НАМАЗЫҢ ВЕ МЕТҖИТДЕ ОТУРМАГЫҢ СОГАБЫ ХАКДА
Абу Хурейра пыгамберимизден шейле хадыс роваят эдйәр: «Ягшы сөз садакадыр. Намаз үчин әден хер бир әдимиң хем садакадыр».
* * *
Хабып ибн Абу Сабыт шейле дийди: «Өңлер шейле дийилйәрди: «Алла онуң өйүнде, ягны метҗитде зыярат эдиң. Оңа иң говы зыярат өйүне эдиленидир. Себәби халкы Эзиз ве Җелил Алладан говы танаян хич ким ёкдур».
* * *
Сагт ибн Ыбрайым какасындан роваят эдйәр: «Омар ибн Хаттап метҗитде бир адамың гаты сес билен гүрлейәндигини эшитди. Оңа: «Сен өзүң ниреде гезип йөрендигиңи билйәң дәлми?» дийди».
* * *
Убейдылла ибн Абу Җапар шейле диййәр: «Пыгамбер алайхыссалам:
— Ким Алланың чагырышына җогап берип, Алланың метҗитлерини говы безесе, онуң совгады җеннетдир — дийди.
Ондан:
— Эй, Алланың илчиси! Алланың метҗитлерини беземек нәмедир? — дийип соралды.
Онда пыгамберимиз:
— Ол ерде сесиңи гаталтмазлык, эрбет сөз айтмазлык — дийди».
* * *
Сухейл ибн Хассан Келби шейле диййәр: «Хакыкатдан хем Аллатагала метҗитде отуран гулы үчин җеннетде бөвүрлери чишип ылгаян йындам бир аты тайярлар. Перишделер оңа салават айдарлар ве оңа газавата тайяр болмагың согабы язылар».
* * *
Давут ибн Салых шейле диййәр: «Абу Селеме ибн Абдырахман маңа:
— Эй, доганымың оглы! Шу: «Сабыр эдиң, душманларыңыздан сабырлы болуң, газавата тайяр болуң»[1] аяты нәме үчиндигини инди билйәрмиң? — дийди.
Мен:
— Билемок — дийдим.
Онда ол:
— Эй, доганымың оглы! Ресулалланың дөврүнде тайяр болунян хич газават ёкды. Газавата тайяр болмак намаздан соң намаза гарашмакдыр — дийди».
* * *
Абу Хурейра Ресулалладан шейле хадыс роваят этди: «Кынчылыкда говы тәрет кылмак гүнәниң үстүни япар. Намаздан соң намаза гарашмак гүнәлери өртер. Ине, газават будур! Ине, газават будур!».
* * *
Укба ибн Амыр Җухени пыгамберимизден шейле хадыс роваят эдйәр: «Пыгамберимиз айтды: «Ким өйүнден метҗиде дийип чыкса, онуң ики кәтиби[2] әден хер бир әдими үчин оңа он согап язарлар. Метҗитде намаза гарашып отураның согабы намаз окан киши ялыдыр ве ол өйүне гайдып гелйәнчә, намаз оканлардан язылар».
* * *
Абу Убейде шейле диййәр: «Мугаз ибн Җебел айтды: «Ким метҗитде отуранлардан диңе туруп намаз оканлары намазда хасапласа, ол дүшүнҗели дәлдир».
* * *
Халыт ибн Мыгдан шейле диййәр: «Аллатагала шейле дийди: «Гулларымың маңа иң сөйгүлиси мениң сөйгим билен бири-бирини сөен, калплары метҗиде баглы, сәхер билен ыстыгфар[3] эден кишилердир. Олар шейле кишилердир, ер йүзүниң яшайҗыларының җезаларыны бермек исләнимде, олары яда саларын. Шолар себәпли җезаларыны бермеги гойболсун эдерин».
* * *
Мухаммет ибн Кагп Куразы шейле диййәр: «Мугаз ибн Җебел шейле дийди: «Метҗитлер шу бәш затдан тәмиздир:
1. Шеригат җезаларының ол ерде берилмегинден;
2. Касасың[4] ерине етирилмегинден;
3. Шыгыр окалмагындан;
4. Йитик гөзленилмегинден;
5. Сөвда-сатык үчин базар эдилмегинден.
* * *
Муса ибн Абдылла ибн Езиди Энсары шейле диййәр: «Мен көпленч Абдылла ибн Езиди ве энсарыдан болан Езит ибн Шурахбил Амыры икисини икинди намазындан соң метҗитде гөрйәрдим. Олар гүн батянча, ягны агшам дүшйәнчә бири-бирилери билен не гүрлешйәрдилер, не-де бири-бирине бир зат диердилер».
* * *
Абдылла ибн Мухайрыз шейле диййәр: «Намаз окамакдан, Алланы ятламакдан, өз хакыны ислейәнден ве ол хакы эесине беренден башга метҗитде гүрлешилен әхли сөзлер бошдур».
* * *
Мухаммет ибн Мүслим шейле диййәр: «Дайым Абдылла Муэззин бир гезек Сагыт ибн Мусейебиң шейле диендигини эшидипдир: «Ким метҗитде отурса, ол Ребби билен отуряр диймекдир».
Мухаммет ибн Мүслим хем онуң үстүне шуны гошандыр: «Оңа диңе хайры сөзлемек ярашар».
* * *
Абдырахман ибн Җубейр ибн Нефир шейле диййәр: «Абу Бекр Сыддык Шама ибермек үчин гошун тайярлан махалы, олара шейле дийди: «Сиз Шама аяк басарсыңыз. Ол ери мес топракдыр. Ол ерде метҗитлер гурар ялы Алла сизе ярдам берер. Йөне, Алла сизиң ол ере диңе гүйменмек үчин гелен хасапламасын, шери көп болан шейтандан хабардар болуң!».
* * *
Абу Идрис Хавланы шейле диййәр: «Абу Абдырахман Сулеми хасса болса-да палчыклы ве ягышлы гүнде хем метҗиде гөтерип әкитмеклерини хайыш эдер экен».
* * *
Ата ибн Сайып шейле диййәр: «Биз Абдырахман Сулеминиң (Абдылла ибн Хабыбың) янына бардык. Ол метҗитде отырды, ягдайы хем агырды. Оңа: «Дүшегиңде ятсаң, говы боларды» дийдик. Эмма ол: «Бири маңа пыгамберден шейле бир хадыс роваят этди: «Ким намаз окалян ерде намаза гарашып дурса, ол намаздадыр» дийди».
* * *
Нехайы шейле диййәр: «Гараңкы гиҗеде намаза гитмегиң дога-дилегиң кабул болмагына себәпдир».
[1] Гурханың 3-нҗи («Әли Ымран») сүресиниң 200-нҗи аяты.
[2] Ики кәтип – ынсаның ики гершинде отурып, онуң гүнәлерини ве согапларыны язян ики перишде.
[3] Ыстыгфар – гүнәң гечилмегини дилемек.
[4] Касас – кимдир бирине етирилен зепериң, эдил шонуңкы ялы гөрнүшде җеза берилмеги.