Пыгамбер алайхыссалам Мугазы Емене иберенде: «Сениң үчин бир адамы Таңрының ёлуна гөнүкдирмек шу дүнйәден ве ондакы затлардан ягшыракдыр» дийди. Пыгамбер алай­хыссалам: «Ким адамлара ылымдан бир бабы өвретсе, Аллатагала оңа етмиш сыддыга берен согабы берер» дийди. Иса алай­хыс­са­лам: «Ким ылым өвренсе, ылмына амал этсе ве ылмыны адамлара өвретсе, Асманларың пе­ришдеси Таңрыдан оңа бейик дереҗәни диләрлер» дийди. Пыгамбер алайхыссалам: «Кыя­мат гүни боланда Бейик Таңры ыбадат­хон­лара: «Сиз җеннете гириң!» диер. Алым­лар: «Эй Таңрымыз! Олар бизиң ылмымыз би­лен ыбадата ыхлас этдилер» диер. Бейик ве Пәк Таңры: «Эй алымлар! Сиз мениң дер­гә­химде кәбир перишделерим ялысыңыз. Киме ислесеңиз, шоңа хем шепагат эдиң!» диер. Олар шепагат эдерлер, соңра җеннете ги­рер­лер» дийди. Бейле улы дереҗе олара зерур бо­лан ылмы ыхлас билен өвредендиклери үчин берилйәр. Пыгамбер алайхыссалам: «Бе­йик Таңры ылмы адамлара алымларың үсти билен етирйәр. Ылым алымларың дүнйәден өтмеги билен гидйәр. Алым өленде билйән затларыны өзи билен әкидйәр. Шонуң үчин алымлардан сорап дуруң, ёгса сиз азашар­сы­ңыз ве азашдырарсыңыз» дийди. Пыгамбер алайхыссалам: «Ким ылым өвренип, оны адам­лар­дан яшырса, Аллатагала бейле адамы кыямат гүни отдан болан җылав билен агыздырыклар» дийди. Пыгамбер алайхыс­са­лам: «Дана сөз ягшы пешгешдир. Сен оны мусулман доганыңа өвредендигиң себәпли мүң йыл ыбадатың согабына барабар болан согап газанарсың» дийди. Пыгамбер алайхыс­са­лам: «Бу дүнйә ве ондакы Бейик Таңрыны ятлаянлардан, ылым өвредйәнлерден ве ылым өвренйәнлерден башга затлар нәлетленендир» дийди. Пыгамбер алайхыссалам: «Бейик Таң­ры, Онуң перишделери Асманлардакы ве Ер­дәки ярадан затлары, хат-да хининдәки га­рын­җа хем, деңиздәки балык хем адамлара ылым өвредене Таңрыдан ягшылык диләрлер» дийди. Пыгамбер алайхыссалам: «Мусулман доганына хайрыны етирен адама согап ызлы-ызына гелер дурар» дийди. Пыгамбер алай­хыс­салам: «Ягшы сөзи эшиден мөмин оны адамлара өвретсе ве өзи оңа амал этсе, бейле иш онуң үчин бир йылың ыбадатындан со­гап­лыракдыр» дийди. Пыгамбер алайхыс­са­лам бир гүн сапара чыканда ики саны меҗ­ли­си гөрди. Оларың биринде Бейик Таң­ры­дан дилег эдйәр ве дилеглериниң Таңрының дер­гә­хин­де кабул болмагындан умыт эдйәр­лер, бейлекисинде болса ылым өвредйәрлер. Пыгамбер алайхыссалам: «Аллатагала бу ди­лег эдйәнлериң дилегини ислесе кабул эдер, ислесе хем кабул этмез. Эмма бу адамлара ылым өвредйәнлер барада айдыланда болса, он­да мениң өзүм хем мугаллым эдилип ибе­рил­дим» дийди. Соңра Пыгамбер алайхыс­са­лам оларың янына барып, гошулып отурды. Пыгамбер алайхыссалам: «Бейик Таңрының ма­ңа берен ылмы ве парасаты гөйә асмандан ере инен ягмыр ялыдыр. Ягмырың көп яган еринде көп отлар өсйәр. Ол ягмырың дүш­ме­дик еринде отлар өсмән гураяр» дийди. Би­рин­җи ягдайда ылмы билен адамлара пейда берйән алым, икинҗи ягдайда ылмы билен адамлара пейда бермейән алым гөз өңүнде тутуляр. Пыгамбер алайхыссалам: «Адам оглы өленде онуң ылмы дийәймесең, амалы үзүл­йәр» дийди. Пыгамбер алайхыссалам: «Ягшы­лы­га ёл гөркезиҗи ягшылык эден адам ялы­дыр» дийди. Пыгамбер алайхыссалам: «Ики ер­ден башга ягдайда гөриплик этмек ёкдур: Бир адама Бейик Таңры парасат берсе, ол па­расат билен меселелериң чөзгүтлерини айтса ве адамлара парасаты өвретсе; бир адама Ал­латагала байлык берсе, ол оны ягшы ишлере сарп этсе» дийди. Пыгамбер алайхыссалам: «Се­ниң ызыңа довам этдирҗеклер кимлер болар?» дийип сорадылар. Пыгамбер алай­хыс­салам: «Олар мениң сүннетими[1] довам эт­дирҗеклер ве адамлара оны өвретҗеклер бо­лар» дийип җогап берди.

Мертебели адамларың ве алымларың ылым өвретмек барадакы айдан сөзлеринден:

Омар (гой, Бейик Таңры ондан разы бол­сун!): «Ким адамлара хадыслары өвретсе, адам­лар олара амал этселер, онуң согабы амал эденлериң алҗак согабына барабар бо­лар» дийди. Ибн Апбас (гой, Бейик Таңры ондан разы болсун!): «Адамлара ягшылык этмеги өвредйән кишиниң гүнәсини гечмек­ли­ги хемме зат, хат-да сувдакы балыга ченли Аллатагаладан сорар» дийди. Алымларың би­ри: «Алым Аллатагала билен онуң халкының арасында дурар» дийипдир. Суфян Сөври (гой, Бейик Таңры оңа рехимдарлык этсин!) Аскалан шәхерине гелди. Ондан бу ерде хич ким хич зат барада сорамады. Ол: «Эгер мен бу ерден чыкып гитсем, онда шәхерде ылым хөкман өлер» дийди. Ол бейле сөзи ылым өв­рет­меклигиң согаплы ишдигини ве ылмың бу шәхерде ровачландырмагы исләп айдан болса герек. Ата (гой, Бейик Таңры ондан разы болсун!): «Мен Сагыт бин Мусеййебиң янына бардым. Ол аглап отуран экен. Ата оңа: «Се­ни нәме зат аглатды?» дийди. Сагыт: «Менден хич ким хич зат сорамаяр» дийди. Алым­ла­рың бири: «Хер замананың бир шамчырагы болар. Ол дөврүниң адамларына шөхле сачар» дийипдир. Хасан (гой, Бейик Таңры оңа ре­хим­дарлык этсин!): «Эгер алымлар болмадык болсалар, онда адамлар хайванлар ялы болар­дылар» дийди. Бейле сөзүң үсти билен алым­ларың адамлара ылым өвретмек билен олары хайванлыгың чәгинден ынсанлыгың чәгине чыкаряндыкларыны айтмак иследи. Акрама: «Ылым бир харытдыр» дийди. Оңа: «Ол нә­хи­ли харыт?» дийдилер. Ол: «Оны бирине бер­сең, ол оны уланса, шонда хем бахасы дүш­мән, терсине артян харытдыр» дийди. Яхя бин Мугаз: «Мухаммет алайхыссаламың ум­ма­тының алымлары адамлара ата-энелерин­ден хас рехимлирәкдир» дийди. Ондан: «Бу ягдай нәхили бейле боляр?» дийип сорадылар. Ол: «Чүнки олары ата-энелери дүнйәниң одун­дан горап саклаярлар, алымлар болса ола­ры ахыръет одундан горап саклаярлар» дий­ди.

Айдылышына гөрә ылмың башы дым­мак­дыр, соң диңлемекдир, соң ятламакдыр, соң амал этмекдир, соңра оны яйратмакдыр. Ай­ды­лыпдыр: «Ылмыңы билмейән адама өврет ве билмейән задыңы өврен. Эгер шейле этсең онда сен билмейән задыңы өвренерсиң, бил­йән задыңы болса ят бекләрсиң» дийди. Му­газ бин Җебел ылым өвренмек ве оны өв­рет­мек барада: «Ылмы өврениң: Ылмы өвренмек ыбадатдыр, оны өвретмек болса Таңрыдан горк­макдыр; ылмы окатмак тесбихдир (Таң­ры­ны тарыпламакдыр), ылмы дерңемек җи­хат­дыр (дин үчин ыхлас этмекдир), билмейән адама ылым өвретмек садакадыр, оңа ыхлас эт­мек габырда хемрадыр, екеликде ёлдашдыр, гайга дүшсең хем, шатлансаң хем сабыр­лы­лык­дыр, ят юртларда болсаң якын достуңдыр ве җеннетиң ёлуны салгы бериҗи шамчы­раг­дыр. Аллатагала ылым билен адамларың дере­җе­сини ёкары гөтерйәр, олары догры ёла гө­нүк­дирйәр ве ягшы ишлери этмеклиге үн­де­йәр. Алымларың ишлерине перишделер на­зар­ларыны салярлар ве ганатлары билен ола­рың айыпларының үстүни япярлар. Хер бир зат, хат-да деңиздәки балык хем, гуры ериң вагшы хайванлары хем, мөр-мөҗеклери хем, Асман хем, ондакы йылдызлар хем алым­ла­рың гүнәлерини гечмегини Таңрыдан сораяр­лар» дийди. Чүнки, ылым калплардакы на­дан­лыгы ёк эдиҗи дириликдир, гөречлере гараңкылыгы ягталдып гөркезйән нурдыр, бе­ден­лери эҗизликден халас эдйән гүйчдүр. Бен­де ылым билен ягшызадаларың дере­җе­си­не етйәр. Ылым барада пикирленмек согабы боюнча оразаның согабына барабардыр, ыл­мы өвретмеклик намазың согабына деңдир. Ылым билен ыбадат эдилйәр, вада берилйәр, Таңры тарыпланыляр, таквалыга етилйәр, га­рын­дашлык гатнашыгы, халал-харамы би­лин­йәр. Ылым өңбашчыдыр, амал болса онуң ызына дүшүҗидир. Ылым багтыярлыга элт­йәр ве мушакгатлы гүнлери арадан айыряр. Биз Бейик Таңрыдан өзүмизе ягшы ярдам бермеклигини сораярыс.