Başy » ЗАХЫТЛЫК КИТАБЫ » БИРИНҖИ БӨЛҮМ ЫБАДАТ ЭТМЕК ХАКЫНДА

Хасан Басры шейле диййәр: «Пыгамбер алай­хыссалам: «Аллатагала хасса болмасалар хем ынсанларың хассадыр диен кишилерине мерхемет этсин» дийди. Ол бу сөзүни: «Ыба­дат этмек олары ядадандыр, шонуң үчинем ынсанлар олары хассадыр өйтдүлер» дийип дүшүндирди».

* * *

Катада шейле диййәр: «Өңлер: «Мынапык[1] гиҗе укусыны пида этмез, ягны гиҗе ыбадат этмез» диердилер».

* * *

Месрук шейле диййәр: «Маңа мекгели бир адам: «Мен бир гиҗе сениң достуң Темим Да­рының Аллатагаланың китабындан: «Эрбет ишлери эдйән адамлар өзлериниң дурмуш­ла­ры­ның ве өлүмлериниң иман эден ве ягшы ишлери эдйән адамларыңкы билен дең болар өйдйәрлерми? Олар нәхили нәдогры нетиҗә гел­йәрлер?»[2] диен аятыны окандыгыны ве онуң тә даңдана ченли рукуг[3] ве сеҗде эдип агландыгыны гөрдүм» дийди».

* * *

Месругың аялы шейле гүррүң берйәр: «На­мазы көп окаяндыгы себәпли Месругың ики аягына ган үйшүп чишди. Мен онуң ызында отурып, оңа йүрегим авап аглардым».

* * *

Яхя ибн Абу Кесир шейле диййәр: «Кагп ёл­да барярка, бир адамың сесини эшитди. Ол я Гурхан окап отырды, я дога-дилег эдйәрди. Оны диңледи. Соң хем: «Кыямат гүнүнден өңүрти өз халларына аглаянлар, гөр, нәхили багтлы» дийип, ёлуны довам этди».

* * *

Убейдылла ибн Абдылла шейле диййәр: «Аб­дылла гөзлер юмуланда, ягны халк ука ги­денде турярды ве тә даңдана ченли онуң сеси бал арыларыңкы ялы болуп эшидилйәрди, яг­ны аглаярды».

* * *

Абул-Ахвас шейле диййәр: «Бир гезек нас­ра­ны[4] бир адам мусулманларың яшаян чадыр­ла­рының янына етенде, ол ерден арыларың выззылдысы ялы сес эшитди. Мусулманлар ыба­датдадылар. Насраны: «Булар нәмеден горк­ярларка?» дийди. Соң болса, ол насра­ны­лары гөз өңүнде тутуп: «Олар нәмеден арка­йын болярларка?» дийди».

* * *

Авн ибн Абдылла шейле диййәр: «Аллата­га­ла бир топар адамы җеннете салар. Олара хайыр-ыхсан эдер. Олар хем хемметарап­ла­йын леззет гөрерлер. Йөне олардан хем бе­лент дереҗелерде боланлар бардыр. Булар ола­ра середип, олары танап: «Эй, Перверди­гә­римиз! Олар бизиң достларымыз. Биз олар би­лен биледик. Нәме үчин олара бизден хас улы дереҗе бердиң?» дийип сорарлар. Онда Аллатагала шейле диер: «Хейхат, хейхат! Олар сиз док махалыңыз ачлык чекйәрдилер. Сиз сув­дан ганян махалыңыз олар сува тешнеди­лер, сиз уклап ятыркаңыз олар намаз окаяр­дылар, сиз отыркаңыз олар рукугда дурдулар».

* * *

Абул-Мутевеккил Наҗы шейле диййәр: «Пы­гамбер алайхыссалам шейле дийди: «Җен­нет­дәки бир дереҗәниң бейлекисинден тапавуды, ер билен гөгүң тапавуды ялыдыр. Гул җеннетде өзүнден ёкарда болан бир нур гөрер. Ол муңа хайран галып:

— Бу нәме? — дийип сорар.

Оңа:

— Бу доганың нурудыр — диерлер.

Ол хем:

— Пылан доганыммы? Биз дүнйәде онуң билен билеликде амал эдердик. Нәме үчин ол менден артыкмач эдилди? — дийип сорар.

Оңа:

— Ол сенден амал тайдан хас артыкды — дийип, җогап берлер. Соң онуң хем разы бол­магы үчин онуң калбына разычылык салнар».

* * *

Хузейфа ибн Еман пыгамбер алайхыссалам билен гиҗе намазына дурды. Намаза башлан­ла­рында пыгамберимиз: «Аллаху экбер, зул-мелекути вел-җеберути вел-кибрийәи вел-азамети»[5] дийди. Соң «Бакара» сүресини ока­ды. Рукуг этди. Рукугда хем нәче окан болса шон­ча дурды. Ол рукугда: «Субхане раббиел-азым»[6] дийип гайталады. Соң келлесини гал­ды­рып, дик дурды. Рукугының мукдары ялы хем дик дурды. Ол: «Лираббиел-хамд, лираб­биел-хамд»[7] дийип гайталады. Соң сеҗде этди. Сеҗдеси хем дик дуршуның мукдары ялы болды. Ол сеҗдеде: «Субхане раббиел-эг­лә»[8] дийип гайталады. Соң келлесини гал­дыр­ды. Ики сеҗдесиниң арасының мукдар хем сеҗдеси ялы болды. Ол: «Раббигфирли, раб­биг­фирли»[9] дийип гайталады. Соң ол «Ба­кара», «Әли Ымран», «Ниса», «Маиде» (я-да «Эн­гам»)[10] сүрелерини окады».

Мүбәрегиң халыпасы Шугбе: «Маидеми, Эн­гаммы хайсы сүредигини билмейәрин» ди­йип, икирҗеңленйәнини мәлим этди[11].

* * *

Хасан Басры шейле диййәр: «Пыгамбер алай­хыссалам говы дынч алан ягдайда нурана йүз билен говы гөрнүшде сәхере чыкярды. Кә­бирлери болса (Алла говы билйәндир) гөзлери укулы ве бетсыпат гөрнүшде сәхере чыкярды».

* * *

Езит Раккашы шейле диййәр: «Ресулал­ла­ның намазы өң өлчелип гойлан ялы дүзгүн-тертипли ягдайдады».

* * *

Абул-Мүтевеккил Наҗы шейле диййәр: «Ре­сулалла бир гезек бүтин гиҗәни бир аяты гайталап, намазда дик дуруп гечирди».

* * *

Ысхак ибн Абдылла ибн Абу Талха шейле диййәр: «Бир гезек бир адам: «Мен Ресулал­ла­ның гиҗе намазыны окайшыны сынлаҗак» дийди. Соң ол адам шейле гүррүң берди: «Пы­гамберимиз яссы намазыны окады. Соң аз-овлак дынч алды. Соң туруп, хаҗатларыны битирди ве өй гошларының дуран ерине гел­ди. Дишлерини мисваклады[12] ве тәрет кылды. Җаным гудрат элинде болан Алладан ант ич­йәрин[13]. Гиҗәниң көпүси гечдими я-да ондан аз, билмейәрин, ол эп-эсли вагтлап рукугда дурды. Укы даг мысалы мени басмарлады».

* * *

Рабыга ибн Кагп Эслеми шейле диййәр: «Мен пыгамбер алайхыссаламың отагының янын­да ятып, онуң окаян затларыны эшид­йәр­дим. Ол гиҗе намазына туранда, узак вагт­лап «Субханаллахи Раббил-алемин»[14] дийип гайталады. Соңра узак вагтлап «Субханаллахи ве бихамдихи»[15] дийип гайталады»[16].

* * *

Мугыра ибн Шугба шейле диййәр: «Ресул­алла бир гезек рукугда шейле көп дурды велин, ики аягына ган үйшүп, чишди. Оңа: «Эй, Алланың илчиси! Алла сениң гечен ве гелҗек әхли гүнәлериңи багышлады ахыры» дийдилер. Онда ол: «Эйсем, мен шүкүр эдиҗи гул болмайынмы?» дийди».

* * *

Мутаррыф какасындан шейле гүррүң бер­йәр: «Намаз окап отырка пыгамберимизиң яны­на гелдим. Онуң ичинден гайнаян газа­ның сеси ялы бир сес гелйәрди, ягны ол аг­л­аярды».

* * *

Абдылла ибн Месгут шейле диййәр: «Ре­сул­алла маңа: «Гурхан окап бер» дийди. Мен хем: «Гурхан сиз үчин иберилди ахыры, мен нәдип оны сизе окап берейин» дийдим. Онда Ресулалла: «Мен оны башгалардан диңлемеги халаярын» дийди. Мен «Ниса» сүресини окап башладым. Хачанда: «Хер ымматдан бир ша­ят, сени хем бу ыммата шаят хөкмүнде гети­ре­нимизде нәхили болар?»[17] аятына етенимде, онуң ики гөзлеринден яш акяндыгыны гөрдүм ве ол маңа: «Боляр, бес эдәй» дийди».

* * *

Халыт ибн Есар шейле диййәр: «Гулуң эҗе­синиң оглы (ягны Абдылла ибн Месгут) «Ниса» сүресини оканда пыгамбер алайхыс­салам аглады, онуң агламасы гүйчленди. Соң келлесине бир зат өртүп, өйүне гирди».

* * *

Езит ибн Эсам шейле диййәр: «Ресулал­ла­ның намазда палландыгы хич гөрлен зат дәл­дир».

* * *

Тавус шейле диййәр: «Ресулалла шейле дий­ди: «Эзиз ве Җелил[18] Аллатагаладан горкян адамың окан Гурханындан башга хич бир зат леззет бериҗи болуп эшидилмез».

* * *

Зухры шейле диййәр: «Бизе Ресулалланың шейле диендиги гелип етди: «Гурханы иң якым­лы сес билен окаян адам, сесини эши­де­ниңде онуң Эзиз ве Җелил Аллатагаладан горкяндыгы белли болян адамдыр».

* * *

Ибн Омар шейле диййәр: «Пыгамбер алай­хыссаламдан Гурхан окамакда адамларың иң ягшысы барада соралды. Онда ол: «Гурхан окай­шыны эшидениңде онуң Эзиз ве Җелил Алладан горкяндыгы белли болан адамдыр» дийди».

* * *

Мухаммет ибн Кагп Куразы шейле диййәр: «Пыгамбериң Гурхан окайшы харплап, хет­җик­ләп окаян ялы юваш-юваш гөрнүшдеди».

* * *

Ягла ибн Мумеллек шейле диййәр: «Эне­миз Үмми Селеме пыгамберимизиң Гурхан окайшыны гүррүң берди. Ол онуң харплап, дүшнүкли окаяндыгыны айдярды».

* * *

Хеким ибн Умейр шейле диййәр: «Пыгам­бер алайхыссалам шейле дийди: «Киме хайыр гапысы ачылан болса, оны багтыяр пурсат хасапласын, ондан пейдалансын. Себәби ол онуң хачан япылҗакдыгыны билмез».

* * *

Абдылла ибн Месгут шейле диййәр: «Сере­сап болуң, сизи гиҗесине-хә маслык ялы ятян, гүндизине хем ялдыравук томзак[19] ялы гөрмәйин».

* * *

Суфян Сөври бизе Сүлеймандан шейле гүр­рүң берйәр: «Абдылла ибн Месгут намаза дуран вагты, гөйә бир тарапда гойлан эшик ялы гымылдаман дурарды».

* * *

Абу Убейда шейле диййәр: «Абдылла ибн Мес­гут намаза дуран вагты ашак бакарды, се­сини чыкармазды, элини хем гымылдат­маз­ды».

* * *

Давут ибн Абу Салых шейле диййәр: «Ким намазында окаян задына үнс берсе, онуң окан задына әхмиет берлер. Ким окаян задандан дашлашса, намаз хем ондан дашлашар».

* * *

Кагп ибн Мәлик шейле диййәр: «Гул туруп, намазына йөнелсе, Эзиз ве Җелил Алла хем оңа йөнелер. Эгер гул намазындан йүз өвүрсе, Алла хем ондан йүз өврер».

---