Йүзүнде перишде нышанасы болан

ҖЕРИР ИБНИ АБДУЛЛАХ

разыяллаху анху

 

    Җерир ибни Абдуллах эл-Беҗели разыяллаху анху йүзүнде перишде нышанасы болан, гелшикли йигит… Җахылыет дөврүнде «Йемениң Кəбеси» хасап эдилйəн Зулхалеса атлы бутхананы йыкып-юмуран гахрыман… Емен чарваларының Беҗиле кабыласының баштутаны…

    Эбу Амр күнъеси билен таналян Җерир хиҗретиң 10-нҗы йылы Ремезан айында ковмундан 200 киши билен бирликде Мединə гелип, Ыслам билен шерепленди.

   Ол узын бойлы, нурана йүзли, ченденаша гөрмегей йигитди. Ол хакда  Хезрети Омар разыяллаху анху: «Җерир ибни Абдуллах бу ымматың Юсубыдыр» диерди.

   Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем онуң ыслама гелҗекдигини сахабаларына өңүнден хабар берди. Бир гүн хутба оканда:

   -Сизе шу тарапдан хайырлы бир кимсе гелйəр. Йүзүнде перишде нышанасы бардыр-дийипди. 

   Җерир ибни Абдуллах разыяллаху анхуның өзи Ыслама гелиши барада шейле гүррүң берйəр:

   -Мединə геленимде дүйəми чөкердим. Торбамдан тəзе эшиклерими чыкарып гейдим-де, месҗиде гирдим. Шол вагт Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем хутба окаярды. Мен салам бердим. Җемагатың маңа гөзүниң гытагы билен середйəндигини дуйярдым. Соңра Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем маңа:

   -Эй, Җерир! Нəме үчин гелдиң?-диенде, мен:

   -Эй, Ресулаллах! Саңа бейгат этмəге гелдим. Шертлериң нəмедир?-дийдим. Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлем маңа:

   -Эй, Җерир! Сени Аллахдан башга ылах болмадыгына ве мениң хем Аллахың Ресулыдыгыма шаятлык этмеклиге, ахыръет гүнүне, кысмата ынанмага, парз болан намазлары кылмага, парз болан зекаты бермəге, хер мусулман үчин хайырлы болмага, юмшак чемелешмəге, кəпирлерден ве мүшрүклерден дашда дурмага ве баштутанларыңыза боюн болмага чагырярын-дийди.

    Мен хем бу шертлери кабул эдип, элинден тутуп, бейгат этдим. Янымдакыларың əхлиси-де бу шертлери кабул эдип, хеммəмиз бирликде Ыслам билен шереплендик.

   Җерир разыяллаху анху мусулман боландан соң, хер гезек гөренде, Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлемиң өзүне гүлүмсирейəндигини гүррүң берйəр. Ол Серверимиз билен аз вагт биле болмагына гарамаздан онуң   йылгырышларына ве хормат-сылагына кəн гезек мынасып болды.

 

************

    Бир гүн Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз месҗитде сахабалары билен отырка, Җерир ибни Абдуллах разыяллаху анху ичери гирди. Оңа ер берилмедигини гөрен Серверимиз Җерире  донуны узадып:

   -Эй, Эбу Амр! Ал, шунуң үстүнде отур-дийди. Ол отурды-да:

   -Эй, Аллахың Ресулы! Сениң маңа хормат эдишиң ялы, Аллах-да саңа хормат этсин!-дийип, миннетдарлык билдирди Шонда Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз:

   -Сизиң яныңыза бир җемагатың сылаглы ве абрайлы ёлбашчысы гелен вагтында, оңа хеззет-хормат эдиң!-дийип табшырды. 

 

**********

    Җерир Беҗели разыяллаху анху ене бир гүн Серверимизиң янындады. Дашардан баш ачык, аяк ялаң кимселер ичерик гирдилер. Фахры-Каинат саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз оларың бу дереҗеде эгвар дүшенлерини гөрүп, гынанмакдан яңа йүзүниң реңки үйтгеди. Өе гирип-чыкып, соң болса, Былала азан айтмагыны эмр этди. О-да айтды. Камат гетирди ве Аллах Ресулы намаз кылдырды. Намаздан соңра Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз җемагата дөнүп шейле дийди:

  «Эй, ынсанлар! Сизи еке-тəк небисден ярадан, ондан тайыны бар эден ве икисинден өрəн көп эркекдир аял эмеле гетирен Реббиңизе хорматсызлык этмекден əгə болуң! Аллахың сизиң хер эден-эйлəниңизи гөрйəнлиги шүбхесиздир». («Нисə» сүреси: 1-нҗи аят)     

   Соңра болса, «Хашр» сүресиниң соңундакы шу аяты окады:

   «Эй, иман гетиренлер! Аллахдан горкуң! Хер кес эртир (кыямат гүни) үчин нəме иберендигине (нəме тайярландыгына) бир серетсин. Аллахдан горкуң! Чүнки Аллах хемме ишлериңизден болмалысы ялы хабардардыр». («Хашр» сүреси: 18-нҗи аят) 

   Серверимиз сөзүни довам эдип, сахабаларыны садака бермəге чагырды-да:

   -Хер киши алтынындан, күмүшинден, эгин-эшигинден, бир мукдар болса-да, бугдайындан, гуры хурмасындан садака берсин-дийип, эмр этди.

   Шейле хүнҗи дəнеси ялы сөзлери эшидип отуран сахабалар бар затларындан гетирмəге башлады. Энсары сахабалардан бир адам ичи депилип долдурылан бир ганар гетирди. Гараз думлы-душдан эгин-эшик, иер-ичер ялы зат гелип уграды. Бу халы гөрүп дуран Ресулы-Экрем Серверимизиң йүзи гүлүмсиреди. Ички дуйгусыны, бегенҗини шейле сөзлер билен диле гетирди:

   -Ысламда говы ёл-ёда ачан кимсə, мунуң согабы бардыр. О ёл-ёдада йөрəнлериң согабындан оңа-да берлер. Эмма оларың согабындан хич зат эгсилмез. Эгер ким-де ким  Ысламда бир эрбет ёл-ёда ачса, ол кимсə онуң гүнəси бардыр. Шол эрбет ёл-ёдада йөрəнлериң гүнəлеринден оңа пай берлер. Эмма оларың гүнəлеринден хич бир зат эгсилмез». (Муслим; зекат 69), (Рыязус-салыхын Терҗ ве Шерх җ 2, с. 20-21) 

   Не гөзел ярыш!.. Нəхили сүйҗи көмеклешме!.. Нəхили гөрелде аларлык пайлашма!.. Эсхабы-Кирам эллериндəки бар малыны доганлары билен пайлашарды… Бир зат исленилсе, Ресулаллах саллаллаху алейхи веселлемиң арзувыны еринне етирмек үчин олар гөйə ярышян ялыдылар… Китаплары Куръанды. Олар Куръан биле тербиеленйəрди… Олары бушламагы, бегендирмеги, умытлы болмагы эмр этмеги, горкузмагы ве оярмагы-буларың хеммеси Куръаның хабарларыды… Серверимизиң бу шекилде херекет этмеси соңкы гелҗек ымматына-да ышаратды… Эй, Аллахым! Бизлере-де ол ышаратлардан пай алмагы несип эт!..  Дүнйə питнелеринден гора!.. Әмин. 

    Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем Серверимиз хер гезек Җерири гөренде:

   -Зулхалеса нəме болды?-дийип сорарды. Җахылыет дөврүнде бу ере «Емениң кəбеси» диердилер. Онуң бу бутхананың дурмагына көңли разы дəлди.  Бейтуллаха  душман гөркезилйəндигинден хемише бирахат болян Ики Җаханың Гүнеши Серверимиз муны йыкмак үчин бир бөлек гошун тайынлап, Җерири-де гошунбашы эдип белледи.

   Җерир разыяллаху анху кабыласындан 200 киши  алып, бу бутхананы йыкып-юмурды. Эбу Эртат билен Хусайн ибни Ребианы-да дерхал Мединə бушламак үчин ёла салды. Соңра Җерир ибни Абдуллах разыяллаху анхуның өзи-де Мединə гайтды. Сөйгүли Пыгамберимиз Җерире:

   -Йыкдыңмы, оны?-дийди. Җерир:

   -Сени Хак дин билен Пыгамбер эдип гөндерен Аллаха касам эдйəрин ки, онуң үстүндəкилери тутуп өлдүрдик. Зулхалесаны-да ода якдык-дийип, хабар берди. Фахры-Каинат Серверимиз бу вака себəпли Җерир разыяллаху анхуны гутлады.

    Җерир разыяллаху анху Веда (хошлашык) хаҗында Ресулы-Экрем саллаллаху алейхи веселлем билен бирликдеди. Серверимиз оны Мединə гайдып геленде, Химйерилериң эмири Зүлкела билен яхудылыгы роваят эдилен Емен каролларындан Зу Амры Ысламыете чагырмак үчин иберди. Икиси билен хем гөршен Җерир разыяллаху анху оларың Ыслама гелмелерине себəп болды. Бирликде Мединə сары ёла чыкдылар. Эмма ярым ёлда  Сөйгүли Пыгамберимизиң дарел-бака гөч эдендиги барадакы хабары алдылар. Зулкела биле Зу Амр ёлдан ызларына дөндилер. Җерир разыяллаху анху болса Мединə гитди.

    Ол дөрт халыпаның дөврүнде-де өрəн аҗайып хызматлары этди. Хезрети Эбу Бекир разыяллаху анху оны Хасам ве Беҗиле кабылаларындан динден дөненлериң үстүне иберди. Гозгалаңы басып ятыран Җерир разыяллаху анху тəзе буйрук алянча, Неҗран ыклымында гарашды. Кадисие сөвешинде болуп, Ыракдакы энчеме урушлара гатнашды. Соңра Хезрети Халид ибни Велид разыяллаху анхуве көмек этмек үчин Емама гайтды.

    Хезрети Омар разыяллаху анхуның заманасында Җелула сөвешлерине гатнашан Җерир разыяллаху анху шол ерде ерлешди.

   Хезрети Осман разыяллаху анхуның дөврүнде Куфəниң хəкими Мугирəниң гарамагындакы Хемеданда аз вагтлык хəкимлик эдйəр. Соңра Саид Ибни Асың гошунында Азербейҗаның фетхлерине гатнашды. Шондан соң Хезрети Осман разыяллаху анху оңа Фырат кенарындан ер берди. О-да Каркисия  шəхеринде көпчүликден четлешди.

    Йүзе голай хадыс роваят эдендиги айдылян Җерир ибни Абдуллах разыяллаху анху милады йыл хасабының 674-нҗи йылында шол ерде арадан чыкды. Керемли Хакдан шепагатларыны ныяз эдерис. Әмин.