Başy » ЗАХЫТЛЫК КИТАБЫ » ГОРКЫ ВЕ ХУШУГ ХАКДА

Хасан Басры шейле гүррүң берйәр: «Пы­гам­бер алайхыссалам шейле дийди: «Эзиз ве Җелил Аллатагала айдяр: «Өзүмиң ыззатым­дан касам эдйәрин, бендәмде ики горкы би­лен ики рахатлыгы бир ерде җемләрин. Эгер дүнйәде менден аркайын болса, оны кыямат гү­ни горкузарын. Эгер дүнйәде менден горк­са, оны кыямат гүни рахатлыга говшурарын».

* * *

Кагп шейле диййәр: «Бир адамың етмиш пыгамбериңки ялы амалы болса-да, ол кыя­мат гүнүниң азабындан халас болмазлыкдан горкмалыдыр».

* * *

Хасан Басры шейле диййәр: «Сизден өң шейле адамлар яшап гечипди, олардан бири шу чагыл дашларың саны ялы хайыр-сахават этсе-де, кыямат гүнүниң элхенчлигинден ха­лас болмарын өйдүп горкарды».

* * *

Урва ибн Амыр шейле диййәр: «Кыямат гүни ынсанлара эден гүнәлери гөркезилер. Ол өз гүнәлериниң бирини гөренде: «Йөне мен сенден горкярдым» диер ве мундан соң онуң гүнәси гечилер». 

* * *

Хасан Басры шейле диййәр: «Пыгамбер алай­­хыссалам: «Бир адам эден гүнә иши се­бәп­ли җеннете гирер» дийди. Ондан: «Ол нә­хили?» дийлип соралды. Онда ол: «Эден гү­нәсини хич ядында чыкармаз, мыдама гөз өңүнде дурар. Нетиҗеде, онуң гүнәси гечилер ве җеннете гирер» дийди».

* * *

Абу Эйюп Энсары шейле диййәр: «Бир адам ягшы иш эдип, соң ол барада гүррүң эдер. Алланың янына гелйәнчә кичи гүнәлери хем эдер. Нетиҗеде, хеләк болмага якын­ла­шар. Шейле хем бир адам эрбет иш эдер. Ондан чекинер ве горкуп, ядындан чыкарман гезер. Нетиҗеде, Алланың янына гүнәлери гечилен ягдайда гелер».

* * *

Хасан Басры шейле диййәр: «Бир адам бир гүнә иш эдер, ол себәпли элмыдама гайгы-гус­салы болар. Ол гайгы-гуссасы зерарлы җеннете гирер».

Ибн Хазым хем бу барада шейле дийди: «Бир адам шейле бир эрбет иш эдер вели, эгер бир ягшы иш этсе-де, оңа бу эрбет ишден хас пейдалы болмазды. Шейле хем, ол шейле бир ягшы иш эдер вели, эгер онуң ерине бир эрбетлик этсе-де, онуң үчин эден бу ягшы ишинден зыянлы болмазды».

* * *

Абу Вайыл шейле диййәр: «Алла кыямат гүнүнде гулуның гүнәсини өртер, оны биаб­рай этмез. Оңа: «Билйәрмиң, билйәрмиң?» ди­ер. Ол хем: «Хава, хава» дийип җогап берер. Аллатагала хем: «Эгер сен гүнәңи билйән болсаң, сени багышладым» диер».

* * *

Саффан ибн Мухаррыз шейле диййәр: «Мен Абдылла ибн Омар билен гидип бар­ярдым. Онуң янына бир адам гелип: «Эй, Ибн Омар! Ресулалла гизлинлик хакда нәме диййәрди?» дийип сорады. Онда ол оңа: «Мен онуң шейле диендигини эшитдим: «Мөмин Реббине шейле бир голайлашар вели, Алла гүнәлериниң онуң үстүни өртер ве оңа онуң амал депдерини ятладар. Оңа гүнәлерини ык­рар этдирип: «Танаярмың, билйәрмиң?» ди­йип сорар. Ол хем: «Хава, Реббим билйәрин» диер. Ене ондан: «Билйәрмиң?» дийип сорар. Ол хем: «Хава, Реббим, билйәрин» диер. Соң хем оңа: «Мен гүнәлериңи сениң үчин өртдүм, бу гүн хем сениң гүнәлериңи гечйәрин» диер. Соң хем оңа ягшылыкларының нама депдери берлер. Капырлара болса шаятларың өңүнде йүзленер. Аллатагала бу барада шейле дийди: «Шаятлар хем: «Булар Реблери хакда ялан сөзлери тосланлар. Залымлара Алланың лаг­наты болсун!» диерлер»[1] дийди».

* * *

Абдылла ибн Мүбәрек шейле диййәр: «Ал­ла­тагаланың: «Олары улы горкы хем гайга ба­тырмаз»[2] аяты хакда Суфян Сөвриниң: «Улы горкы капырларың довзахың ичине зыңлан махалыдыр» диендигини эшитдим».

* * *

Хасан Басры Аллатагаланың: «Горкуп ве умыт эдип бизден дилег эдерлер ве бизе кө­ңүлден боюн эгиҗидирлер»[3] аяты барада: «Бу калпдакы ызыгидерли горкудыр» дийди.

* * *

Муҗахыт Эзиз ве Җелил Аллатагаланың: «Олар намазларында хушуг[4] ичинде болар­лар»[5] аяты хакда: «Бу хушуг намаз ичинде гы­мылдаман дурмакдыр» дийди.

* * *

Катада Эзиз ве Җелил Аллатагаланың мө­минлер барада: «Олар бош сөзден ве бош иш­ден даш дуруҗыдырлар»[6] аяты хакда: «Валла, олара Алланың батылдан совҗак буйруклары гелендир» дийди.

* * *

Шетдат ибн Эвс шейле диййәр: «Пыгамбер алайхыссалам: «Небсини пес тутуп, өлү­мин­ден соңы үчин алада эдйән киши данадыр. Неб­сини өзүниң хаю-хөвесине табын эден ве Аллатагала хакда батыл гүманлары болан киши эҗиздир».

* * *

Дамра ибн Хатып шейле диййәр: «Ресул­ал­ла шейле дийди: «Бу ымматдан алынҗак за­дың илкинҗиси аманат ве хушугдыр. Хатда бүтин дуркы билен Алладан горкян екеҗе адам хем гөрүп билмерсиң».

* * *

Муҗахыт Эзиз ве Җелил Алла Тебәрек ве Тагаланың: «Оларың йүзлериндәки аламат сеж­дәниң ызыдыр»[7] аяты хакда: «Бу аламат хушугдыр» дийди.

* * *

Хумейт Аграч хем Муҗахыдың ёкардакы аят­да агзалян аламатың хушуг ве песпәл­лик­дигини айдандыгыны роваят эдипдир.

* * *

Абу Езит Медени шейле диййәр: «Өңлер шейле дийилйәрди: «Бу ымматдан гөтерилҗек задың илкинҗиси хушугдыр»[8].

* * *

Абдылла ибн Месгут хер гезек Рабыг ибн Хусаймы гөрен махалы: «Песпәл ве мылайым адамлара бушлук бер»[9] аятыны окаярды. Себәби ол песпәл, мылайым ве дана адамды.

* * *

Хасан Басры шейле диййәр: «Валла, мен шейле адамлары гөрдүм, олар нахар иенле­рин­де сизиң дойшуңыз ялы доймаярдылар. Олар аз иердилер. Ишдәли, хөвесли ве эҗиз ягдайда нахардан эл чекердилер».

Ене Хасан Басры айдяр: «Оларың артыкмач эгин-эшиклери ёкды. Машгаласына нахар би­ширмеги табшырмазды. Ятанда-туранда ашак­ларына хич зат язмаздылар».

* * *

Абу Идрис Хавланы шейле диййәр: «Хич бир адам хушугдан хас говы боюн багыны дакынан дәлдир».

---