Ресулаллахың белент сесли хатыбы

САБИТ ИБНИ КАЙС

разыяллаху анху

 

    Сабит ибни Кайс разыяллаху анху белент сесли хем-де овадан геплейән сахаба… Ол Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем Сераеримизиң хатыбы (дилевары) болмакда таналан йигит… Гүррүңлери биле мәрекәни хайрана гоян хатып… Сөвеш мейданларында болса, сөвешиҗилиги биле мешхур гахрыман…

    Ол Есрибиң санаймалы кишилериндендир. Өзи Хазреч кабыласындан болуп, ол хиҗретден өң (Пыгамберимиз Мединə гөчмезинден өң) мусулман болды. Мекгели яш дагватчы (дине чагырыҗы) Мусаб ибни Умейр разыяллаху анхуның овадан сеси билен окаян Куръаныны диңләп тәсирленди. Шол тәсир билен хем көңлүни Ыслама ачды. Келимейи-шехадат гетирип, ыслам билен шерепленди.     

    О Ики Җаханың Гүнеши Серверимизи Мединейи-Мүневверә хиҗрет эденде, шәхериң дашында улы атлы гошуның топары билен гаршылады. Серверимизиң хузурларында дуруп, мылайым хем белент сес билен:

   -Эй, Ресулаллах! Биз җанларымызы, чагаларымызы ве аялларымызы горайшымыз ялы сени гораҗакдыгымыза сөз берйәрис. Муңа гаршылык бизе нәме бар? Бизе нәмәни вада эдйәрсиңиз?-дийди. 

   Фахри Каинат саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз бу хормата хем совала еке-тәк келиме биле:

   -Җеннет…-дийип, җогап берди.

   Гаршыламага геленлер бу җогапдан хошал болуп, хеммеси бирликде:

   -Кабул этдик, эй, Ресулаллах! Разыдырыс, эй, Ресулаллах!-дийип, бегенчлерини мәлим этдилер.

    Нəхили гөзел вада!.. Нəхили гөзел җогап!.. Өзүне табын боланлара Аллахың разылыгыны ве җеннетини бушламак… Эсхабы-Кирам бейле улы бушлуклара етип билмек үчин гайрат этдилер… Гиҗе-гүндиз шу максада  етмәге чалышдылар... Шейле халыс ниет ве максатлер биле Аллахың динине хызмат этдилер… Ысламдан башга затлара үнс бермедилер… Гелди-гечер сөвдалара баш галдырмадылар… Паны леззетлери терк эдип, эбеди яшайшы газанмак үчин чалышдылар… 

    Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз өзүне зыярата гелен шахырдыр-хатыпларың гаршысына Сабит ибни Кайс разыяллаху анху биле Хассан ибни Сабит разыяллаху анхуны гепледерди.

   Бир гүн Бени Темимден бир топар гелди. Милады йыл хасабының 630-нҗы йылыды. Олар Фахри-Каинат саллаллаху алейхи веселлемден ругсат алып,  гаршылыклы шыгыр ве нутук ярышыны гурамак иследилер. Серверимиз:

   -Хатыбыңыза ругсат бердим, геплесин-дийди.

  Утарид атлы хатыплары еринден туруп, өзлериниң байдыкларыны, говы  ишлер эдйәндиклерини, халкың ичинде иң гүйчли артыкмач адамдыкларыны, көп-көп сөвешлере чалтлык билен  тайярланяндыклрыны… санашдырды. Соңундан-да:

   -Бизиң ялы артыкмачлыклара эе боланыңыз бар болса, орта чыксын, гөрелиң-дийди.

   Бу сөзи диңләп отуран Ики Җахының Гүнеши Серверимиз Сабит ибни Кайс разыяллаху анхуве җогап бермеги үчин ышарат этди. Сабит еринден туруп, шейле җогап берди:

   -Хемме хамд (өвгүлериң хеммеси) Аллаха махсусдыр. Мен оңа хамд эдерин. Оңа ынанып, Ондан ярдам сорарын. Оңа бил багларын. Оңа даянарын. О бирдир. Тайы-меңзеши ёкдур. Гөкде ве ерде нәме бар болса, хеммесини ярадан ве яшадан Одур. Онуң ылмы хемме зады өз ичине аландыр. О гизлин-әшгәр хемме зады билер. Яраданларының иң хайырлысыны Пыгамбер эдип иберди. Ол Пыгамбер ынсанларың иң догры  сөзлүсидир. Несли асыллы несилдир. Эминдир (ынамдардыр). Җомартдыр.  Әхли тарапдан ынсанларың иң үстүнидир. Алла Тагала оңа китабыны индерди. Ол  ынсанлары Аллаха имана гелмәге чыгырды. Биз бу чакылыгы кабул этдик. Оңа табын болдук. Бу чакылыгы кабул эдип, ковумларымызың иң хайырлылары болдук. Бу чакылыга гаршы чыканлара гаршы биз җихад этҗекдирис. Ынанларың җанларыны-малларыны гораҗакдырыс. Аллаха хамд болсун ки, бизлери дининиң яйрадылмасына себəпчи кылып, Ресулының ярдамчысы эдип шереплендирди. Мен шулары айдярын. Аллахдан өзүм хем әхли мөмүнлер үчин афв (багышланмак) ве магфырет (гүнəлеримизиң гечилмегини) дилейәрин.

    Темим топарының шахыры туруп, шыгырыны окады. Муңа-да Хассан ибн Сабит җогап берди. Ысламың хатыбының ве шахырының гаршысында Бени  Темимиң баштутанларындан Акра ибни Хабис Пыгамбер Серверимиз үчин:

   -Бу зат башарҗаң болупдыр. Ант ичйән, онуң шахырыдыр, кәтиби  бизиңкиден хас кувватлыдыр. Сес-седалары, манылары җуда гөзелдир. Бу зат Аллах тарапындан гораляр-дийип, хакы кабул этди. Келимейи-шехадат гетирип, мусулман болды. Сөйгүли Пыгамберимиз оңа: «Мундан озалкы халың саңа зыян бермез»-дийди. Баштутанлырының ызы билен Темим халкы-да топар-топар болуп, Ыслама гирди.

   Сабит ибни Кайс разыяллаху анху Реббинден горкан, онуң газабына итеклеҗек хер бир затдан даш дуран, муттакы (таква) мөмүнди. Бир гүн Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем горкудан яңа онуң  титрейәндигини гөрүп:

   -Нәмәң бар, эй, Сабит?!-дийди. О-да:

   -Харап болмакдан горкярын-дийди. Серверимиз:

   -Нәме себәпден эй, Эба Мухаммет?!-дийди. Сабит разыяллаху анху

   -Аллаху Тагала этмедик затларымыз биле өвүлмәни ислемели дәлдигимизи эмр этди. Аслында мен өзүми өвселер, говы гөрйән ялы болян. Аллах бизе улумсылыгы гадаган этди. Мен болса өзүми өзүме гөвнүм етйән ялы гуман эдйəрин-дийип, җогап берди.

   Фахри-Каинат саллаллаху алейхи веселлем онуң горкусыны гидирмәге  чалышып, шейле дийди:

   -Сабит өвлүп яшамага, шехит болмага ве җеннете гирмәге разы болмармысың?-диенде,  бу җүмле онуң йүзүни ягтылтды. Ол гүлүмсирәп:

   -Хава, ислейән, эй, Ресулаллах!-дийди. Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз:

   -Ине, шулар сениң үчин бар-дийип, оңа теселли берди.

    Сабит ибни Кайс разыяллаху анху инче дуйгулы, юка йүреклиди. Сеси-де белентди. «Хуҗурат» сүреси назыл боланда, өйүне гирип, дашары чыкмаза дөнди. Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң месҗидине гелмеди. Тәзе назыл болан аяты-керимелериң маныларыны пикир эдип, өзүни хасаба чекмәге чалышды. Аятың манысы шейледи:

«Эй, иман гетиренлер! Сеслериңизи Пыгамбериң сесинден гаталтмаң! Бири-бириңизи чагырышыңыз ялы, Пыгамбери гаты сес биле  чагырмаң. Ёгса, пикир этмейәркəңиз, эденлериңиз боша гидер». («Хуҗурат» сүреси; 2-нҗи аят)

   О бу аятлар назыл боланда өзүни “эденлерим боша гитди” дийип, хасаба чекди. Янына баранлара шу себәпден хич ере чыкмаяндыгыны айтды. Серверимиз онуң бу халыны эшидип, бир адам иберди-де:

   -Гит-де, оңа айт! Сен җәхеннеми дәлсиң, җеннетисиң дийгин-дийип табшырды.

   Нәхили дуйгурлык!.. Нәхили чуңлук!.. Нәхили иман!.. Нəхили сөйги!.. Нәхили эдеп!.. Нәхили хормат!.. Нəхили үнслилик!.. Нəхили дүшүнмек!.. Аллахым бизлере-де шейле инчелиги ве дыкгатлы херекет этмеги несип эт!..

   Сабит ибни Кайс разыяллаху анху Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анхуның  дөврүнде Емамада болан сөвешлере гатнашды. Мүсейлимәниң үстүне иберилен гошунда энсарлы эсгерлериң гошунбашысыды. Ол шол гүн  кепенини гейди. Ханут ягыны чалып, беденине говы ыс берди-де, мейдана  атылды. Мусулманларың буйсанҗыны артдыран, мүшрүклериң  горкуларыны көпелден, урша сары окдурылып гүйчли зарба алды. Эмма душманы-да гүйчден гачырды. Бейик Реббимиз оңа шол ерде шехит  болмагы несип этди. Рухы Җеннете учды,  бедени о ерде галды. Аллах ондан разы  болсун. Керемли Хак шепагатларына лайык эйлесин. Әмин.