Пыядаларың гахрыманы

СЕЛЕМЕ ИБНИ ЭКВА

разыяллаху анху

 

      Селеме ибни Эква разыяллаху анху арап окчыларының бармак басып санаймалыларының бири… Сахабаларың арасында гуҗур-гайраты билен шөхрат газанан йигит… Окдур-найза атышы, ат мүнүши биле уссат чапыксувар… Пыяда душманы ызарлан пыядаларың гахрыманы…

    Ол хиҗретиң 6-нҗы йылындан өң Ыслам биле шерепленди. Чага-чугасыны Мекгеде гоюп, Мединә хиҗрет этди. Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемден алан нуры билен калбыны ювуп, о ерде ширкден хич зат галдырмады. Ыслама ыхлас билен япышды. Гахрыманлыкда, җомартлыкда, хайыр ишлерде ярышан бир җихәд әри болды.

   Селеме разыяллаху анху Мединә геленден соң, газатларың әхлисине гатнашып, мертлиги, гуҗур-гайраты биле өзүни гөркезди. Ысламың тарыхында мөхүм орун эелейән Рызван бейгаты бу газатда хакыкат йүзүне гечди. Селеме разыяллаху анху бу ерде Серверимизе ики  гезек бейгат этди. Бу тарыхы вака шейле болды: «Сөйгүли Пыгамберимиз ве Эсхабы хиҗретиң алтынҗы йылында Кәбә зыярат этмек максады билен ёла чыкыпды. Курайш муңа пәсгел берди. Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз сөвешмәге дәл-де, умра ниети билен зыярата гелендиклерини айтмак үчин Осман ибни Аффан разыяллаху анхуны иберди. Курайшлылар Осман разыяллаху анхуве:

   -Ислесең, сен бейти зыярат эт, эмма хеммәңизе гирмәге ёл ёк-дийдилер. Хезрети Осман разыяллаху анху-да:

   -Ресулаллах тогап этмесе, менем этмен-дийди. Бу җогапдан соң, Курайш Осман разыяллаху анхуны туссаг этди. Онуң гиҗигени үчин Эсхаб ховсала дүшди. Шу ики арада онуң өлдүрилендиги барада хабар яйрады. Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз:

    -О ковум биле чарпышман гитмәң-дийди. Пыгамберимиз саллаллаху алейхи веселлем сахабалардан өлйәнчә сөвешҗекдиклерине ве гачмаҗакдыкларына тәзеден бейгат алды. Эсхап тәзеден гелип бейгат этди.

   Селеме разыяллаху анху өз бейгаты хакында шейле гүррүң берйәр: «Мен Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлеме агаҗың ашагында өлйәнчәм сөвешҗекдигиме ве гачмаҗакдыгыма бейгат этдим. Соңра гыра чекилип, бейгат эдйәнлере середип отурдым. Бейгат эденлер азаланда Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем маңа:

  -Селеме! Саңа нәме боляр ки, бейгат этмейәрсиң?-дийди. Мен-де:

  -Эй, Ресулаллах! Мен бейгат этдим-дийдим.

  -Ене бейгат эт-дийди. Ылгап барып, ене бейгат этдим.

   Дүрли себәплере гөрә, үч гезек бейгат эден Селеме разыяллаху анху Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем биле еди газада гатнашды.

    О пыядаларың гахрыманыды. Ызарламалыны ызарлап, деррев тапарды. Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз Худайбиеден гелйәркә, оңа төвереге гөзегчилик этмек везипесини ынанды.

    Ол ок ве яй атмакда-да уссатды. Онуң сөвеш техникасы гачып сөвешйәнлериң усулына меңзейәрди. Душман оңа голайланда, ыза чекилерди. Душман ыза чекиленде болса, оңа топуларды. Ол шу усул биле Зу Каред газадында ве бейлеки гошун бөлүмлеринде-де душман кувватларыны гүйчден гачырмагы башарды.

    Онуң Зу Каред газадында гөркезен гахрыманчылыгының ене бири шейледир: «Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң сагылып йөрен хем ботламасы якынлашан йигрими дүеси Геба-Зу-Каред мейданында отлаярды. Бу ер Гатафан кабыласына дегишлиди. Селеме разыяллаху анху ирден дүелериң сүйтлерини Серверимизе әкитмек үчин ат мүнүп, бу ере гелерди. Бир гүн Габе дагының этеклерине баранда, Абдырахман ибни Авф разыяллаху анху оны гөрүп, ылгап янына гелди. Бу барада Селеме разыяллаху анху шейле гүррүң берйәр:

   -Саңа нәме болды?-дийдим. О-да:

   -Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң чопаны Эбу Зерр шехид эдилди, дүелерини-де әкитдилер-дийди.

   -Ким?-дийсем:

   -Гатафаногуллары-дийди. Вагт йитирмән, Мединә хабар етирдим. Көмекчи иберилмесини хайыш этдим. Өзүмем Гатафан огулларыны ызарладым. Ызларындан етип, олары ока тутуп башладым. Атып дуркам-да: «Мен Экваның оглудырын! Бу гүн мелгунларың өлҗек гүнидир» дийип, олара хайбат атярдым. Дурман ок ягдырып, олары өлдүрйәрдим. Өзүме йөнелен атлыларың өлмедиги ёкды. Даг ёлы даралды. Мүшрүклер богазың дар гечигине баранларында окум олара етмеди. Дагың үстүне чыкып, ене-де ок ягдырмага башладым. Мүшрүклер гүн батманка Зу Каред дийлен гуя тарап индилер. Сув ичмек иследилер. Шол ики арада Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем сахабалары билен етишди.

    Тәзе гелен көмекчи кувватлар биле мүшрүклериң ызларына дүшдүм. Пыядалап олара шейле бир якынлашыпдырын велин, ызыма серетсем, Эсхабың гошуны гөрүнмейәрди. Эртирден агшама ченли гачмакдан ядан мүшрүклер мени ызларында гөрүп алҗырадылыр. Ахыры дүелери ташлап, гачмага меҗбур болдулар. Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз эсхабына: «Чапыксуварларың иң говусы Эбу Катаде, пыядаларың иң хайырлысы Селеме ибни Эквадыр» дийди.

    Селеме разыяллаху анхуның гахрыманчылыкларыны хер сөвешде гөрмек мүмкинди. Сакиф ве Хевазин газатларында бир адам Ыслам гошунына гелип ылалашмагы теклип этди. Соңра болса бир ере ёк болуп гидендиги мәлим болды. Селеме оны ызарлап гитди ве өлдүрди. Дүесини, ярагыны, гош-голамыны гетирди. Ягдай Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлеме хабар берленде, о затларың әхлисиниң Селемә дегишлидигини айтды.

    Ол Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анхуның баштутанлыгында Бени Килаб гошун бирикмесине-де гатнашып, екеҗе өзи еди машгаланы дагадан Селеме разыяллаху анху чага-чуга, аял-эркек хеммесини җемләп есир эдип гетирди. Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анху:

   -Аяллардыр-чагалары нәме үчин, гетирдиң?-диенде:

   -Мусулман есирлериң халас болмасы үчин-дийди. Мүшрүклер билен ылалашылып, олар-да өзбашына гойберилди.

    Ол җомартлыкда-да гахрыманды. Аллах үчин исленсе, диләнинден хас артыкмач берерди. Ол Хезрети Осман разыяллаху анху арадан чыкандан соң, Ребзә ерлешди. Хиҗретиң 74-нҗи йылында Мединә эыярат үчин геленде арадан чыкды ве Сөйгүлисиниң меканына, Бакы габрыстанлыгына депин эдилди. Реббимизден шепагатларыны ныяз эдерис. Әмин.