Ресулаллахың Мүсүрдәки илчиси

ХАТИБ ИБНИ ЭБИ БЕЛТЕА

разыяллаху анху

   Хатиб ибни Эби Белтеа разыяллаху анху Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң Мүсүр Мукавкысына иберен илчиси… Сыпаты хем сөзи гөзел йигит… Кувватлы хытап этмек дүшүнҗесине эе болан теблиг әри…

    О яш вагтларында Еменден Мекгейи Мүкерремә гелди. Гелип Убейдуллах  ибни Хумейд ибни Зүхейриң хемаятына гирди. Бир мүддет соңра хат үсти билен әхтнама баглашып, азатлыга чыкды. Ол җахылъет дөврүнде  шахырлыгы хем чапыксуварлыгы билен мешхурды. Говы ата мүнүп, овадан шыгыр айдарды. Ол Эркамың өйүнде Ыслам билен шерепленди. Мединейи Мүневверә илкинҗи хиҗрет эденлерден болды. Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз оны Рухайле Ибни Халид билен доган этди.

   Хатиб ибни Эби Белтеа разыяллаху анху Бедир, Ухуд, Хендек газатларына гатнашды. Худайбиеде-де болды. Ухудда Айнейн депесинде ерлешдирилен   окчылырың арасында ер алды. Сөвешиң гидишинде Ики Җаханың Гүнеши Серверимизиң янына гелди. Онуң яраланандыгыны ве дишиниң дөвүлендигини гөрүп, хайбат биле мейдана окдурылды. Муны эден Утбе ибни Эби Ваккаса хүҗүм эдип, бир хемледе оны өдүрди.

   О сарсмаз иманлы, табынлыгы йүрекден, калбы сөйгиден долы, гайратлы бир гахрыманды. Хайсы иш буйрулса, шоны эдерди. Бени Мусталик газадында мусулманлар сувсуз галды. Сөйгүли Пыгамберимиз оңа гуйы газмагы эмр этди. О-да дерхал бу эмри ерине етирди. Хайбар сөвешинде  яхудылар билен гахрыманарча сөвешди. Галаларыны юмурды.

   Фахри-Каинат саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз оны хиҗретиң алтынҗы йылында бир хат билен Мүсүр Мукавкысы (патышасы) Җүрейҗ ибни Миная илчи эдип иберди. Ыслама чагырян бу хаты Хатиб разыяллаху анху өз эли билен Мүсүр коралының элине берди. Араларында шейле гүррүңдешлик болды. Мукавкыс:

   -Сизи иберен адамдан маңа хабар бериң. О бир Пыгамбермидир?-дийди. Хатыб:

   -Хава, о бир Пыгамбердир-дийди. Мукавкыс:

   -О хакыкатданам Пыгамбер болса, өзүни өз юрдундан чыкаран ковмуна ве  душманларына нәме себәпден бетдога этмейәр?-дийип сорады. Хатиб:

   -Таңрылык давасыны эденлигине гарамаздан, Фиравун хем деррев хеләк эдилмеди. Хезрети Иса өз юрдунда җебир-җепа гөрмегине серетмезден, яхудылар тарапындан хача чүйленмек исленмегине серетмезден ковмуна бет дога этмеди. Ахырда Алла Тагала оны өз хузурына алды. Меръем оглы Иса  ковмуның хелəк эдилмеси үчин бетдога этсе болмазмыды?-дийип, җогап берди.

   Бу җогаплардан гөвни сув ичен Мүсүр Мукавкысы Хатыба:

   -Сен дана бир задың янындан гелен данасың. Бирнәче гүн янымызда галл-дийди. Оны бәш гүн мыхман алды. Дана ынсаның дана илчисине хеззет-хормат этди.

   Мукавкыс Серверимизиң хатыны айратын гутының ичине салып,  кенизегине табшырды. Бу хат 1850-нҗи йылда Мүсүриң Ахмин диен ериндəки көне монастырың китапларының арасындан тапылды. Солтан  Абдулмеҗид Хан оны сатын алып, Топгапы көшгүниң Мукаддес Аманатлар бөлүмине табшырды.

   Мукавкыс Пыгамбер Серверимизе ики саны кенизек хем-де гыммат бахалы  совгатлар билен Хатыбы ёла салды. Мария ве Сирин атлы кенизеклер ёлда мусулман болдулар. Сөйгүли Пыгамберимиз Марияны алды. Оглы Хезрети Ыбрайым ондан яланча инди. Сирини-де «Небиниң шахыры» диен ада мынасып болан Хассан ибни Сабит разыяллаху анху диен сахаба берди.

  Хатиб ибни Белтеа, Мединә гайдып геленде, Мекгәни фетх этмек үчин тайярлык гөрүлйәндигини билип, Мекгеде яшаян гарындашларындан биынҗалык болмага башлады. Якынларына болан мерхеметинден, шейле-де олары хемаята алмак ялы дүшүнҗе биле Курайшың яшулыларына хат язды.  Ягдайы олара билдирди. Сөйгүли Пыгамберимиз болса бу иши гизлин  саклаярды ве гаршы тарапың муны билмегини ислемейәрди. Ниетини бирнәче сахабаның янында мәлим эдипди. Хатиб-да оларың бириди. Хатда шулар язылгыды: «Эй, Курайыш халкы! Хич хили шүбхәңиз болмасын ки, Ресулаллах үстүңизе гиҗәниң гараңкылыгындакы ялы горкунч сил кимин гошун билен гелҗекдиги икиучсыздыр. Аллаха касам эдйәрин ки, Ресулаллахың еке өзи болса-да, Алла оны еңиҗи кылар. Чүнки бу Аллахың оңа вадасыдыр. Башыңызың  чәресини гөрүң».

   Эбу Лехебиң мүшрүк кенизеги Саре шол вагтда Мединедеди. Хатиб хатыны ондан угратды. Аллах Тагала бу хадысаны өз Хабыбына вахы үсти билен билдирди. Сөйгүли Пыгамберимиз сахабалардан Хезрети Алы, Хезрети Зүбейр ибни Аввам ве Микдад ибни Эсвед разыяллаху анхумы чагырып, олара:

   -Хах төверегине бараныңызда бир аяла габат гелерсиңиз. Онуң янында хаты бардыр. Тутуп шол хаты алың. Эгер бермесе өлдүриң-дийип табшырды.

    Сахабалар дерхал херекет эдип, Хах төверегинде ол аялы тутдылар. Гаршылыклы сөзлерден соң хаты эле салып, Мединә гайтдылар. Серверимиз хаты аландан соң, Хатыбы чагырдып:

   -Эй, Хатиб! Бу недир?-дийди. О-да:

   -Эй, Ресулаллах! Гыссанып нетиҗе чыкармаң! Мениң бу херекетим капырлардан болуп, динимден дәнип, олара көмек этмек үчин дәлдир. Диңе Мекгедәки гарындашларымы горамак ве олара хемаят этмек үчин шейтдим-дийди. Фахри-Каинат саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз онуң өтүнҗини кабул этди. Эмма эсхабы-кирам бу ваканы ичине сиңдирип билмеди. Хат-да Хезрети Омар разыяллаху анху онуң өлдүрилмегини иследи. Серверимиз оны ве эсхабыны көшешдирмек үчин:

   -Эй, Омар! Бу киши Бедир сөвешине гатнашды. Аллах Тагала олар үчин  «Нәме ислесеңиз эдиң. Мен сизи багышладым»-дийди-диендигини ятлатды. Шундан соң Хезрети Омар ве эсхабы-кирам бирнеме көшешди. Бир мүддет соңра шу аяты-кериме назыл болды: «Эй, иман гетиренлер! Мениң-де, сизиң-де душманыңыз боланлары дост эдинмәң». («Мумтехине» сүреси: 1-нҗи аят)

   Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анхуның дөврүнде Мүсүре текрар илчи эдилип иберилен ве өзүнден бирнәче хадысы-шериф роваят эдилен Хатиб разыяллаху анху 70 яшларындака, Мединеде арадан чыкды. Онуң җыназа намазыны Хезрети Осман разыяллаху анху кылдырды. Җеннетил-Бакы гонамчылыгында депин эдилди. Керемли Хак шепагатларына лайык эйлесин. Әмин.