Энсары сахабаларың мухаҗири

АББАС ИБНИ УБАДЕ

разыяллаху анху

 

    Аббас ибни Убаде разыяллаху анху «Энсары сахабаларың мухаҗири» ады билен ятланылян йигит… Икинҗи Акабе ылалашыгында сөзлəн сөзи билен мешхурлык газанан пəлван… Бейгат эденинден соң, Мекгеде галып, хиҗрет ругсадына гарашан герчек… Ухуд сөвешинде гөркезен гахрыманчылыгы, мертлиги билен таналан гахрыман…

    Ол Хазреч кабыласына дегишли болуп, аслы Мединелидир. Ады Аббас,  несеби: Убаде бин Надле эл-Хазреҗидир. Икинҗи Акабеде Ыслам билен  шерепленен он ики сахабаның биридир. Ол Акабеде бейгат  эденден соң, достларына айдан тəсирли сөзлери билен Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң сөйгүсини газанан герчекдир. Эдилен бейгатың нəме үчин ве нəме максат билен амала ашырыландыгыны, онуң дүйп мазмунының   нəмедигини дүшүндирмек ислəп, Аббас ибни Убаде разыяллаху анху достларына шейле дийди:

   «Эй, Хазречлилер! Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлеме нəме үчин бейгат эдйəндигиңизи билйəрсиңизми? Сиз оны хем асуда хем сөвешли гүнлер үчин кабул эдйəрсиңиз ве оңа табын болярсыңыз. Сиз энтек җуда ховп-хатарлы ишлере баш гошарсыңыз. Бу ишде өлмели, йөне ыза дөнмели дəлдир. 

    Эгер малларыңыза, җанларыңыза, якынларыңыза бир зыян гелен халатында оны ялңыз хем ярдамсыз гойсаңыз, дүнйəде ве ахыръетде хелəк боларсыңыз.

   Онуң сизи чагыран меселелериндəки йүзе чыкҗак ховплара, кынчылыклара гаршы дурар ялы өзүңизде гайрат бардыгыны гөрсеңиз, ана шонда, оңа бейгат эдиң. Бу сизиң дүнйəңиз ве ахыръетиңиз үчин хас хайырлыдыр».

    Аббас ибни Убаде разыяллаху анху бу бейгатың манысының нəмə дурянам болса, Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң душманларына гаршы эл-эле бермекдигини дүшүндирди. Ол бу сөзлерини достларының арасында энчеме гезек текрарлады. Бейгатларында сөз беришлери ялы херекет этмеселер, хич хили пейда газанып билмеҗекдиклерини олара ятлатды. Оны диңлəн Хазречлилериң хеммеси бирликде: «Биз малларымыз, җанларымыз, якынларымыз ёк болса-да, Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемден хич хачан айрылмарыс. Хемише онуң янында боларыс. Онуң душманларына гаршы гөрешерис. Бу ёлда өлмели, йөне дөнмели дəлдир» дийип, бейгатларыны текрарладылар. Соңра болса, Ики Җаханың Гүнеши Серверимизиң янына гелип:

   -Эй, Ресулаллах! Эгер биз əхдимизде дуруп, берен сөзүмизде тапылсак, бизе нəме бардыр? Согабымыз нəхили  болар?-дийип сорадылар.

   Фахры-Каинат саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз олара йылгырып, екеҗе сөз билен «Җеннет» дийип, җогап гайтарды.

    Шейле бушлуклы җогабы алан эсхабы-кирам ине, шу хусусларда Аллахың Ресулына сөз бердилер: «Алла Тагала хич бир зады шəрик гошмазлык, огурлык этмезлик, зына этмезлик, чагалары өлдүрмезлик, ялан сөзлемезлик, төхмет этмезлик, хайырлы ишлериң терсине гитмезлик ялы меселелерде əхт  этдилер».

    Мединелилер бейгат эдйəркə, Акебəниң депесинден, гөрүнмейəн ерден:

   -Эй, минада дүшлəнлер! Пыгамбер биле Мединели мусулманлар сиз билен сөвешмек үчин  əхди-пейман баглашдылар-диен сес эшидилди.

    Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем бу сеси эшидип:

   -Бу Акебəниң  шейтаныдыр-дийди-де, сесиң  гелен тарапына йөнелип:

   -Эй, Аллахың душманы! Ишими гутарып, сениң хакыңдан гелерин-дийип хайбатланды. Мединели мусулманлара-да:

   -Сиз деррев мыхман ериңизе гидиң-дийди.

   Аббас ибни Убаде разыяллаху анху гуҗур-гайраты хем гахрыманчылыгы билен шөхрат газаныпды. Ол шу вака себəпли Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимизе шейле теклип этди:

   -Эй, Ресулаллах! Касам эдйəрин ки, ислəн вагтыңыз, эгер ислесеңиз, эртир ирден Минадакы капырларың үстүне чозуп, оларың хеммесини гылычдан гечирелиң.

   Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз Мединели мусулманларың гайдусыз херекетлеринден гаты разы болуп, өзүне берен сөзлериниң шейле чалт нетиҗесини гөрйəндигине бегенип йылгырды-да:

   -Бизе хениз бейле херекет этмеклиги эмр эдилмеди. Инди сиз өз ерлериңизе гидиң-дийип, олара ругсат берди.

   Нəхили вепадарлык!.. Нəхили мухаббет!.. Нəхили табынлык!.. Не гөзел ахлак!.. Әхдиңе вепа гөркезмек!.. Берен сөзүң эеси болмак!.. Хызматда хеммелерден өңе чыкмак!.. Хер иши вагтыны хем ерини билип этмек!.. Ышарата гарашмак!.. Ысламың хер бир зады гөзел!.. Эмр эдени-де, гадаган эдени-де… Хер зады хош… Лутфы-да, гахары-да… Эсасы иманы ве мухаббети газанып билсең етер. Эй, Аллахым! Калпларымыза шейле иманы ве мухаббети несип эйле…

    Аббас ибни Убаде разыяллаху анху бейгат эденден соң, Мекгеде галды. Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимизден айрылмады. Хиҗрете ругсат берилйəнчə гарашды. Хачанда, хиҗрете ругсат берленде мухаҗирлере гошулып, Мединə гайтды. Шу себəпли оңа «Энсары сахабаларың мухаҗири я-да Мединели мухаҗир» дийилди. Ол Мединə геленсоң, мухаҗирлерден Осман Ибни Мазун разыяллаху анху билен доган болды.

   Аббас ибни Убаде разыяллаху анху Бедир сөвешине гатнашмады. Эмма Ухуд сөвешинде улы гахрыманчылыклар гөркезди. Бу сөвешде еңилип барян ыслам гошуныны, тəсирли сөзлери билен бир ере җемлемəге чалышды. Ол сахабалара шейле сөзлер билен йүзленди:

   -Эй, доганларым! Бизиң шу дүшен халымыз Ресулаллаха гаршы гүнəмизиң нетиҗесидир. Даргамаң!.. Ресулаллахың төверегине гелиң. Эгер Ресулаллаха бир зат болуп, биз саг галайсак, Реббимизиң хузурында өзүмизи аклап билҗек хич хили тутарыгымыз ёкдур-дийип, ене-де душман гошунының үстүне окдурылды.

   «Аллах, Аллах» диййəн сеслери билен гылыч уруп, өңүне чыкан мүшрүгиң җаныны җəхеннеме ёллады. Ол агшама ченли гарпышып, Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимизиң төверегинде болуп, оны мүшрик окларындан горамага чалышды. Уршуп-уршуп гүнузын гылыч урды, иң соңунда-да шехитлик шерабыны ичди.

   Керемли Хакдан оларың дурнуклылыгыны, табынлыгыны, əхде вепаларыны бизлере несип этмесини ве шепагатларына лайык кылмасыны ныяз эдерис. Әмин.