Иң говы ыз чалыҗы

СУРАКА ИБНИ МӘЛИК

разыяллаху анху

 

    Сурака ибни Мәлик разыяллаху анху Мудлиҗ огуллары кабыласының хорматлы чапыксуварларындан… Ыз чалмакда арапларың арасында гөзленйән киши…

   Ол йити зехинли, шахырана хәсиетлиди. Мекгәниң Кудейд диен этрабында отурярды. Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң хиҗрет эденини эшиден мүшрүклер Серверимизи тутуп гетирене йүз дүе бермеклиги вада этдилер. Сурака-да йүз дүйәниң эеси болмак максады билен ёла дүшди. Эмма бу хадыса онуң Ыслама гирмегине себәп болды. Кудейдлилер бир ере җемленишип отыркалар, Курайышдан бири гелип:

    -Эй, Сурака! Яңырак үч кишиниң ёла дүшүп баряныны гөрдүм. Шоларың бири Мухаммет болаймаса-дийди. Сурака:

    -Ёк, сениң гөренлериң пылынылардыр. Олар өңрәк гелипдилер. Олары бизем гөрдүк-дийип, әхмиет бермеди. Бу ише хич кимиң үнс бермегини ислемән, өзи өйүне гелип, хызматкәрине атыны-ярагыны алып, букы ерде гарашмагы табшырды. 

   Ол мүшрүклериң адатларына гөрә, пал атып, пал окларыны чекди. Хер чекенде-де бош чыкды. Эмма Сураканың дүнйә гөзүни гапыпды. Йүз дүйә эе болмак үчин пәлинден гайтҗак дәлди. Сурака окларыны алып, атына мүнүп, чөллере чыкды. Аты бүдрәп, ёлда оны бирнәче гезек йыкды. Эмма ол хич зады пиңине алман ахыры, Аллахың Ресулы саллаллаху алейхи веселлеми ве Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анхуны гөрди-де:

   -Эй, Мухаммет! Сени бу гүн менден ким гутарып билҗек?-дийип, гыгырмага башлады.

    Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз шол бир болшуны үйтгетмән парахат әхеңде хем ёлуны довам эдип, хем Сурака: «Мени Җеббар ве Каххар болан Аллах горар» дийип, җогап берйәрди. Хезрети Эбу Бекири ховсала гаплады. Серверимиз оңа говакдакысы ялы: «Гынанма, Алла Тагала бизиң билен биледир» дийип, теселли берйәрди.

    Сурака етдим-етдим диенде атларының аяклары гума гөмүлди. Гумдан чыкарды… Ене ики әдип-әтмәнкә, атларының аяклары гөмүлди. Чыкаряр, ене гөмүлйәр. Ол ахыры чәресиз галып, боюн болуп:

   -Билдим, бу сениң ишиң. Дога эт гутулайын. Азыгым, гош-голамым, ярагым сизиңки болсун. Ызымдан гелйәнлере-де сизи салгы бермеҗекдигиме сөз берйәрин-дийип, ялбармага башлады.

    Рахмет Пыгамбери болан Серверимиз оңа: «Эй, Реббим! Эгер онуң сөзи догры болса, атыны гутар» дийип, дога этди ве аты халас болды. Сервери-Каинат саллаллаху алейхи веселлем Сурака:

    -Бизиңазыга я гош-голама әтияҗымыз ёк. Диңе ызымыздан гелйәнлери ызына өвүрсең етер-дийди. 

    Сурака о ерден гайтманка, аманнама иследи. Сөйгүли Пыгамберимизиң эмри биле, Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анху бу аманнаманы язып берди. Гитҗек вагты  Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем оңа:

   -Сурака! Кисраның билезиклерини дакан вагтың ким билйәр, халың ничик болар?-дийди. Гең галан Сурака: «Хүрмүзиң оглы Кисраныңмы?»-дийип сорады. Серверимиз:

   -Хава-дийип, җогап берди.         

  Болан-гоян затлардан баш чыкарып билмедик Сурака ызарлап гелйәнлере: «Дөнүң. Мен бу ерлери гөзләп, хич кими гөрмедим. Йөрүң, башга тараплара гиделиң» дийип, оларың ёлуны үйтгетди.

    Фахры-Каинат саллаллаху алейхи веселлем Серверимизи өлдүрип мал-дүнйәң эеси болмак ислейән Сураканың калбы догрулыга тарап йөнелипди. Ол инди Аллахың Ресулыны душманлардан горамага чалышярды.

    Ине, Сурака ве онуң ялы ниҗеме нусгалар… Аллаха боюн болана хич ким зыян берип билмейәр… Ынсан бу имана, долы боюн болуп билседи, акыла дурнуклык берҗек хадысалары гөзлери билен гөрүп билерди… Аллаха йүреги биле ынанан, гөр, нәхили, багтлы!.. Оңа ыхласлы гул болуп билен нәхили багтлы?.. Онуң динини дурнуклы яшап билмек нәхили мертебе!..

    Мекгә баран Сураканы Эбу Җехл гаршылап, онуң еке гелени үчин игесини сүртди. Сурака:

    -Эй, Эбу Җехл! Эгер атымың аякларының нәхили гума гөмүленини гөрен болсадың, хич хили шүбхеленмән, Мухаммедиң Пыгамберлигини тассыклардың ве оңа хич кими гаршы гоймаздың. Сениң оңа гаршы чыкмакдан башга элиңден гелен зат болмаз. Бир гүн онуң чагырян Ыслам дини хер тарапа яйраҗакдыгына ынанярын. Хер кес оңа гаршы гелмег-ә дәл, онуң билен ылалашып яшамагы ислеҗекдир-дийип, оңа йүрегиндәкини чекинмән айтды.

    Сурака шундан соңракы гүнлерде Ысламъетиң хызмат биле илерләндигини, гаршысына чыкан күпүриң хем ширкиң бөведини бөвсендигини өз гөзлери билен гөрди.

    Гүнлер гечди. Милады йыл хасабының 630-нҗы йылында Мекге фетх эдилди. Сурака элине көп йыллар озал алан аманнамасы биле Сөйгүли Пыгамберимизиң хузурына гирди ве Ыслам биле шерепленди. Серверимиз ене оңа:

   -Эй, Сурака! Кисраның билезиклерини голларыңда гөрйән ялы болярын-дийди

    Арадан йыллар гечди. Хезрети Омар разыяллаху анхуның дөврүнде Кисраның үлкеси фетх эдилди. Алнан ганыматлар Мединә гетирилди. Хезрети Омар разыяллаху анху Кисраның билезиклерини Сурака ибни Мәлик разыяллаху анхуве берди. Аллахың Сөйгүлисине эденлери ядына дүшүп, аглады-да, билезиги дакынды. Хезрети Омар разыяллаху анху «Кисраның билезиклерини Мудлиҗ огулларындан Сураканың голларына гечирен Аллаха хамд болсун» дийди.

     Хезрети Осман разыяллаху анхуның заманында милады йыл хасабының 645-нҗи йылында арадан чыкан Сурака разыяллаху анху Неби-Мугҗызасының (Пыгамберимизиң мугҗызасының) хакыкат йүзүне гечендигини гөзлери билен гөрди. Аллаха шүкүр этди.

    Керемли Хакдан шепагатларыны ныяз эдерис. Әмин.