Başy » ЗАХЫТЛЫК КИТАБЫ » ХАРСЫДҮНЙӘЛИК ХАКДА

Хасан Басры бир гезек: «Валла, хич бир ыммат бу ымматың харсыдүнйәлиги ялы хар­сы­дүнйәлиге дучар болмады. Ене хич бир ым­мата бу ыммата эдилен несихат ялы несихат эдилмеди» дийди ве оларың бири-бирлерине эе чыкҗакдыкларыны, хормат-сылагларыны, гатнашыкларыны ве мерхеметлерини агзап: «Хич бир ыммата бу ыммата эдилен вагыз ялы харсыдүнйәлиге вагыз эдилмеди. Хич бир ыммат бу ымматың харсыдүнйәлиги ялы хар­сы­дүнйәлиге дучар болмады. Хатда кәбирлери шейле дереҗе аздылар велин, оларың бири до­ганының сүңклерини бөлек-бөлек эдип: «Ханы бир дирхем гетир! Ханы бир дирхем гетир!» диер. Бу иши хем, ол оңа диш гыҗап хем-де залымлык билен ерине етирер» дийди.

* * *

Хасан Басры ене шейле диййәр: «Ыслам! Ыс­лам нәме? Ол калбың Аллатагаланың янын­да пәк болмагы ве хер бир мусулманың сен­ден аркайын болмагыдыр».

* * *

Хасан Басры ене шейле диййәр: «Өңлер бир адам башга бир мусулман доганы ёгалан­соң, онуң машгаласының гүн-гүзераныны до­лан­дырмакда кырк йыл ярдам эдерди».

* * *

Хасан Басры ене-де шейле диййәр: «Саха­ба­ларың бири башга бир сахаба билен ду­шу­шан махалы, ичинден шейле дийип дилег эдер экен: «Эй, Аллам! Бизи хем, оны хем маг­пырат[1] эйле. Бизи хем, оны хем җеннете сал». Эмма инди пула гул болнансоң, хейхат!».

* * *

Абдырахман ибн Җубейр шейле диййәр: «Абуд-Дерда шейле дийди: «Бай доганлары­мыз, гөр, нәхили ынсаплы! Дин ишлеринде би­­зи сөййәрлер, дүнйә ишлеринде болса биз­ден айрылярлар. Олар билен йүзбе-йүз бола­нымда: «Эй, Абуд-Дерда! Сени Алла үчин сөй­­йә­рин» диййәр. Бир ишде оңа мәтәч бо­ла­ным­да болса, маңа көмек этмекден даш дуряр».

* * *

Ене Абуд-Дерда шейле диййәр: «Аҗаллары геленде байлары бизе сыгындыран Аллатагала хамду-сена болсун! Эмма биз өлүмимиз ге­ленде олара сыгынмак ислемейәрис. Элбетде, ол байлар кыямат-магшарда: «Кәшге, мен хем мухаҗырларың[2] гарыпларындан бир гарып болсадым!» диер».

* * *

Хасан Басры шейле диййәр: «Мөмин мө­миниң бир бөлегидир, оларың мәтәчлиги ве дер­ди умумыдыр. Бири бейлекисиниң йүкүни чекер, шатлыгына шатланар, гынанҗына гы­нанар. Олар бири-бирлериниң айнасыдыр. Он­да халамаян зады гөрсе, оңа пәсгел болар, оны дүзедер, Хак ёлуна гөнүкдирер. Гизлин­ликде ве әшгәрликде хемме ерде оны горар.

Хакыкатдан хем, саңа достуң себәпли бир язгыт берлер. Сөен кишиңи яда саландыгың үчин хем саңа бир язгыт берлер. Онуң ялы болян болса, достларыңы, доганларыңы ве отурҗак ерлериңи говы сайла!».

* * *

Хасан Басры шейле диййәр: «Эсвет ибн Серич метҗитде[3] гүррүң берйәнлериң бириди. Ол метҗидиң арка тарапында кысса гүррүң берерди. Бир гүн оларың сеслери гаталды, метҗидиң өңүнде отуранлар оларың үстүне гыгырдылар. Муҗахыт ибн Месгут Сулеми оларың янына барды. Оңа ер бердилер. Ол:

— Мен отурмак үчин гелмедим. Эгер ма­за­лыҗа отурҗак болсаңыз отурың. Сизиң сес­лериңиз гаты чыкяр, метҗит җемагаты сизи язгарды. Мусулманларың халамаян задындан даш дуруң! Алла сизе мерхемет этсин! — дий­ди.

Олар хем:

— Алла сизе хем мерхемет этсин, сениң не­си­хатыңы кабул эдйәрис — дийдилер».

* * *

Селман ибн Рабыга казы Шурейхден өң казы болупды. Ондан бир меселе барада со­ра­дылар, ол хем ялңыш җогап берди. Онда Амр ибн Шурахбил: «Бу меселедәки хөкүм шейле-шейледир» дийип, догры җогабы айтды.

Селманың муңа гахары гелди ве ягдайы Куфәниң хәкими Абу Муса Эшгара шикаят этди. Ол хем: «Эй, Селман! Саңа лайык зат, сениң гахарланмазлыгыңды. Эй, Амр! Саңа лайык зат хем, муны онуң гулагына айтма­гың­ды» дийди.

                                                                                           

* * *

Хасан Басры шейле диййәр: «Аша гитмән сөйүң ве аша гитмән гахарланың. Кәбир адамлар кәбир кишилериң сөйгүлеринде аша гитдилер ве хеләк болдулар. Кәбир кишилер хем кәбир кишилере душманчылыкда аша гитдилер ве хеләк болдулар. Сөйгүңде ченден гечме! Өйке-кинеде хем чәкден чыкма!

Ким доганының өңүнде оны өртйән бир пер­де гөрсе, оны ачмасын! Доганыңы шугул­лама! Себәби саңа оны шугулламак гадаган эди­лендир. Оны ичгин билҗек болуп, ичине аралашма! Ондан дашлашма!».

* * *

Ысхак ибн Решит шейле диййәр: «Хезрети Омар шейле дийди: «Өзүниң гизлин эдйән задыны башга адамларың әшгәр этмегини ислемеги, өзүниң эдйән ишини башгалар эден­де гахарланмагы, өзи билен бир меҗ­лис­де отуран достуны я-да өзүне дегишли бол­ма­дык меселеде кимдир бирини ынҗытмагы шол ынсана кемчилик хөкмүнде етер».

* * *

Мухаммет ибн Аббат ибн Җапар шейле диййәр: «Ибн Апбас шейле дийди: «Улы хор­матыма лайык киши мениң билен гатнашян кишидир».

* * *

Сүлейман ибн Муса шу хадысы гүррүң бер­ди: «Эрбет достлук — сөгүнч гүрлемек, хар­сыдүнйәлик, эрбет ахлакдыр».

* * *

Хаҗҗач ибн Фурафиса шейле диййәр: «Китапларың биринде бизе шу маглумат ге­лип говушды: «Ким маслахатлашман бир иш этсе, бу оны кынчылыга элтер. Ким өзүне зу­лум эденден эли, дили билен ар алмаса ве оңа өйке-кине этмесе, ине, ол киши анык ылым эесидир. Ким өзүне зулум эден киши үчин Ал­ланың багышламагыны дилесе, ине, ол шей­таны еңендир».

* * *

Абу Разин шейле диййәр: «Бир адам Фу­да­йыл ибн Безваның янына гелип:

— Пылан адам сени яманлады — дийди.

Ол хем:

— Мен оңа эмр эдене гахарланярын. Алла ме­ни хем, оны хем багышласын! — дийди.

Ондан:

— Оңа эмр эден ким? — дийдилер.

Ол:

— Шейтан — дийип җогап берди».

* * *

Суфян Сөври шейле диййәр: «Хаҗҗач ха­чан­да Фудайыл ибн Безваны өлдүрмекчи бо­ланда, ондан:

— Мен сени ёкары везипә беллемедимми? — дийип сорады.

Ол:

— Ёк, терсине, сен мени гул эдипдиң — дий­ди.

Хаҗҗач:

— Саңа хормат-сылаг этмедимми? — дийип сорады.

Ол:

— Ёк, терсине, мени песелтдиң — дийди.

Хаҗҗач:

— Сени хөкман өлдүрҗек — дийди.

Ол:

— Хич хили гүнәсиз ере ве хич хили эт­ми­шим болмаса хем шейдермиң? — дийип со­рады.

Хаҗҗач:

— Сени хөкман өлдүрерин — дийди.

Ол:

— Онда мен саңа давагәр боларын — дий­ди.

Хаҗҗач:

— Ол ягдайда мен сени еңерин — дийди.

Онда ол:

— Ол гүн сенден башгасы эмин болар — дийди.

Хаҗҗач:

— Сен хич сув датман өлерсиң! — дийди.

Ол хем:

— Онда мен оңа сенден өңүрти барарын — дийди.

* * *

Хасан Басры шейле диййәр: «Пыгамбер алай­хыссалам айтды: «Алланың янында бир кишиниң ювдан өйке-кинесинден я-да бир бела үчин эдилен сабыр ювдумындан хас говы хич бир ювдум ёкдур. Алланың янында хич бир дамҗа Алланың горкусы билен дөкүлен бир дамҗа гөзяшдан я-да Алла ёлунда дө­күлен бир дамҗа гандан хас говы дәлдир».

* * *

Абдылла ибн Мүбәрек шейле диййәр: «Бир адам Мекхула: «Пыланы сени яманлады» дий­ди. Ол хем: «Алла оңа мерхемет этсин! Ол шей­таның хилесине гидип алданыпдыр» ди­йип җогап берди».

* * *

Рафыг Хайыр Тайы шейле диййәр: «Мен Абу Бекр Сыддык билен бир газавата биле гат­нашдым» дийди ве шейле роваят этди: «Абу Бекр Сыддык шейле дийди: «Ким мө­мин­лере зулум этсе, Алланың өңүнде нәхак иш этдиги болар. Себәби мөминлер Алланың гоңшулары ялы оңа якындырлар. Аллатагала гулларының гачыбаталгасыдыр.

Алланың адындан ант ичйәрин, мөмин киши гоңшусының гойны я-да дүеси бир бела учраса, муңа гынанып, узын гиҗәни гынанҗы зерарлы эндам-җаны чишен ягдайда гечирер. Аллатагала өз гоңшусына дегени үчин, эл­бет­де, газапланар».

* * *

Езит ибн Мейсере шейле диййәр: «Мө­ми­ниң ахы-наласы сени якмасын! Чүнки, онуң саг эли Алланың элидир. Хер гүн еди гезек бүд­рәп йыкылса-да, оны тутуп галдырар».

* * *

Абу Сагыт Худры шейле диййәр: «Ресул­ал­ла өйден хем чыкмаян гыздан хем хас утан­җаңды. Халамаян бир задыны гөренде, онуң халамаяндыгыны йүз-кешбинден аңярдык».

* * *

Энес ибн Мәлик шейле диййәр: «Пыгамбер алайхыссалам айтды: «Сиз өзүңиз үчин сөй­йән задыңызы, доганыңыз үчин сөймесеңиз, иман этдигиңиз болмаз, иманыңыз кәмил бол­маз».

* * *

Атыйе Куфы Аллатагаланың: «Гүррүңсиз, сен (эй, Мухаммет) кәмил ахлага эесиң»[4] диен аят барада «Сен Гурханың эдебине эесиң» дий­ди.

* * *

Абу Селеме ибн Абдырахман шейле дий­йәр: «Ресулалла шейле дийди: «Мөмин хор­ма­та лайык, йүзи нурлы, юмшак хәсиетли, ягшы ах­лаклы болмалыдыр. Гүнәкәр болса занды­яман­дыр, алдавчыдыр».

* * *

Катада шейле диййәр: «Ибн Омар шейле дий­ди: «Алланың янында газаба иң көп лайык гул — көп айыплаян ве нәлетлейән кишидир».

* * *

Рыях ибн Убейда гүррүң берйәр: «Мен бир гезек Омар ибн Абдылэзизиң янында отыр­дым. Хаҗҗаҗың ады агзалды. Оңа сөгдүм ве гаргадым. Онда Омар: «Гараш эй, Рыях! Ме­ниң эшидишиме гөрә, бир адам зулум этсе, маз­лум[5] хем залыма сөгүп, гаргынып, яманлап аша гитсе, ондан хаклы киши ялы залымың хем онда хакы болар» дийди».

* * *

Хеким ибн Җабыр шейле диййәр: «Абуд-Дер­да бир гезек достларының арасында йүзү­ни япып, гышарып ятырды. Оларың янындан бир насраны[6] руханысы гечип гитди. Руханы­ның гарынлакдыгы олары хайран галдырды. Олар:

— Эй, Аллам! Сен оңа нәлет эт. Ол нәхили гарынлак ве семиз — дийдилер.

Абуд-Дерда йүзүни ачып:

— Яңы сизиң яныныңыздан гечен ким? — дийип сорады.

Оңа:

— Насраны руханысы — дийдилер.

Онда Абуд-Дерда:

— Хич кими нәлетлемәң, себәби нәлет эден киши кыямат гүнүнде Алланың янында дог­ру­чыл болуп билмез — дийди».

* * *

Абу Меръем Гассаны шейле гүррүң берйәр: «Бир гезек гошунымыздан бир топар адам яй атмак үчин ярыша чыкдылар. Оларың бири хем Сагыт ибн Амырды. Ярыш махалы хова гызды. Сагыт селлесини башына орады. Онуң сачлары дүшүпди. Сагыт хер гезек ок атанда, атан зады барада оңа бир затлар айдян эмин оны танамаяндыгы үчин:

— Эй, кел! — дийип йүзленйәрди.

Сагыт оңа:

— Эгер перишделериң саңа нәлет этмегин­ден горкмаян болсаң, онда айдыбер — дийди.

Ярышянларың бири:

— Перишделер нәме үчин оңа нәлет этсин? — дийип сорады.

Сагыт хем:

— Ким бир адамы өз адындан башга бир ат билен чагырса, перишделер оңа нәлет эдерлер — дийди».

* * *

Абу Шурейк шейле диййәр: «Ресулалла шей­ле дийди: «Бир мусулманы шатландыр­мак, онуң бир кынчылыгыны деп этмек, бер­ги­сини үзмек я-да ач болса доюрмак Алла үчин амалларың иң говусыдыр».

* * *

Убейдылла ибн Захр бир достундан роваят эдйәр: «Ресулалла шейле дийди: «Ким бир мөминиң гөзүни айдың этсе, бегендирсе, Алла хем кыямат гүни онуң гөзүни айдың эдер».

* * *

Сехл ибн Мугаз ибн Энес Җухени ка­ка­сындан гүррүң берйәр: «Ресулалла шейле дий­ди: «Ким бир мөмини оны айыплаян бир мы­на­пыкдан гораса, кыямат гүнүнде Аллатагала оны довзах одундан гораҗак бир перишде ибе­рер. Ким бир мусулмана төхмет япып, айып­ласа, айдян задының җезасыны чекйән­чә, Аллатагала оны довзахың көпрүсиниң үс­түнде саклар».

* * *

Шехр ибн Хушып бизе Эсма бинти Езидиң шу хадысы эшидендигини роваят эдйәр: «Ре­су­л­алла шейле дийди: «Ким ёк махалы до­га­нының намысыны гораса, оны отдан азат эт­мек Аллатагала үчин ваҗып болар».

* * *

Абу Хурейра шейле диййәр: «Ресулалла шей­ле дийди: «Бир мусулманың башга бир му­сул­маның көңлүне горкы салмагы халал дәлдир».

* * *

Хемзе ибн Абде шейле диййәр: «Ресулалла шейле дийди: «Бир мөминиң доганына ёвуз­лык гөркезмеги я-да оңа доганының эзъет берҗек назар билен серетмеги халал дәлдир».

* * *

Алкама бизе Абдылладан шейле роваят эд­йәр: «Бир гезек бир адам гелип:

— Пылан киши мениң эҗем барада шейле-шейле затлар айтды — дийип шикаят этди.

Абдылла сесини чыкарман дымды. Ол адам ене-де:

— Ол эҗем барада шейле-шейле затлар айт­ды — дийип айтды.

Онда Абдылла оңа:

— Сен оны эййәм ики гезек айтдың — дийди».

* * *

Абу Бекр ибн Хазм шейле диййәр: «Ресул­алла шейле дийди: «Ики дост диңе Алланың оларың арасында гоян бир ынамы билен гат­нашар. Шонуң үчин оларың бири-бирлерине халамаян затларыны айтмагы халал дәл».

* * *

Ыкрыма ибн Халыт шейле диййәр: «Ресул­алла шейле дийди: «Ики киши үчүнҗиниң янын­да ювашҗадан хүмүрдешип гүрлеш­ме­син. Себәби бу үчүнҗә ёкуш дегер. Алла бол­са, мөминиң гөвнүне дегилмегини халамаз».

* * *

Сехл ибн Сагт шейле диййәр: «Пыгамбер алайхыссалам айтды: «Мөмин мөминиң янын­да тениндәки яра ялыдыр. Ярасы се­бәп­ли беден нәхили эҗир чекйән болса, мөмин хем мөмин үчин шейле эҗир чекер».

* * *

Энес ибн Мәлик шейле гүррүң берйәр: «Биз Ресулалланың янында отыркак, ол бизе:

— Хәзир сизе җеннет әхлинден бири гелер — дийди. Шол махал энсарыдан бир адам сакгалындан тәрет сувуны дамдырып, чеп элине сандалларыны[7] алып гелди. Эртеси гүн Ресулалла бизе ене: 

— Хәзир сизе җеннет әхлинден бир адам гелер — дийди. Ол адам ене дүйнки ялы гөр­нүш­де чыкып гелди. Биригүн ене Ресулалла бизе:

— Хәзир сизе җеннет әхлинден бир адам гелер — дийди. Ол адам ене-де шол өңки яг­да­йында гелди. Ресулалла туруп гиденсоң, Амр ибн Асың оглы Абдылла ол адамың ызы­на дүшди ве оңа:

— Какам билен гыгырышдым. Үч гиҗе өе гелмеҗекдигиме ант ичдим. Эгер ругсат бер­сең, антымың вагты гечйәнчә, мени яныңда сак­ласаңыз — дийди.

Ол хем:

— Боляр — дийип җогап берди.

Энес айдяр: «Мундан соң Абдылла үч гүн­ләп онуң янында болды. Онуң гиҗе еринден туряндыгыны гөрмеди. Диңе дүшегинде ятыр­ка Алланы ятлаярды ве оңа текбир гетир­йәр­ди[8]. Соң эртир намазы үчин турярды ве говы тәрет алярды».

Абдылла айдяр: «Шейле хем мен онуң ха­йыр­дан башга зат айдандыгыны эшитме­йәр­дим. Үч гиҗе гечип, онуң эдйән ишлерини аз гөрүп башланымдан соң, өй эесине:

— Эй, Алланың гулы! Какам билен ара­мыз­да хич хили дава-җенҗел ёк. Йөне мен Ре­сулалланың үч гезек сен барада: «Хәзир си­зе җеннет әхлинден бири гелер» диендигини эшит­дим. Үч гезек хем сен чыкдың. Сениң нә­ме эдйәндигиңи гөрейин ве саңа уяйын ди­йип, өйүңе гирмек иследим. Сениң улы, ар­тык­мач бир зат эдйәндигиңи гөрмедим. Сени Ресулалланың айдан задына етирен зат нәме? — дийип сорадым.

Онда ол маңа:

— Сениң гөрен затларың — дийди. Мен онуң янындан гайтмакчы боланымда, ол мени чагырып ене-де:

— Диңе сениң гөрен затларың. Йөне мен шу­гулларың хич хайсына өйке-кине этмейә­рин. Хич бир мусулмана Аллатагаланың оңа берен хайры себәпли гөрипчилик этмейәрин — дийди.

Онда Абдылла ибн Амр оңа:

— Ине сени етирен шудур! Ол хем бизиң гүйҗүмизиң етмедик задыдыр — дийди».

* * *

Омар ибн Хаттап хутбада шейле диерди: «Бир кишиниң ат-абрайы билен өвүнмеги си­зи гең галдырмасын. Ким аманаты ерине ети­рип, адамларың мал-мүлкүнден ве намысын­дан эл чексе, ол хакыкы кәмил адамдыр!».

* * *

Энсарылардан болан Җабыр ибн Абдылла ве Абу Талха ибн Сехл роваят эдйәрлер: «Ре­сул­алла шейле дийди: «Бир мусулманың ат-абрайының басаланан еринде я-да ар-намы­сы­на деглен еринде, оны көмексиз гоян ки­шини Аллатагала хем ол мәтәч болан махалы көмексиз ве бичәре ягдайда гояр. Шейле хем, ар-намысына деглен я-да ат-абрайының деп­ги­ленен, хорланан еринде бир мусулмана кө­мек эдене Аллатагала хем хөкман ол мәтәч ма­халы оңа көмек эдер».

* * *

Хасан Басры шейле диййәр: «Ресулалла шей­ле дийди: «Иса алайхыссалам бир адамы (шә­гиртлериниң бири болмалы) алтын огурла­ян­дыр өйтди ве ондан:

— Эй, пылан! Зат огурладыңмы? — дийип сорады.

Ол хем:

— Өзүнден башга ылах болмаяндан ант ич­йәрин, огурламадым — дийип җогап берди.

Хезрети Иса хем:

— Алла догрудыр! Гөзүм ялан сөзледи? — дий­ди».

* * *

Омар ибн Абдылэзиз шейле диерди: «Эгер саңа аша агыр дүшмесе, достуң хакдакы пи­ки­риң ягшы болсун!».

* * *

Абу Бекр Сыддык оглы Абдырахмана гоң­шу­сы билен гыгыршып дурка габат гелди. Оңа: «Гоңшың билен давалашма! Себәби адам­лар гидер, гоңшың галар!» дийди.

* * *

Хасан Басры шейле диййәр: «Мусулманың ахлагының иң говусы багышламакдыр».

* * *

Абу Хурейра шейле диййәр: «Ресулалла шейле дийди: «Җебрайыл маңа гоңшы барада шейле бир маслахатлары берди вели, гоңшым маңа мирасдүшер болар өйтдүм».

* * *

Абу Хурейра шейле диййәр: «Ресулалла шей­ле дийди: «Гоңшусы зулумындан аманда болмадык бенде хич хачан кәмил имана етип билмез».

* * *

Хузейфа шейле диййәр: «Көп ялан сөз­ле­йән ве гыбат эдйән адам җеннете гирмез».

* * *

Мутталып ибн Хинтап шейле диййәр: «Бир адам Ресулалладан:

— Гыбат нәме? — дийип сорады.

Ол хем:

— Бир адамың ислемейән ягдайыны айтма­гың­дыр — дийди.

Ол адам:

— Бу ягдай хакыкат болсадамы? — дийип сорады.

Пыгамберимиз хем:

— Эгер ол хакыкат болса гыбатдыр, хакы­кат болмаса төхметдир — дийди».

* * *

Амр ибн Шугайп какасындан, ол хем ата­сын­дан роваят эдйәр: «Бир адамы Ресулал­ла­ның янында агзап:

— Ол бермесең иймез, мүндүрилмесе мүн­мез — дийдилер.

Пыгамберимиз:

— Сиз онуң бар болан зады билен гыбаты­ны этдиңиз — дийди».

* * *

Абдылла ибн Месгут шейле диййәр: «Гыбат сениң доганың онда бар болан задыны айт­ма­гыңдыр. Онда болмадык зат билен оны ятла­саң, ине, ол төхметдир».

* * *

Хасан Басры шейле диййәр: «Ресулалла шей­ле дийди: «Ким бир мусулманың гыбат би­лен этини ийсе[9], Аллатагала оңа отдан бир лукма берер. Ким мусулман доганына төхмет лыбасыны гейдирсе, Аллатагала хем оңа отдан бир лыбас гейдирер. Ким бир мусулманың ай­быны ачса, Аллатагала хем оңа шол айбы берер. Ким бир мусулмана рыягәрлик[10] этсе, Ал­латагала хем оңа эдил шонуң ялы херекет эдер».

* * *

Абу Хурейра шейле диййәр: «Ресулалла шей­ле дийди: «Ким хасса болан мусулман до­га­нының хал-ягдайыны сораса, Аллатагала хем: «Өрән говы этдиң! Саг-аман гит! Җен­нет­де өзүңе бир ер тайярладың» диер».

* * *

Сагт Тайы шейле диййәр: «Бир адам Алла ёлун­дакы доганыны говы гөрүп, онуң билен душушмага хөвес билдирип, онуң билен ду­шуш­макдан хош болуп, хал-ягдайыны сораса хөк­ман бир перишде онуң ызындан шейле ди­ер: «Өрән говы этдиң! Җеннет саңа несип этди!».

* * *

Абу Хурейра шейле диййәр: «Бир адам баш­га бир юртдакы доганының янына зыя­ра­та чыкды. Аллатагала онуң ёлунда бир пе­риш­дәни гөзегчи эдип гойды. Ол адам яңкы пе­риш­дәниң дуран ерине геленде, перишде оңа:

— Нирә гитмек ислейәрсиң? — дийип сорады.

Онда ол адам:

— Бу шәхердәки бир дин доганыма зыярат эт­мек ислейәрин — дийди.

Перишде:

— Ондан бир зада гарашярмың? — дийип сорады.

Онда ол адам: 

— Ёк, диңе мен оны Эзиз ве Җелил Алла үчин сөйдүм — дийди.

Онда перишде:

— Мен Алланың саңа иберен илчиси, сен нәдип оны Алланың ёлунда сөййән болсаң, Алла хем сени сөйди — дийди».

* * *

Абу Хурейра пыгамберимизиң: «Аллатагала кыямат гүнүнде айдар: «Мениң бейиклигим үчин бири-бирлерини сөенлер ниреде? Өз кө­ле­гәмден башга көлегәниң болмадык бу гү­нүн­де, олары өз көлегәмде отурдарын!» дийип айдандыгыны роваят этди».

* * *

Абу Салым Җейшаны өйүнде вагты Абу Умейяның янына гелди. Ол: «Мен Абу Зерден Ресулалланың: «Сизиң бириңиз достуны сөй­се, онуң өйүне гелсин ве оны Алла үчин сөййәндигини айтсын» диендигини эшитдим». Шонуң үчин хем мен мунуң үчин сениң өйүңе гелдим» дийди.

---