Ресулаллахың хызматкәри

РЕБИА ИБНИ КАБ

разыяллаху анху

 

    Ребиа ибн Каб разыяллаху анху Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем Серверимизи көлеге ялы ызарлап йөрен бир хызмат әри… Оны илкинҗи гезек гөренде чуңңур сөйги билен өзүни оңа табшыран ашык сахаба… Хем өйде, хем сапарда Серверимизиң шахсы хызматларында гайым дуран йигит…

    О Эбу Фирас күнъеси билен таналярды. Эсхабы-Суффеденди. Яшка Ыслам билен шерепленди. Калбы ысламың нуры билен айдыңланды. Көңли Аллах Ресулының ышкы билен долды. Оны сөймек Ибни Кабың хөрегиди. Серверимизиң әхли хызматларыны этмеги өзүне шереп билди. Өз-өзүне:

   -Эдениң бар болсун, сениң эй, Ребиа! Нәме үчин өзүңи тутушлыгына Ресулаллахың хызматына бермейәрсиң?-дийип игенерди.

   Ол бир гүн шу дуйгулар ичинде яшап йөркә, көңлүни җошдурян мухаббет дамҗаҗыклары нетиҗесинде белли нетиҗә гелди. Выҗданының сесини  диңледи-де:

   -Гит, халыңы оңа айт. Эгер сени кабул этсе, дүнйә ве ахыръет  багтыярлыгына етерсиң-дийди.

   Ребиа ибни Каб разыяллаху анху Фахри-Каинат саллаллаху алейхи веселлем Серверимизден хызмата кабул эдилмегини хайыш этди. Серверимиз хем онуң бу хайышыны ызына гайтармады. Ребиа ибни Каб разыяллаху анху шол гүнден башлап, Серверимизи көлеге ялы ызарлады. Месҗиди Небевиде (Пыгамберимизиң месҗидинде) ятып турды. Эсхабы Суффеде яшады. Бүтин гүн Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлемиң янында болды. Яссы намазыны кылып, хер ким өз өйүне гиденден соңам, ол көңлүни Пыгамбер ишигине баглады. «Белки, маңа бир иши дүшер» диен пикир билен, онуң гапысында гиҗәни гечирди. Гөзүни гөзүнден айырмады.  Өйде-сапарда әхли хызматларыны өзи этди. Тәхəрет сувуны тайярлады. Мисвагыны ве бейлеки герек затларының әхлисини эл йүзүнде гойды.

   О бүтин гиҗесини Серверимизиң гапысына якын бир ерде гечирерди. Намаз кыланда окаян Куръаныны диңләрди. Ичерден сеслененде, дерхал гапыда тайяр дурарды. Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз онуң  дурнуклылыгындан ве табынлыгындан, мәхирли херекетлеринден, сөйги ве хормат долы хызматларындан өрән хошал болды. Оңа хеззет этмек иследи-де:

   -Менден нәме ислесең исле!-дийди.

   Бу хадысаны Ребиа разыяллаху анхуның өзи шейле накыл эдйәр:

   Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем биле бирликде гиҗәни  гечирйәрдим. Тәхəрет сувуны ве бейлеки герек-ярак затларыны тайярлардым. Шу хызматларым үчин бир гүн маңа:

   -Менден нәме ислсең исле!-дийди.

   Шо пурсатда Ребианың хич зат ядына дүшмеди. Чүнки онуң Аллах ве Ресулыны хошал этмекден башга максады ёкды. Эмма ол бу аҗайып теклиби рет этмеги-де гөвнүне макул гөрмеди:

   -Пикир эдип, соң  айдайын, эй, Ресулаллах!-дийди.

  Соңра: «Эйсем, мен нәме ислесемкәм?»-дийип, келле дөвмәге башлады. “Дүнйә ислесем, дүнйә паны, ёк болуп гитҗек. Рызкым болса, маңа етйәр. Иң говусы мен ахыръете дегишли бир затлар исләйин”-дийип, Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң хузурына барды. Оны гөрен Ики Җаханың Солтаны гүлүмсирәп:

   -Нәме этдиң, эй, Ребиа? Нәме ислеҗегиңи пикир этдиңми?-дийип сорады. О-да:

   -Хава, эй, Ресулаллах! Маңа шепагат этмегиңи ве Җеннетде сениң билен биле болмагы ислейәрин-дийдим. Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем:

   -Башга бир зат ислемезмисиң?-дийди. Мен:

   -Мениң дилегим шундан ыбаратдыр-дийдим. Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз:

   -Эгер шейле болса, көп намаз кылып, сеҗде эдип, өзүң үчин маңа көмекчи бол-дийди.

   Нәхили парасат!.. Нəхили гөзел ислег!.. Ики Җаханда биле болмагы дилемек!.. Ынсаны арзув-ислеглеринде өзбашына гойбермек улуларың  айратынлыкларынданды… Бир тарапдан-да сынагды… Нәме ислейәнини  билип я-да билмейәнлигине гөзегчилик этмекди…

    Ребиа разыяллаху анху ахыръетиң хас мөхүм ве эбедидигини билен бир ынсанды. Шоңа гөрә-де ол этмелисини билди. Азалан, солан, түкенен, көнелен затлара дәл, гутармаян, хер дем тәзе галян гөзелликлере көңүл берди.

   Эй, Реббимиз! Ылахы хеззетиң хөкмүнде бизлери-де парасат әхли эйле!.. Паны дүнйәни дәл-де, бакыны сайлат!.. Сөенлериң билен биле эйле!.. Олара хызмат этмек шерепине етир!.. Хызматкәрлери болуп, өмрүмизи өтүрмеги несип эйле!..

 

*******

   Ребиа Ибни Каб разыяллаху анху яш, саллах хем пакыр мусулман болуп Фахры-Каинат саллаллаху алейхи веселлем Серверимизе хызмат этмеги довам эдйәрди. Оны бегендирмек Ребиа разыяллаху анху үчин иң улы багтды. «Менден исле» диенде-де, дүнйә малына дегишли хич зат ислемеди. Ахыръетде-де Онуң билен биле болмагы иследи. Дүнйәде-де онуң башга гарашян зады ёкды. Эмма Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз онуң ынсан  хөкмүнде дүнйә яшайшының-да када лайык болмагыны ислейәрди. Бу хадысадан гысга вагт гечипди. Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем оны янына чагырып:

   -Өйленмек ислейәрмиң, эй, Ребиа?!-дийди. О-да:

   -Хич бир задың мени саңа хызматдан совмагыны ислемейәрин, эй, Ресулаллах!-дийип, җогап берди. Ызынданам:

   -Үстесине-де мениң аяла берер ялы пулум, онуң гүнүни долар ялы малым-да ёк-дийди.

    Бир мүддет соңра Фахры-Каинат саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз Ребиа ибни Кааба өйленмек хакында сөз ачды ве өңки ялы:

   -Өйленмек ислейәрмисиң, эй, Ребиа?!-дийди.

   О-да шол бир җогабы берди. Эмма соңундан өз-өзи пикир этмәге башлады. Соңам ялңышандырын өйтди. Өз-өзүне: «Эйсем-де мен Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң теклибини рет этмек биле догры этдимми? Мениң үчин  хайырлы боланыны онуң өзи хас говы билер. Мениң диним хем дүнйәм үчин  иң лайыгыны О хас говы пикир эдер. Эгер ене-де бир гезек шу меселеден сөз ачайса, эмрини ерине етирмәге тайярдыгымы айдайын»-дийди ве айдышы ялы-да этди. 

    Арадан узак вагт гечмәнди. Серверимиз оны гөрүп, текрар:

   -Өйленмек ислемезмиң, эй, Ребиа?!-дийип сорады. О-да:

   -Ислейәрин, эй, Ресулаллах! Эмма мениң ягдайымы билйәрсиңиз-дийди. Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз:

   -Пыланылара гит-де, олара: «Ресулаллах сизе, гызыңызы маңа бермегиңизи эмр эдйәр дий»-дийди.

   Ребиа разыяллаху анху утана-утана гидип, Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң сөзүни олара етирди. Олар:

   -Ресулаллахың эмри башымызың үстүне, илчсиниң гөзүмизиң үстүнде орны бардыр. Ол диңе ислеги ерине етенден соң ызына гидер-дийдилер ве  гызларыны никаладылар. Ол бегене-бегене Серверимизиң хузурына гелип:

   -Эй, Ресулаллах! Мен иң хайырлы өйден гелйәрин. Олар гызларыны маңа никаладылар. Эмма галыңы нәхили береркәм?-дийди.

    Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз ковумдашы Бени Эслемиң абрайлы  адамларындан Бүрейде ибни Хусайбы чагырып:

   -Бүрейде! Ребиа үчин ярдамчы бол! Оңа бираз алтын җемле-дийди.

   О-да гысга заманда алтын җемләп гетирди. Серверимиз Ребианы чагырып:

   -Муны олара әкит. Бу гызларының галыңыдыр-дийди.

   Соңра Бүрейде разыяллаху анху оңа бир гоч сатын алды. Той зыяпатыны  тайярлады. Серверимизи, әхли эсхабы-кирамы тоя чагырды. Зыяпатдан соңра Серверимиз оңа той совгады хөкмүнде экмәге ер, Хезрети Эбу Бекир хем хурма бакҗасының бир бөлегини берди. Шейлеликде, Ребиа разыяллаху анхуның дүнйәлик малы-да болды. Ресулы Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң бу екин ери Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анхуның хурма бакҗасына гоңшуды.

    Арадан гүнлер гечди. Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анху билен Ребиа разыяллаху анхуның арасында хурмалык себәпли кичиҗик дүшүнишмезлик пейда болды. Бу хадысаны Ребианың өзи шейле накыл эдйәр:

    Бир хурма агаҗы үчин мен: «Мениң меллегимиң ичиндедир»-дийдим. Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анху «Ёк, мениң меллегимиң ичиндедир»-дийди. Гепден геп чыкып, иш бирнеме гызышды. Бир гезек Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анхуның агзындан бир якымсыз сөз чыкды. Соңундан пушман эдип:

    -Эй, Ребиа! Разылашмагымыз үчин мениң айданымы сенем маңа гайтар-дийди. Мен-де:

   -Мен муны эдип билмен. Бейле сөз сөзлемен-дийдим. Үстүнде бир гул хакы галмагындан шейле дереҗеде бирахатланан Хезрети Эбу Бекир:

   -Эгер шейле болса, сениң мениң билен разылашмадыгыңы Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлеме айтҗак-дийди. Эбу Бекир разыяллаху анху деррев Ресулы-Экремиң янына гитди. Ызындан менем гитдим. Ковумдашларым Бени Эслемден Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анхуве эйле-бейле диенлери-де болды. Олара:

   -Сизиң эдениңиз бар болсун! Мунуң кимдигини билйәрсиңизми? Бу Эбу Бекир Сыддыкдыр. Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң яраныдыр. Мусулманларың илкинҗисидир, эҗизлериң ховандарыдыр-дийип, олары   көшешдирдим.

   Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анху ваканы Серверимизе гүррүң берди. Ол саллаллаху алейхи веселлем Ребиа өврүлип:

   -Эй, Ребиа! Сыддык билен араңыздакы меселе недир?-дийди. О-да:

   -Эй, Ресулаллах! Маңа айдан сөзүни өзүне-де айтмагымы иследи. Менем айтмадым-дийди. Ики  Җаханың Гүнеши Серверимиз:

   -Хава, о сөзи сен оңа айтмалы дәлсиң. Эмма “Аллах Эбу Бекири  багышласыын” дийип билерсиң-дийди. Ребиа разыяллаху анху Эбу Бекир разыяллаху анхуве гарап:

   -Аллах сени багышласын, Эбу Бекир!-дийди. Эбу Бекир разыяллаху анхуның гөзлери яшарып:

   -Эй, Ребиа! Мениң айдан сөзүме дерек Аллах саңа хайырлар берсин-дийип, бир-бирине дога эдип айрылдылар.

   Аллах үчин доганлык, сөйги шейле болмалы… Нәзиклик, эдеп,  херекетлерде гөрүнмели!. Ялңыш чыкан сөзден дерхал дөнмели ве истигфар эдилмели!.. Өтүнч сорамалы…

  Нәхили йүрекден доганлык!.. Ненеңси көңүлден мухаббет!.. Нəхили нусгалык херекетлер…. Аллахым! Бизлере-де бу гөзел херекетлери несип эт!

   Ребиа ибни Каб разыяллаху анху Фахры-Каинат Серверимизден 12 хадысы-шериф роваят этди. Ол саллаллаху алейхи веселлем ахыръете гөченден соң, Мединеде дурмады. Эслем кабыласының юрдунда ерлешди. Хиҗретиң 63-нҗи йылында арадан чыкды. Аллах ондан разы болсун! Реббимизден онуң мухаббетини, хызматыны ве шепагатыны ныяз эдерис. Әмин.