Курайш тиресиниң баштутаны

ЭБУ СУФЯН ИБНИ ХАРБ

разыяллаху анху

 

     Эбу Суфян разыяллаху анху Мекге фетхи гүни улы хызматлар битирен сахаба… Курайш кабыласының баштутанларындан… Мусулман болмазындан озал Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем Сермеримизиң иң агызлы душманларының арасында болан, эмма Мекге фетхи гүни халкыны көшешдирмәге чалышан ве ган дөкүлмесизден, Мекгәниң мусулманлар тарапындан алынмасына ярдам эден йигит…

    Аслында ол мусулманлара эзъет эденлериң арасына-да гирмеди. Аббас разыяллаху анху онуң иң якын чагалык достуды. Мекге фетхинден озал онуң себәп болмагы биле Ыслама гирди. Ады Сахр ибни Харбдыр. «Эбу Суфян» лакамыдыр (күнъесидир). Эҗеси Сафия бинти Харбдыр. Какасы Харб, Атасы Умеййедир.

    Хиҗретден элли еди йыл өң милады йыл хасабының 565-нҗи йылында Мекгеде доглан Эбу Суфян, Курейш кабыласының Умеййе огуллары неслиндендир. Ол какасы ялы сөвда биле мешгулланярды. Окап-язманы билен аз сандакы Мекгелилерден бириди. Ол Сирия тарапларына улы кервенлер билен сөвда үчин гатнарды.

     Хиҗретиң икинҗи йылының ремезан айыды. Улы Курайш кервениниң онуң ёлбашчылыгында Шамдан Мекгә гелйәндиги барадакы хабар яйрады. Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң эмри биле бу кервени эле салмак мейиллешдирилди. Эбу Суфян мусулманларың бу херекетлеринден хабардар болуп, кервениң ёлуны үйтгедип, Мекгә барып етди.

     Бу хадыса Мекгели мүшрүклере агыр дегди. Эбу Җехл ве бейлеки Курайшың абрайлы адамлары мүң кишилик гошуны гүйчли яраглар билен бесләп, Мединә гаршы ёла дүшди. Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз олары Бедирде гаршылады. Бу Ысламың илкинҗи гошуныды. Эсхабы-Кирамың хеммеси Бедирде улы гахрыманчылыклар гөркезди. Аллах ёлунда ата, ага, дайы диймән урушылды ве еңиш газанылды. Курайшың баштутаны Эбу Җехил-де бу сөвешде өлдүрилди.

     Мекгәниң баштутанлыгына Эбу Суфян гечди. Курайш бу еңлишиң арыны алмак үчин Хиҗретиң үчүнҗи йылы Шеввал (байрам) айының орталарында Эбу Суфяның гошунбашылыгында үч мүң кишилик гошун биле Мединә тарап ёла дүшди. Ики  Җаханың Гүнеши Серверимиз  ар алмак үчин гелен мүшрүк гошуныны Ухудда гаршылады. Илки пурсатларда мүшрүклериң еңилйәндиги гөрүнди. Эмма бу сөвешде Хезрети Хамза разыяллаху анху ве башга-да бирнәче сахабалар шехит эдилди. Хендек сөвешинде-де Курайшың гошунбашысы болан Эбу Суфяның баштутанлыгы Мекгәниң фетхине ченли довам этди.

     Мекгели мүшрүклер мусулманлар билен эден әхтлешмелерини Хузаа кабыласына зулум эдип боздулар. Сөйгүли Пыгамберимиз-де Хузаа кабыласына ярдам этмеги вада этди. Курайшлылар алҗырап, Эбу Суфяны Мединә иберип, әхтлешмәни тәзелемек иследилер. Шу максат билен Эбу Суфян Мединә гелди. Эмма оңа тарапдар чыкан болмады. Гызы Умми Хабибе разыяллаху анха Ресулы-Экрем Серверимизиң аялларының бириди. Гызының янына барды. Онуң болшундан гөвни сув ичмеди. Өйүне гирип отурмакчы боланда, гызы дүшеги ёкары галдырып гойды.

   -Нәме себәпден бейтдиң, гызым?-диенде, гызы Эбу Суфяның ички дүнйәсини сарсдырян җогап берди: 

   -Бу Ресулаллахың дүшегидир. Мүшрүк болан кимсе мунуң үстүнде отурмаз. Чүнки ширк писликдир.

   Гызындан бейле херекетлере гарашмаян Эбу Суфян:

   -Гызым сен өйден айрылып, эрбет болупсың…-дийди. Умми Хабибе разыяллаху анха-да:

    -Асла бейле зат ёк. Алла Тагала маңа эрбетлиги дәл-де, гөзелликлер биле долы Ысламы ыхсан этди. Сен хенизем эшитмейән, гөрмейән, дашдан эдилен бутлара чокунярсың. Хачана ченли сениң киби акыллы ынсан Ысламдан узак галар?-дийди. Ол ене-де пикирини үйтгетмән:

  -Сенден эшитҗегим шумы?-дийип, чыкып гитди.

   Эбу Суфян Эсхабың хорматлыларына ярашыгы тәзелемекчи боляндыгыны айтды. Хич кимден сес-седа чыкмады. Ол месҗиде гирип, Ресулы-Экрем Серверимизе ярашыгы тәзелейәндигини айданда, Серверимиз: «Муны сен айдяң, эй, Эбу Суфян!» дийип, җогап берди ве бир тараплы ярашыгың болмаяндыгыны дуйдурды.

    Эбу Суфян нетиҗесиз Мекгә гайтды. Гелип Курайышлылара:  «Өмрүмде эсхабының Мухаммеде гөркезен хорматыны ве баглылыгыны хич бир ковумда гөрмедим. Олар гөйә бир йүрек, бир калп ялыдылар» дийди. Курайышлылар баштутанларына гарап: «Биз сениң сөзүңе ынанар ялы, сен бизе ярашык хабарыны гетирмедиң. Тайынлык гөрер ялы уруш хабарыны-да гетирмедиң» дийип, игелерини сүртдилер.

    Гүйҗүне, кувватына бил баглаян Курайш башагайка, Сөйгүли Пыгамберимиз эсхабы биле маслахатдан соң, урушмак карарына гелди. Мусулманлар Курайша билдирмән, Мекгә он алты километр болан Мерруззахран гечидинде дүшледилер. Серверимизиң эмри биле о гиҗе әхли бирикмелер айры-айры от якдылар. Даш-төвереги от алана дөнен Курайш нәме этҗегини билмән алҗырады ве ене-де Эбу Суфяның төверегине җемленди.

      Эбу Суфян хадысаны өвренмек максады билен Ыслам  гошунының дүшлән ерине гелди. Чагалык досты Аббас разыяллаху анхуның көмеги биле Ресулы-Экремиң хузурына барды. Хезрети Омар разыяллаху анху ве башга-да бирнәче сахабалар эле дүшен душманы өлдүрмеги ислеселер-де, Аббас разыяллаху анхуның хайышы боюнча Серверимиз онуң гүнәсини гечди ве оңа:

   -Эй, Эбу Суфян! Лә иләхә иллаллах диймели вагтың гелмедими? Ыслама гир-де, саламатда бол-дийип, юмшаклык билен хабар гатды. Бу мылайымлыгы гөрен Эбу Суфян:

   -Эй, Ресулаллах! Мен саңа нәче җебри-җепалар этдим. Сен болса, дүзелерими исләп, ене мени догры ёла чагырярсың. Сен нәхили хошсуң!.. Нәхили юмшак хем керемлисиң!..»-дийди ве келимейи-шехадет гетирип, Ыслам биле шерепленди.

   Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем агасы Аббас разыяллаху анхуве:

   -Эбу Суфяны әкит-де гошуның гечйән ерини гөркез. Ыслам гошунының нәхили хайбатының бардыгыны гөрсүн-дийди. Аббас разыяллаху анху оны бир депәниң үстүне чыкарып, гошуның гечишине сын этдирди.

   Хер бирикме геченде, Аббас разыяллаху анху танышдырярды. Чар тарап «Аллаху Экбер» диен седа билен хиңленйәрди. Берк дүзгүн-нызамлы гошун бирикмелери Эбу Суфяна: «бу гошун еңилмез» дийдирмеги башарды. Соңундан ичинде Пыгамберимиз болан бирикме гечди. Инди Эбу Суфяның гөвни ал-асманда пел-пеллейәрди. Иман нуры оны үйтгедипди. Ол Мекгә барып, Хареми-Шерифде халкына шейле хытап этди (йүзленди):

    -Эй, Курайш! Мухаммет шәхеримизиң гапысының агзындадыр. Гаршысына чыкып болмаҗак кувват биле сизиң үстүңизе гелйәр. Хер ким Эбу Суфяның өйүне гирсе, я Кәбә сыгынса, я-да ярагыны ташлап, өз өйүне гирсе, саламатдадыр.

    Эбу Суфян бу сөзлери билен Мекгелилери көшешдирмәге чалышды. Эмма илкинҗи гаршы чыкан өз аялы Хинд болды. Хинд әриниң сакгалындан тутуп: «Эй, Курайш, бу акмак гаррыны өлдүриң» дийди. Эмма узак вагт гечмәнкә, Алла Тагала оны-да догры ёла хидаят этди. Эртеси гүн мүшрүклер мусулманларың Кәбә тогап эдишлерине гең галып, томаша этдилер.

    Шейлеликде, Ыслам гошуны ган дөкмән, Мекгә гирди. Алла Тагала Ресулына берен вадасыны хакыкат йүзүнде амала ашырды. Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз Мекгелилериң әхлисиниң гүнәсини гечип, өзбашына гойберди.

    Шейле рехим-шепагатың гаршысында Мекгелилериң аялы-эркеги топар-топар болуп гелип, Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлеме бейгат этдилер.

    Мекгәниң фетхинде улы хызматлар битирен Эбу Суфян Хунейн Газадына, Таифи габамаклыга-да гатнашды. Ол Таифде бир гөзүнден махрум болды. Сөйгүли Пыгамберимиз оны Неҗрана иберди.

    Ол Хезрети Эбу Бекир ве Хезрети Омар разыяллаху анхумларың дөвүрлеринде-де хәкимлик этди. Етмиш яшларындака Сирияның фетхине иберилен гошуның хатарына гирди. Ермук сөвешинде-де оглы Езидиң топарында сөвеше гатнашды. Йөне чарпышма гирмеди. Диңе эсгерлериң рухуны гөтерйән сөзлерини гысганмады.

    Эбу Суфян разыяллаху анху Хезрети Османың дөврүнде милады йыл хасабының 653-нҗи йылында 88 яшларындака, Мединеде арадан чыкды. Керемли Хак шепагатларына лайык эйлесин. Әмин.