүбәрек аякларына екеҗе тикениң батмагыны-да ислемерин-дийди ве:

    -Аллахым! Мениң саламымы Ресулыңа етир. Бизиң халымызы оңа билдир-дийип, ныяз этди. Ызындан болса:

   -Эссаламу алейке, эй, Ресулаллах!-дийип, саламыны иберди.

   Җебрайыл алейхыс салам шо пурсат саламы элтенде Пыгамберимиз:

   -Ве алейкес салам!-дийди. Бу салам төверекдәки сахабаларың үнсүни чекди. Олар:

    -Эй, Ресулаллах! Кимиң саламына җогап бердиңиз?-диенлеринде, Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз-де:

   -Доганыңыз Хубейбиң саламына-дийип, җогап берди. Шейдип, Серверимиз Хубейб билен Зейд разыяллаху анхумәниң шехит эдилендиклерини эсхабына дуйдурды.

    Зейд ибни Десинне разыяллаху анхудан хем шол бир совалы сорадылар. Икисинден хем бирмеңзеш җогап алан мүшриклер, бу ики сахабаны Җеннеде учурдылар. Беденлери дар агаҗында галды, рухлары Реббимизиң хузурына улашды.    

    Бу нәхили ыззат?.. Бу нәхили мерданалык!.. Бу нәхили мухаббет?.. Бу нәхили гайрат!.. Бу нәхили баглылык?.. Бу нәхили пидакәрлик!.. Эй, Реб!... Мекгәниң баштутаны Эбу Суфяна: «Мухаммедиң эсхабының оны сөйүши ялы башгасыны сөен хич кимсәни гөрмедим!..» дийип, ыкрар этдирен кувват… Тәк келеме биле, Хака иманың гүйҗи ве кувваты… Аллахым! Бу гүйч-кувваты, ыззат хем абрайы бизлере-де несип эт!

    Роваятлара гөрә, Хубейб разыяллаху анхуның җеседи кырк гүнләп, дар агаҗында галса-да, ысланып чүйремеди. Җеседини гетирмек үчин Пыгамберимиз тарапындан иберилен Зубейр ибни Аввам биле Микдад ибни Эсвед разыяллаху анхумә гизлин шәхере гирип, җеседи дүйә йүкләп, Мединә тарап ёла дүшдилер. Эртеси бу ягдайдан хабардар болан мүшрүклер хүҗүме гечдилер. Өзлерини горамак үчин җеседи ерде гоян ики сахаба бир хаюкдан ериң ярылып, Хубейб разыяллаху анхуның җеседини алып, ене япыланыны гөрдүлер. Бир мүддет соң о ерден узаклашып, Мединә дөндилер.

    Керемли Хак бизлери о шехитлериң шепагатларына миессер эйлесин. Әмин.