Кербела шехиди… Мазлум (зулум эдилен) ынсан…

ХЕЗРЕТИ ХΥСЕЙИН

разыяллаху анху

        

    Хезрети Хүсейин разыяллаху анху Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң икинҗи сөйгүли агтыгы… Хезрети Алы разыяллаху анхуның кичи оглы… «Шехит» лакамы билен мешхур… Башына гелен аҗы хадысалар себәпли ыслам ымматының йүреклерини сызладан мазлум ынсан… Хер сене Мухаррем (Ашыр) айының 10-ы гүни геленде ымматың көңлүне аҗы хасраты, мазлумыети (зулум эдилмеги) тәзелейән бир шехит… «Кербела шехиди» дийип, таналан сөйгүли йигит…

   О, хиҗретиң 4-нҗи йылы Шагбан (Мерет) айының 5-и гүни Мединейи-Мүневвереде энеден догулды. О гүнүң шатлыгына перишделер-де гошулды. Нобатма-нобат Хезрети Хүсейин разыяллаху анхуның доглан өйүне гелип, зыярат этдилер ве Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң шатлыгына шәрик болдылар.

   О гүн Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем Хезрети Алыны гапыда гаравул гойды. Хич кими ичерик салмазлыгы табшырды. Хезрети  Эбу Бекир, Омар ве Осман разыяллаху анхум Серверлеримиз хем ылгап гелдилер.       Хезрети Алы разыяллаху анхуны гутладылар. Олар Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимизи сорадылар. Ичердедигини билип, гирмек иследилер. Эмма оларың гарашмалыдыгы айдылды. Бир мүддет соңра перишделериң зыяраты гутарып, Серверимиз дашарык чыкды ве гарашян эсхабыны ичерик салды. Хезрети Алы разыяллаху анху зыярата гелен перишделериң саныны айданда, Серверимиз:

   -Ниреден, нәдип билдиң, эй, Алы?-дийип сорады. Хезрети Алы разыяллаху анху:

   -Перишделер топар-топар болуп, хер бири айры дилде гепләп, санларыны билдирдилер-дийип, җогап берди. Серверимиз:

   -Аллах аклыңы зыяда этсин, эй, Алы!-дийип, хайыр дога этди.

   Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз сөйгүли агтыгыны гуҗагына алып, азан окады ве адына Хүсейин гойда. Единҗи гүни акыка гурбанлыгы союлды. Шол гүн сачыны сырып, гызы Патма берди-де: «Эй, Патма, Хүсейиниң сачларының агырлыгы мукдарында садака бер»-дийди. О-да оглуның сачының аграмы ялы күмүши садака хөкмүнде пакырлара дагатды.

    Хезрети Хүсейин разыяллаху анху догулмагы билен багланшыклы       Хезрети Аббас разыяллаху анхуның аялы Уммул-Фазл бир гиҗе горкулы, мәхнетли, эрбет бир дүйш гөрди. Эртеси дерхал Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлемиң янына гитди-де:

   -Эй,  Ресулаллах! Бир дүйш гөрдүм, гаты горкдум-дийди. Серверимиз саллаллаху алейхи веселлем:

   -Нәме гөрдүң?-диенде, Уммул Фазл:

   -Эй, Ресулаллах! Сизиң бедениңизден бир бөлегиң кесилип өйүме гойланыны гөрдүм-дийди. Муны диңлән Серверимиз:

   -Хайыр болсун, иншəаллах. Патманың бир оглы болар. Сенем оны эмдирҗексиң-дийди.

    Хезрети Хүсейин дүнйә геленде Уммул Фазл оны алып өйүне әкитди ве дойянча эмдирди. Бир гүн чаганы Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң янына әкитди. Серверимиз агтыгыны гуҗагына алып, дызында отуртды. Чага гуҗакда отуран еринде Серверимизиң үстүни өлледи. Уммул Фазл муңа өрән гынанды. Ол бирнеме гахар билен чаганы чекип аланда, ол агламага башлады. Рахмет Пыгамбери Серверимиз муңа чыдап билмəн:

   -Эй, Уммул Фазл! Аллах ягшылыгыңы берсин! Сен оны агладып, мени гынандырдың-дийди.

  Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз хич кимсәниң гынанмагыны ислемезди. О рауф ве рахым (өрəн гаты мəхрибан ве рехимли) Пыгамберди. Өз машгаласыны хем ымматыны җуда эй гөрерди. Оларың кынчылыга дучар болмагы оңа җуда агыр гелерди. Бир гүн ене-де Хезрети Хүсейниң аглаян сесини эшидип, Хезрети Патма:

    -Онуң агламагына гынаняндыгымы сен билмейәрмисиң?-дийди.

    Нәхили мерхемет!.. Нәхили эдеп!.. Ненеңси инчелик!.. Нəхили гөзел тербие!.. Хич кими өйкелетмән, ынҗытман тербиелемек!.. Чуңңур рехим-шепагат датлы сөзлер билен билдирмек!.. Аллахым бизлере-де бу инчелиги, бу тербие усулыны ве мерхемети несип эт!.. Әмин.

   Рахмет ве мерхемет Пыгамбери Серверимиз агтыклары Хезрети Хасан ве Хүсейин разыяллаху анхумы өрән говы гөрерди. Бир гүн олары гуҗагына алып отырка, булары Усаме бин Зейд разыяллаху анху гөрди. Ол олар хакында Серверимизиң шейле диенини  эшитди. Пыгамберимиз: «Аллахым! Булар мениң гызымың огулларыдыр. Мен булары сөййәрин. Сен-де олары сөй. Олары сөенлери-де сөй»-дийип, дога этди.

   Хезрети Хасан разыяллаху анху ве Хезрети Хүсейин разыяллаху анху    Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң дүнйәде ысгаян ики рейханыды. Җеннет яшларының-да Серверлериди. Эмма бу дүнйә сынаг мейданыды. Бир гүн Серверимиз агтыгы Хезрети Хүсейни саг дызында, оглы Ыбрайымы сол дызында отурдып сөййəрди. Җебрайыл алейхис салам гелди-де:

    -Эй, Ресулаллах! Алла Тагала бу икисинден бирини алҗакдыр. Сен хайсыны сайласаң сайла-дийди. Серверимиз Хезрети Алы билен Патманың җанының янмазлыгыны ислейәндиги үчин:

   -Олар гама батандан, мен батайын-дийди. Бирнәче гүн геченсоң, оглы Ыбрайымҗан кеселледи. Гөз-гөртеле эремәге башлады. Эҗеси Хезрети Мария чагасы үчин элинде барыны эдип урунярды, Эмма Аллахың такдырына нәме эмр эдип билҗек?! Ыбрайымҗаның халы бетерләп, перишделере рухуны теслим эдип, перишделер биле билеликде учуп гитди. Бедени Җеннетул Бакыда депин эдилди.

   Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз көчеде ойнап йөрен чагалара хемише салам берерди. Олар биле гызыкланарды. Бир гүн сахабалары биле бир ере гидип барярка, Хүсейниң чагалар билен ойнап йөренини гөрди. Гатырак йөрәп агтыгыны тутмак иследи. О-да эйләк-бейләк ылгаярды. Серверимиз хем гүлйәр, хем-де ызындан ылгаярды. Оны тутмага чалышярды. Ахыры Хүсейни тутуп, мүбәрек эллери биле гуҗаклап, яңакларындан огшады. Сахабаларына тарап өврүлип:

   -Хүсейин мендендир. Мен-де Хүсейиндендирин! Аллахы сөен Хүсейни сөер! Хүсейин агтыклардан бир агтыкдыр-дийди.

   Хезрети Хасан ве Хүсейин разыяллаху анхум Серверлеримиз Ики Җаханың Гүнеши Серверимизиң мерхемет чешмесинден ине-гана ичип улалдылар. Бабаларының янындан хич айрылмадылар. Онуң мүбәрек дызында отурып, сөйги долы көңлүнден фейизлер (берекетлер) алып етишдилер. Серверимизиң чар яна нур сачян йылгырышлары ве мухаббетлери биле гөзлерини, көңүллерини нурландырдылар. Онуң нубуввет (пыгамберлик) нуры биле кемала гелдилер. Гиҗе-гүндиз пурсат тапсалар, бабаларының гуҗагына ылгадылар.

     Бир гүн Хабиби-Кибрия саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз Умми Селеме разыяллаху анха Энемизиң өйүндекә, Җебрайыл алейхис салам гелди. Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз Умми Селеме Энемизе:

   -Эй, Умми Селеме! Гапыда дур, ичерик хич ким гирмесин-дийди. Шол вагтда Серверимизиң рейханы Хезрети Хүсейин разыяллаху анху ылгап гелип, ичерик гирип, бабасының бойнундан гуҗаклады. Серверимиз оны огшап гуҗаклады. Җебрайыл алейхис салам:

   -Эй, Ресулаллах! Оны гаты говы гөрйəңми?-дийди. Серверимиз-де:

   -Хава-дийди. Җебайыл алейхис салам:

   -Говы. Эмма ымматың оны өлдүрҗекдир!-дийди. Серверимиз гең галып:

   -Диймек оны өлдүрҗеклер мөмүнлер-дә-диенде, Җебрайыл алейхис салам:

   -Хава, ислесең онуң өлдүрилҗек ерини саңа гөркезейин-дийди ве гөркезди. О ерден бир гысым гызыл топрак алып гетирди. Серверимиз о топрагы алып ысгады-да:

   -Бу топракдан гамың хем беланың ысы гелйәр-дийди. Соңра топрагы аманат хөкмүнде сакламагы үчин Умми Селеме разыяллаху анха Энемизе узадып, шейле табшырык берди:

   -Эй, Умми Селеме! Бу агтыгым Хүсейниң өлдүрилҗек ериниң топрагыдыр. Бу хачан гана өврүлсе билгин, шо заман Хүсейин өлдүрилендир-дийип, гелҗекдәки хадысалара ышарат этди.

   Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз бу топрагың Кербеланың топрагыдыгыны айдыпды. Кербела Ырагың Куфе тарапындадыр. Серверимиз ол ери “гайгы-гуссаның ери“ дийип атландырыпды.

   Бир гезек сапара чыкыланда, Хезрети Алы разыяллаху анху “Сыффына” гидип барярка, шу төверекден гечипди. Фырадың кенарына геленде, Нинова диен обада дуруп, бу ериң адыны сорады. Кербела дийленде, Хезрети Алы разыяллаху анху гөзяшларыны саклап билмеди. Соңра шулары гүррүң берди: Хезрети Алы бир гүн Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң янына гидипди. Ол саллаллаху алейхи веселлем аглаярды.

   -Эй, Ресулаллах! Сени агладан недир?-дийип соранымда, маңа:

   -Бир-аз вагт мундан өң Җебрайыл алейхис салам янымдады. Ол маңа оглум Хүсейниң Фырат кенарында Кербела диен ерде өлдүрилҗегини хабар берди ве о топракдан бир гысым алып, маңа ысгатды. Гөзяшым акян болса, бу мениң элимде дәл. Нәме эдейин? Өзүми саклап билемок-дийди.

   Хезрети  Хүсейин разыяллаху анху агасы Хезрети Хасан биле бирликде энчеме сапарлара гатнашды. Оңа Хезрети Османың өйүни габан питнечилере гаршы халыпаны горамак үчин онуң өйүне сув дашамаклык везипеси какасы тарапындан ынанылды. Какасы халыпа вагтында билеликде Куфә гитди.       Хезрети Хасан разыяллаху анху биле Муавия разыяллаху анхуның халыпалык меселесиндәки гүррүңини Хезрети Хүсейин йүрегине сыгдырып  билмеди ве агасы билен бирликде Мединә гайтды. Өзүни ыбадата берди. Халысана таквалык биле яшамага гайрат этди. Муавияның дөврүнде питне чыкармак ислейән кимселере-де пурсат бермеди.

  Муавия хиҗри йыл хасабының 60-нҗы йылында Шамда арадан чыканда,       Хезрети Хүсейин онуң оглы Езиде бейгат этмеди. Езид хайсы ёл билен болса-да, Хезрети Хүсейниң ве достларының өзүне бейгат этмесини Мединәниң  валисы (хәкими) Велид ибни Утбеден талап этди. Хәким юмшак хәсиетли, мерхемети ынсанды. Оңа Хезрети Хүсейниң өлдүрилмелидиги  хакындакы пикир айдыланда:

   -Мениң диними йыкмак ислейәрмисиңиз. Хезрети Хүсейни өлдүрип, дүнйәниң мал-мүлкүне эе болҗагымы билсем-де, бу иши этмеҗекдигиме касам эдйән-дийип, бу пикири рет этди.

   Шол вагтда Хезрети Хүсейин разыяллаху анху Мединеден чыкып гитмек карарына гелип, хиҗри йыл хасабының 60-нҗы йылында, Реҗеп айының 28-ине (милады йыл хасабының 680-нҗи йылың, 4-нҗи май) әхли машгала агзаларыны алып, Мекгейи-Мүкерремә гитмек үчин ёла чыкыпды.

   Куфелилер Хезрети Хүсейине бейгат этмек үчин Мекгə хабар ибердилер. Куфə гелен ягдайында 30 мүң кишиниң өзүне бейгат этҗекдигини айтдылар. Бу хабары аныкламак үчин, Хезрети Хүсейин разыяллаху анху агасының оглы Муслим ибни Акылы Куфә иберди.

   Муслим ол ере барып, ягдайы өвренди-де, хат язып, Куфелилериң       Хезрети Хүсейине бейгат этҗекдиклерини, хат-да он бәш, 20 мүң кишиниң бейгатыны онуң адына кабул эдендигини билдирди. Эмма Езит бу ишлерден хабардар болуп, Муслими өлдүртди. Халк горкудан яңа бейгатларыны ызына алды.

   Хезрети Хүсейин разыяллаху анху шу аралыкда болуп гечен хадысалардан хабардар болмады. Абдуллах ибни Аббас, Абдуллах ибни Зубейр ве Абдуллах ибни Омар разыяллаху анхум дагылар Хезрети Хүсейине Куфә гитмезлигини весъет эдйәрдилер. “Герек болса, Мекгеде адыңыза бейгат аларыс“ дийип, өз пикирлерини айдярдылар. Эмма ылахы такдырың (Алла тарапындан гойлан такдырың) өңүне гечмек хич кимиң кәри дәлди.       Хезрети Хүсейин разыяллаху анху артыкмач пикир эдип дурман, хиҗриниң 60-нҗы йылының Зүлхиҗҗе (Гурбан) айының 8-не (миладының 680-нҗи йылының 9-нҗы сентябры) машгаласыдыр бирнәче тарапдарлары биле, Куфә тарап ёла дүшди.

   Хезрети Хүсейин разыяллаху анху дүйшүнде Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлеми гөрендигини ве башлан ишини тамамламаклыга эмр аландыгыны айтды. Шу себәпден агасының оглы Абдуллах ибни Җафериң гитмезлиги маслахат берип, язан хатына-да җогап бермеди. Ёлда Куфелилериң бейгатларындан йүз дөндерендиклерини ве Муслим ибни Акылың өлдүрилендигини билип, ызына гайтмагы пикир этди. Эмма кысмат текрар о тарапа йөнелдирди. Өзи билен биле гелйәнлере ислейәнлериң айрылып гидип билҗекдигини мәлим этди. Янында диңе машгала агзалары галды. 72 төверек адам билен Кербела барды.

   Куфәниң хәкими Убейдуллах ибни Зияд Рейиң хәкими Омар ибни Сада бир хат иберип, Хусейниң өзүне боюн эгмесини иследи. Ёгса-да онуң билен сөвешмесини эмр этди. Ики тарап дүшүншип билмəн, сөвеш тайярлыгына башлады.

  Хезрети Хусейин разыяллаху анху герекли сөвеш тайрлыгыны гөренден соң, атына мүнүп өңүне Куръан алан халында, Омарың гошунына якынлашды. Өзүниң бу ере гелмекден максадының нәмедигини ягшы дүшүнмеклерини ве өзи хакында ынсаплы хөкүм бермеклерини иследи. Омар ибни Сад гөйә хич зат эшитмейән ялы, алан буйругыны ерине етирмек үчин илкинҗи окы сыпдырды. Шейлеликде, сөвеш башлады.

   Бири-бирине дең болмаян кувватлы гүйчлериң арасында горкунч ахвал пейда болды. Хезрети Хүсейин разыяллаху анхуның йигрими үч атлы, 40 пыядадан дүзүлен эсгерлери гысга вагтың ичинде азалды. Хеммеси шехит болды. Хезрети Хүсейин разыяллаху анху ялңыз галды. Бу ялңызлыкдан пейдаланан Синан ибни Энес эн-Нехаи бир зарбада Хезрети Хүсейин разыяллаху анху Серверимизи ере язды. Өзи-де атдан дүшүп, Хүсейин Серверимизиң башыны кесип, шехит эйледи. Хиҗриниң 61-нҗи йылының  Мухаррем (Ашыр) айының 10-ы гүни (милады 680-нҗи йылың 10-нҗы октябры) 57 яшларындака кысмат оны өзүне теслим алды. Беденинде көп санлы найза ярасы ве гылыҗың ызы барды. Аллах ондан разы болсун!

  Хезрети Хүсейин Серверимизиң шехит эдилен гүни Умми Селеме разыяллаху анха Энемизе берилен гызыл топрак ган халына гелипди. Энемиз оны ган шеклинде гөрүп:

   -Эй, вах, Хүсейиним!.. Эй, вах, Ресулаллахың рейханы!..-дийип, агламага башлады ве төвереге хабар берди. Бу аҗы хабары эшиден Медине халкы перятлара богулды.

   Шехитлериң җесетлери эртеси гүн Гадырыййе обасында топрага берилди.

   Хезрети Хасан биле Хезрети Хүсейин Серверлеримиз Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң сөйгүли агтыклары хөкмүнде билеҗе ятланярдылар. Серверимизиң «ики гүлүң чемени» «җеннет яшларының сеййитлери» сыпаты билен мусулманлар тарапындан сөйлип, хорматланып, атлары чагалара дакылып, иң көп яйран атларың арасында орун аландыр.

  Олар ярадылыш ве ахлак ыгтыбары биле Ресулы-Экрем Серверимизе җуда меңзешдилер. Аграс, юмшак хәсиетлидилер. Мерхеметли, сахаватлы ынсанларды. Шейле диердилер:

   -Җомарт хорматлы болар. Гысганч хор болар. Бу дүнйəде бир мөмүн доганының ягшылыгыны өзүңден өң пикир эден, бейлеки дүнйəде хас ягшысыны тапар.

   Хезрети Хасан ве Хезрети Хүсейин разыяллаху анхум Серверлеримиз чага вагтлары бабаларының янына аркайын гирип чыкардылар. Өйде я месҗитде болсун, тапавуды ёк, о нур ышыгының янындан айрылмаздылар. Сапара гидип гелен сахабалар олара совгатлер гетирердилер. Дихйе разыяллаху анху-да булардан бириди. Сөвда үчин хер гезек гидип геленде, эли бош гелмезди.

   Сөйгүли агтыклар шейле совгатлара өвренишипдилер. Ене гүнлериң бир гүни чагалар бабаларының янындака Җебрайыл алейхис саламы Дихйе разыяллаху анха меңзедип, ылгап барып эллерини онуң бойнуна сокдылар. Ресулуллах саллаллаху алейхи веселлем Җебрайыл алейхис салама:

   -Эй, гардашым Җебрайыл! Булар сени сахабаларымдан Дихйә меңзетдилер. Ол хер гезек геленде, булара совгат берйәрди-диенде, Җебрайыл алейхис салам отуран еринден эллерини узадып, җеннетден бир салкым үзүм биле бир гырмызы нар алып, олара берди.

   Хезрети Хасан биле Хусейин бегенип, месҗитден чыкып баряркалар, бир дилегчи душуп, оларың элиндәкилери бермеклерини сорады. Олар хем бермекчи боланларында, Җебрайыл алейхис салам:

   -Эй, Ресулаллах! Ол дилегчи шейтандыр. Җеннет мивелери оңа харам эдилен халатында, хиле биле иймек иследи-дийди.

   Ресулаллахың сөйгүли агтыклары шейле җомарт болуп етишдилер. Диңе берип, ийдирип кемала гелдилер. Олар җомарт болуп яшадылар. Серверлеримизиң җомартлыга дегишли вакаларындан бири шейле накыл эдилйәр:

    Хезрети Хасан, Хусейин ве Абдыллах ибни Җафер разыяллаху анхум Мединейи-Муневверə гидип баряркалар, сәхрада иймәгә затлары галмады. Ач-сувсызлыкдан яңа халыс тапдан дүшдилер. Аллаха төвекгеллик эдип, ёлларыны довам этдилер. Узакдан чадыра меңзейән бир гарантгы гөрдилер. Оңа тарап гитдилер. Якынлашанларында бир гарры аяла габат гелдилер. Салам берип, ийип-ичмәне зат сорадылар. Ол гарры аял:

   -Бир гечим бар, сагып ичиң-дийди.

   -Башга иймәне задың бармы?-диенлеринде:

   -Гечини союң-да, ийиң-дийди. Абдуллах ибни Җафер гечини сойды, биширди. Үчүси отурып, билеликде ийдилер. Аллаха шүкүр эдип, турдылар. Гайтҗак вагтлары ол аяла:

   -Мединейи-Мүневверә бараныңда хөкман бизе бар. Биз сеййитлердендирис, Хашимилердендирис-дийип, ёлларыны довам этдирдилер.

     Агшама голай ол аялың әри гелди. Гечиниң ёкдугыны гөрүп гынанды. «Нәме болды?» дийип, аялындан сорады. О-да болуп гечен ваканы гүррүң берди. Ол адам:

   -Ондан башга хич задымыз ёк, инди нәме эдерис?-дийип, аялына игенди. Аялы:

   -Алла Тагала рахымдыр, гулларыны ач гоймаз. Бейле йигитлер гелер-де, олары ач гойбермек гелшикли дәл-дийди.

    Гысга вагтдан соң, бу җомарт аял әри билен бирликде Мединейи-Мүневверә гитдилер. Олар Хезрети Хасан ве Хезрети Хүсейин разыяллаху анхум Серверлеримиз биле душушдылар. Өзлеринде хич задың ёкдугына гарамаздан, Җеннет Сервери сөйгүлилер бу машгала көп-көп хеззет-хормат этдилер. Мүң дирхем күмүш биле 100 гоюн Бейтулмалдан (дөвлет газнасындан) карз алып, совгат этдилер. Булар соң Абдуллах ибни Җафериң янына гитдилер. О-да ики мүң дирхем күмүш биле дөрт йүз гоюн совгат этди. Әр-аял бегене-бегене өз юртларына гитдилер. Ине, хакыкы җомартлык шуды. Ягны ёк вагты берип билмекдир.

   Хезрети Хүсейин Серверимизиң несли Алы Зейнел Абыдының себəби биле довам эдендир. Онуң неслинден геленлер «Сеййит» ады биле ятланяндыр. Керемли Хакдан шепагатларыны ныяз эдерис. Әмин.