Başy » ЗАХЫТЛЫК КИТАБЫ » ҮЧҮНҖИ БӨЛҮМ САДЫК[1] ДОСТ-ЯРЛАР БИЛЕН ОТУРЫШМАК ХАКДА

Муҗахыт шейле диййәр: «Ибн Апбас шей­ле дийди: «Алла үчин сөй, Алла үчин өйкеле! Алла ёлунда душманчылык эт, Алла ёлунда достлук гур! Чүнки, сен диңе мунуң билен Ал­ланың достлугына етип билерсиң. Бир ада­мың намазы ве оразасы көп болса хем, ёкарда айдыланлары ерине етирмесе, иманың леззе­ти­ни тапып билмез. Ёгсам, бу гүн кәбир ын­сан­ларың доганлыгы, достлугы дүнйә ичре мешхур боландыр велин, бу доганлык онуң эесине кыямат гүни хич хили согап бермез».

* * *

Суфян Сөври шейле диййәр: «Энсардан[2] бир адам шейле дийди: «Мен ынсанлара так­ва­ларының дереҗесине гөрә баха берйәрин. Билип гой, Гурхан окаян диңе Алладан горк­ян болса кәмиллешер. Алла табын болмакда өзүңи кем тутма, текепбирсиреме! Гүнәкәр­ли­ги агыр иш хасапла. Дири кишилере диңе мер­хумларың гөзи гитҗек затда, ягны ягшы ишлерде гөзүң гитсин!».

* * *

Мәлик ибн Мигвел шейле диййәр: «Меръ­ем оглы Иса пыгамберден бизе гелип ет­ме­ги­не гөрә, ол шәгиртлерине: «Эй, хаварылар[3]! Гү­нәкәрлери язгармак билен Аллатагала сөй­гүңизи әшгәр эдип, ол сөйгини өзүңизе чекиң! Өзүңизи гүнәкәрлерден узаклашдырыҗы зат билен Алла якынлашың. Олара гахарланмак билен Алланың разычылыгыны гөзләң!» – дий­ди.

Хаварылар:

— Эй, Алланың рухы! Кимлер билен гат­на­шык саклалы? — дийип сорадылар.

Ол хем:

— Олары гөрмегиңиз сизе Алланы ятладян, гүррүңи ылмыңызы артдырян ве ахырет месе­ле­синде амалы хөвесиңизи артдырян кишилер билен гатнашың — дийди».

* * *

Ибн Хайевие шейле диййәр: «Гыфары­лар­дан[4] бири бу дүнйә барада, шейле диерди: «Эзиз ве Җелил болан Алланы ятламак билен, өзүңиздәки дүнйәни ятламагы, дүнйә хакда пикир этмеги деп эдиң».

* * *

Авн ибн Абдылла шейле диййәр: «Гапыл боланларың арасында Алланы ятлаян, сөвеш­ден гачанларың аркасында сөвешйән ялы­дыр».

* * *

Абу Муса шейле диййәр: «Вепалы дост ялңызлыкдан, ялңызлык хем эрбет достдан говудыр. Вепалы дост мүшк ялыдыр. Саңа бермесе хем, саңа онуң якымлы ысы сиңер. Эрбет дост болса, демирчи усса ялыдыр. Оды сени якмаса хем эрбет ысы саңа сиңер. Бир ягдайдан башга бир ягдая үйтгәп дурандыгы үчин калба «калп»[5] дийлендир. Калп бир гушуң елегине меңзәр. Ел оны чөлде бир агаҗа япышдырандыр. Оны тозадып, эйләк-бейләк урар».

* * *

Ибн Мулейке шейле диййәр: «Лукман хе­ким шейле дилег эдер экен: «Эй, Аллам! Сени гөзлейәркәм маңа көмек этмейән, Сени уну­дан махалым маңа Сени ятлатмаян, эмр эде­ним­де маңа табын болмаян, дыман махалым ме­ни гайга батырян гапыл кишилери маңа дост эйлеме!».

* * *

Убейт ибн Умейр шейле диййәр: «Давут пыгамбер шейле дилег эдер экен: «Эй, Аллам! Маңа эрбет машгала душ этме, ёгсам яман адам боларын».

* * *

Абдылла ибн Амр шейле диййәр: «Өңлер бир адам досты билен душушанда гөйә сүйт­деш доганы билен душушан ялы болярды. Эм­ма бу гүн бир адам бир таншы билен ду­шу­шан махалы, гөйә бир душманы билен ду­шуш­ян ялы».

* * *

Ибн Апбас: «Ныгмат инкәр эдилер, доган-гарындашлык баглары гопарылар. Алла болса йүреклери бирлешдириҗидир. Калплар бири-бирине якынлашанларында олары хич зат хич хачан узаклашдырып билмез» дийип, шу аяты окады: «Земинде болан әхли зады харчла­са­дың, оларың йүреклерини бирлешдирип бил­мез­диң. Йөне Алла олары бирлешдирди»[6].

* * *

Абул-Ахвас шейле диййәр: «Абдылла ибн Апбас шейле дийди: «Булар, ягны Алланың йүреклерини бирлешдиренлер, Эзиз ве Җелил Алла ёлунда бири-бирлерини сөен кишилер­дир».

* * *

Абу Сагыт Худры Мухаммет пыгамбериң шейле диендигини эшидипдир: «Диңе мөмин билен достлаш! Дузуңы диңе Алланың эмрине уйян таква ийсин».

* * *

Ибн Авн шейле диййәр: «Шугайп, ягны Ибн Хапхап икимиз бир себәп билен Ыбра­йым­дан өтүнч сорадык. Шонда ол шуны ят­лат­ды: «Бир адам башга бирине шейле дийип­дир: «Мен сени өтүнч сорамаздан багыш­лая­рын. Себәби өтүнҗе ялан сөз хем гошулар».

* * *

Җубейр бизе Даххакдан шейле роваят эд­йәр: «Пыгамбер алайхыссалам шейле дийди: «Дузуңа Алланы сөени мыхманы чагыр!».

---