Başy » ЗАХЫТЛЫК КИТАБЫ » ДӨРДҮНҖИ БӨЛҮМ ДҮНЪЕ МАЛЫНА КОВАЛАШМАЗЛЫК ХАКДА

Салым ибн Абулҗагт шейле диййәр: «Хез­рети Омар ибн Хаттап Нугман ибн Мукрыны Кескер[1] шәхерине хәким белледи. Нугман хем хезрети Омара хат язып, Алланың адындан ант ичип, өзүни хәкимликден бошадып, му­сул­манлар билен газавата ибермегини хайыш этди. Хатында Кескериң өзи үчин беземен бир кемчин аяла меңзейәндигини язды. Хез­ре­ти Омар хем оны везипесинден бошадып, Нихавенде[2] иберен гошуны билен газавата иберди».

* * *

Ибн Месгут бир гезек:

— Сиз бу гүн Ресулалланың сахабаларын­дан хем көп гайрат-тагалла эдип, көп намаз ока­ярсыңыз. Эмма олар сизден хайырлыды­лар — дийди.

Ондан:

— Нәме үчин? — дийип сорадылар.

Онда ол:

— Себәби олар сизден хас канагатлы бо­луп, ахырете көп хөвес эдердилер — дийди.

* * *

Мисвер ибн Махреме шейле диййәр: «Ре­сул­алла билен Бедр сөвешине[3] гатнашан ве Амыр ибн Бени Луэйиң досты болан Амр ибн Авф шейле хабар берди: «Пыгамбер алайхыс­салам Абу Убейда ибн Җеррахы серкерде эдип, бир ере иберди. Соң ол Бахрейнден мал-мүлк билен гайдып гелди. Энсарылар[4] Абу Убейданың гелендигини эшитдилер. На­маз вагты болансоң, энсарылар Ресулалла билен эртир намазына дурдулар. Пыгамбе­ри­миз намаз окансоң, олара тарап өврүлди. Абу Убейда билен йүзбе-йүз отурды. Энсарылара середип, йылгырып:

— Ялңышмаян болсам, сиз Абу Убейданың бир затлар гетирендигини эшиденсиңиз — дий­ди.

Олар:

— Хава, эй, Алланың илчиси! — дийдилер.

Ресулалла:

— Сизе шатландырыҗы затлары хабар бе­ре­йин. Сиз өзүңизе шатлык гетирҗек зада га­ра­шың. Шатланың, умыдыгәр болуң. Алланың адындан ант ичйәрин, мениң сиз үчин горкян задым гарыплык дәл. Йөне сизден өңкүлере ги­ңишлик берлиши ялы, сизе хем дүнйәниң гиңелдилмегинден, оларың бири-бирлери би­лен бәслешишлери ялы сизиң хем бәслеш­ме­ги­ңизден, шу себәпли дүнйәниң олары хеләк эдиши ялы, сизи хем хеләк этмегинден горк­я­рын — дийди».

* * *

Урва билен Сагыт ибн Мусейеп шейле дий­йәрлер: «Хеким ибн Хызам шейле дийди: «Мен Ресулалладан бир зат хайыш этдим, ол хайыш эдип соран задымы маңа берди. Соң ене хайыш этдим, ене берди. Соң үчүнҗи ге­зек хайыш этдим, ене берди. Соң маңа:

— Эй, Хеким! Бу мал-мүлк гөк өнүм ялы тагамлыдыр. Ким оны небсине буйрмак би­лен алҗак болса, оңа берекетли болар. Неб­си­ни өңе тутмак билен алҗак болса, онда оңа берекет берилмез. Бу ийип доймадык ялы бо­лар. Ёкардакы берйән эл, ашакдакыдан ха­йыр­лыдыр — дийди.

Онда Хеким оңа:

— Эй, Алланың илчиси! Сени хак билен ибе­рен Алладан ант ичйәрин. Индиден бейләк тә дүнйәден гайдянчам хич кимден хич зат ислемерин — дийди.

Соң хезрети Абу Бекриң халыпалык дөв­рүн­де олҗадан пайыны алмагы үчин Хекими чагырса-да, ол ондан хич зат алмады. Соң хезрети Омар хем олҗадан пайыны алмагы үчин оны чагыранда, ол зат алмакдан гача дур­ды. Онда хезрети Омар: «Эй, мусулманлар! Сизи Хекиме шаят тутунярын. Мен шу ол­җа­дан онуң пайыны берйәрин. Ол хем хакыны ал­макдан боюн товлаяр» дийди.

Хакыкатдан хем, Хеким Ресулалладан соң, хич кимден хич зат алмады».

* * *

Укба ибн Амыр шейле диййәр: «Ресулалла арадан секиз йыл геченсоң, Ухут сөвешиниң[5] шехитлери үчин гөйә дирилериң мерхумлар билен хошлашышы ялы җыназа намазыны ока­ды. Соң мүнбере чыкып: «Мен сизиң өңүңизден гидйәрин ве сизе шаят боларын. Душушҗак еримиз көвсер ховзудыр[6]. Мен шу махал шу дуран еримден оңа середип дурун. Мен сизиң Алла шәрик гошмагыңыздан горк­ма­я­рын. Мен сизиң дүнъе малыны газанҗак болуп бири-бириңиз билен бәслешмегиңизден горкярын» дийди.

Равы Укба айдяр: «Бу мениң Ресулалла соң­кы гезек бакышым болды».

* * *

Ибн Месгут шейле диййәр: «Пыгамбер алай­хыссалам айтды: «Яшаян ериңизден баш­га ерде экин ерини эдинмәң, ёгсам дүнйә хө­вес билдирерсиңиз. Мединеде болана Меди­не­дәки, Разанда болана Разандакы ер етер­лик». Разан Мединәниң голайында бир ердир.

* * *

Амыр ибн Бени Луэйден ве Ресулалланың сахабаларындан болан Абдылла ибн Сагды шейле диййәр: «Бир гезек дүйшүмде бир дага чыкдым. Онуң үстүндекәм гөзъетимиң өңүни тутан улы атлы топар пейда болды. Олар маңа голайлашанларында арадакы җүлге олара бе­зенип, дүнйәниң әхли гөзелликлерини ве гүл­лерини гөркезди. Олардан екеҗе атлы хем ола­ра гөвүн бөлмеди. Олар ол ерден гечен­соң­лар, җүлге өңки ягдайына өврүлди. Җүлге Ал­ланың ислейши ялы өңки ягдайында галды.

Соң өңүмден олара меңзеш башга бир то­пар чыкды. Олар биринҗи топарың гелен ери­­не етенлеринде, җүлге олара дүнйәниң әх­ли гөзелликлерини гөркезди. Оларың ичинден улагларындан дүшмән бу гөзелликлерден алан-да, алмадык-да барды. Олар ол ерден ге­ченсоңлар, җүлге ене өңки ягдайына өврүлди. Җүлге Алланың ислейши ялы ол ягдайда гал­ды.

Соң үчүнҗи топар пейда болды. Олар ики топарың гелен ерине барансоңлар, җүлге дүн­йә­ниң әхли ныгматларыны, гөзелликлерини олара гөркезди. Олардан иң өңдәки барян ула­гы­ны чөкерди. Екеҗе атлы хем ондан геч­ме­ди. Ол җүлге дүнйәди. Нетиҗеде, олар дүнйә ал­данып, дүшдүлер. Ковмумдан ант ичйәрин, олар алдандылар ве оларың улаглары хем га­чып гидипди».

* * *

Хасан Басры шейле диййәр: «Пыгамбер алай­хыссалам айтды: «Мениң, сизиң ве дүн­йә­ниң мысалы, тозап ятан бир чөле дүшен ве ондан нәче йөрәндигини, ене-де мензилиң көп я аз галандыгыны билмейән, атлары ядап эҗизләп, азыклары гутарып, чөлүң ортасында йыкылып галан, өзлериниң хеләк болҗак­дык­ла­рына гөзлери етен бир топарың мысалына меңзейәр. Ине, олар шейле халдакалар, өңүн­ден сачларындан сув дамып дуран, тәзе эшик­ли бир адам чыкар. Олар хем:

— Бу адам обаның голайдадыгының хабар­чы­сы болса герек — диерлер.

Соң ол адам буларың янына гелер. Олар­дан:

— Сизиң бу халыңыз нәме? — дийип сорар.

Олар хем:

— Гөршүң ялы бизиң атларымыз тапдан дүшди, азыгымыз гутарды, чөлүң ортасында гал­дык. Ондан нәчерәк гечендигимизи бил­ме­йә­рис — диерлер.

Онда ол:

— Эгер сизи сүйҗи ве ганып-ганып ичҗек сувуңыза, гөк өвүсйән бакҗалара элтсем, маңа нәме берерсиңиз? — дийип сорар.

Олар:

— Сен нәме дийсең биз разы — диерлер.

Ол адам хем:

— Маңа гаршы чыкмаҗакдыгыңыз барада әхт ве сөз берйәрсиңизми? — дийип сорар.

Олар хем оңа гаршы чыкмаҗакдыклары ба­рада сөз берерлер. Ол хем олары ызына өв­рүп, гөк өвүсйән баг-бакҗалара ве хезил эдип ичер ялы сүйҗи сувлы чешмелере гетирер. Ол ерде бираз дурансоң:

— Бу ерден хем хас отлы бир бакҗа, шу су­вуңуздан хем сүйҗи сува элтейин — диер.

Онда оларың көпүси:

— Бизиң муңа гүйҗүмиз етмез, биз шуңа зордан етдик, бу бизе етер — диерлер.

Онда олардан бир топар:

— Сиз оңа гаршы чыкмаҗакдыгыңыз бара­да әхт ве сөз бермәнмидиңиз? Ол сизе илкин­җи сөзүнде догрусыны айдыпды. Соңкы сөзи хем башкысы ялыдыр — диер.

Соң ол адам йөрәр, топар хем онуң ызы билен йөрәрлер. Ол адам олары гөк өвүсйән бакҗалара ве сүйҗи сувлы чешмә алып гидер. Галанларың үстүне болса, гараңкы дүшенсоң, душман гелер ве олары гыран-җыран эдип есир алар».

---