САДАКА БЕРМЕК ХАКДА
Суфян ибн Уейне достундан бир адамың шейле диендигини роваят эдйәр: «Хакыкатдан хем, Алла дүнйәни сизе аманат берди, сизден хем оны аманат хөкмүнде алар. Сиз элиңиздәки дүнйә малыңызы садака хөкмүнде өз разылыгыңыз билен берҗек болсаңыз, Алла сизе бир ягшылык үчин ондан еди йүзе ченли, хатда онда хем көп согап берер. Эгер оны сизден сизиң разы болмадык ягдайыңызда, ягны бир бела билен алса, сиз хем сабыр эдип, Алладан согабына гарашсаңыз, сизиң үчин Алланың иши рехмет болар. Сизе хөкман хидаятыны[1] берер».
* * *
Абу Кесир шейле диййәр: «Мен Ибн Амр Ибн Асдан шейле дийип эшитдим: «Кыямат магшарда бу ымматың гарыплары ве мисгинлери ниреде?» дийлип соралар. Олар орта чыкарлар. Олардан: «Сизиң яныңызда нәме бар?» дийлип соралар. Олар: «Эй, Реббимиз! Сен говы билйәрсиң. Сен бизи сынаг этдиң. Биз хем сабыр этдик. Мал-мүлки ве дөвлети бизден өзгелере бердиң» диерлер. Олара: «Догры айтдыңыз!» дийлер.
Олар бейлеки ынсанлардан өңүрти җеннете гирерлер. Хасабың иң агыры мал-мүлкли ве хөкмүрован боланларың үстүне болар. Мен ондан: «Мөминлер ол гүн ниреде боларлар?» дийип сорадым. Ол маңа: «Олар үчин нурлы күрсүлер гойлар, булутлар олара сая салар. Ол гүн олара гүндизиң бир сагадындан хем гысга болар» дийди».
* * *
Адый ибн Хатым шейле диййәр: «Пыгамбер алайхыссалам довзахы ятлады ве ондан Аллатагала сыгынды. Йүз кешби билен хем оны халамаяндыгыны ики-үч гезек билдирди. Соң хем: «Ярым хурма садака билен хем болса, отдан дашрак дуруң! Зат тапмасаңыз, ягшы сөз билен ерине етириң» дийди». [2]
* * *
Укба ибн Амыр шейле диййәр: «Мен пыгамбер алайхыссаламың шейле диендигини эшитдим: «Адамлар бу дүнйәден гиденсоңлар, садакаларының көлегесиндедилер».
Хадысың равыларындан Езит бу хадысы айдан Абулхайрың бир гуры чөрек я-да соган болсун, хөкман бир зат садака бермезден гүн гечирмәндигини үстүне гошды.
* * *
Ибн Шыхап шейле диййәр: «Ресулалла шейле дийди: «Бенде өзүниң хайыр-садакасыны долы берҗай этсе, Алла хем онуң ызында галан задына эечилиги лайык берҗай эдер».
* * *
Абдылла ибн Месгут шейле диййәр: «Бир адам садака бермәге ниет этсе, ол садака хениз берилмәнкә, өңүрти Алла говшар. Ёгсам, ол садаканы кимдир бириниң элине берендир».
Бу ягдай Гурханда хем бар. Равы Абдылла шу аяты окады: «Алланың хут өзүниң тобаны гулларындан кабул эдендигини ве садакалары аляндыгыны билмейәрлерми?»[3].
* * *
Абу Хурейра шейле диййәр: «Пыгамбер алайхыссалам шейле дийди: «Бир мусулман халал газанҗындан садака берсе, Алла хөкман оны саг (гудрат) эли билен алар. Оны сизиң тайыңызы я-да көшегиңизи эклейшиңиз ялы саклар. Бир хурма дәнеси ялы берлен садака Ухут дагы[4] дек улалар».
* * *
Решит ибн Харыс шейле диййәр: «Абу Зер шейле дийди: «Ер йүзүнде берлен хер бир садака, тә берилйәнчә, етмиш шейтан оңа пәсгел берер».
* * *
Абу Хурейра шейле диййәр: «Ресулалла шейле дийди: «Җеннет агыр затлар, довзах болса, өзүне чекиҗи затлар билен гуршаландыр».
* * *
Ыкрыма шейле диййәр: «Ресулалла шейле дийди: «Бир хурма дәнеси болса хем садака бериң! Себәби ол ач бир ынсаның ачлыгыны ёк эдер, кичиҗик хатаны деп эдер. Ол сувуң оды сөндүриши ялы, беланы деп эдер».
[1] Хидаят – догры ёлы гөркезмек.
[2] Ягны ягшы сөз хем садакадыр.
[3] Гурханың 9-нҗы («Тоба») сүресиниң 104-нҗи аяты.
[4] Ухут дагы – Мединәниң голайында бир даг ады.